Skírnir - 01.08.1913, Blaðsíða 78

270
Giordano Bruno.
er honum þótti. Hann fór þá fyrat til Rómaborgar, en eigi varð
honum vært þar, sökum atsóknar rannsóknarróttarins. Þá kastaði
hann munkaklæðum, flúði úr Rómaborg og sótti lengra norður á
bóginn.
Eftir þetta fór Giordano Bruno landtlótta úr einum stað í
annan. Meðau liann dvaldi í klaustrinu, stundaði hann vísindi af
kappi, og meðan hann var á þessu reiki, iðkaði hann vísindi af
brennandi áhuga. Nú var hann í þessu efni að öllu frjáls og óháð-
ur, og kynti sér rækilega rit hinna grísku fornaldarspekinga og svo
áfram allar götur niður til Kopernikusar (f 24. maí 1543). Kenn-
ing Kopernikusar um alheiminn hafði hann í æsku skoðað sem endi-
leysu eina, en nú fólst hann á skoðun hans með lífi og sal, og á
þessum árum náði hinn stórbrotni skilningur hans á tilverunni full-
um þroska, og flutti hann kenningu sína með æ ljósari rökum,
hvargi er hann kom, og reyndi að færa mönnum heim sauninn um
gildi hennar og réttmæti.
Arin 1576—1579 reikaði hann um norðurhluta Italíu, en þá
hvarf hann þaðan og fór til Svissaralands, hins fyrirheitna lands
frelsisins, og settist að í Genf, höfuðbóli siðbótar þeirrar er kend
er við Kalvín, og er svo að sjá, sem hann hafi fyrst í stað hneigst
að kenningu Kalvíns, en skjótt opnuðust augu hans og hann sá,
að hór var eigi kostur andlegs frelsis, en hann leit svo á, að þótt
hann tryði eigi kenningu katólsku kirkjunnar um breyting brauðs
og víns í sakramenti kveldmáltíðarinnar, þá væri það ekki bein af-
leiðing þess, að hann ynni eið að kenningu Kalvíns um það efni
og teldi hana óyggjandi. Fór þá svo, að hann lenti í deilu við
prestana; þeir töldu hann trúvilling og bannfærðu hann. í Genf
hafði hann dvalið að eins nokkura mánuði, er hann nú hvarf þaðan,
og var honum æði gramt í geði, enda hafði hann illilega rekið sig
á þröngsýni og ófrjálslyndi Kalvínstrúarmanna.
Frá Genf fór Giordano Bruno til Toulouse á Frakklandi, og
flutti þar um 2 ár fyrirlestra í háskólanum um stjörnufræði. Hann
þráði Italíu, föðurland sitt, sí og æ, og er það einkennlegt og lýsir
hugareðli hans, að sú þrá kemur fram á þann hátt, að hann leitar
sætta við katólsku kirkjuna, enda leit hann svo á, að hann hefði
sagt skilið við klaustrið, en eigi við kirkjuna. En þess var þá
krafist, ef hann ætti sáttum að ná, að hann skyldi hverfa aftur í
klaustur sitt og taka upp munkalifnað, svo og taka hegningu þeirri,
er á hann yrði lögð fyrir þá sök, er hann hafði hlaupist á brott
úr klaustrinu. Að þessum kostum vildi hann eigi ganga, og átti