Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Side 16

16
Þetta landnám Herjólfs má hafa verið um 910 eða nálægt því
(eftir 900). Ormur Stórólfsson átti dóttur Þorkels bundinfótar, og
sýnir það Orm ekki seint fæddan, og 18 vetra á dögum Dufkaks, er
hann sótti heyið (ísl. þ. 202).
4. Þórólfur, bróðir Ásgerðar (Asksdóttur) nam land að ráði
hennar fyrir vestan Fljót, milli Deildará tveggja, og bjó í Þórólfsfelli«
(Landn. 10). Þetta nám hefir verið nokkuð snemma, um 900 — 920,
og að sjálfsögðu fyrir 930, því Haraldur lét drepa Ófeig, ágætan
mann í Raumdælafylki, er hann var að búast til íslands-ferðar, en
ekkja hans, Ásgerður Asksdóttir (ómálga), fór til íslands og bjó fyrst
í Katanesi og síðar í Holti undir Eyjafjöllum. Ekki er þess getið,
hvernig hún komst yfir landið til handa bróður sínum. Varla er lík-
legt, að hún hafi fengið mikið land handa öðrum, þó hjá Baugi eða
Hofs-feðgum væri, og sízt meira en handa sjálfri sér. Þar sem nú
aldrei hefir verið vafi á um Þórólfsfell, er hér ljóslega bent til, að
Deildarár hafa verið sín hvorumegin fellsins, og er varla um að
villast, að þær hafa deilt af landnám Þórólfs. Er jafnvel helzt útlit
fyrir, að þær séu hin næstu aðalgil sitt hvorumegin við fellið, og
hafi nálega afmarkað þar landið (sjá kort herforingjaráðsins). — Þar
er ég alókunnugur, veit ekki um vatn í gilinu austan-við fellið, eða
hvort það hafi getað verið, að Deildará gæti heitið. En hafi Deildará
innri verið sama og núverandi Gilsá, hefir landnam hans ekki verið
við neglur skorið, heldur hefir Ásgerður þá náð þar tökum á miklu
landi. Þórólfur, bróðir Ásgerðar, »fæddi, þar« Þorgeir gollni, son
hennar, er þar bjó síðan; hans son var Njáll, talinn fæddur 930—935,
og brenndur inni 1011. Þetta sýnir landnám Þórólfs snemma aldar.
5. Sighvatur rauði, göfugur maður af Hálogalandi, »fór til ís-
lands að fýsi sinni, og nam land að ráði Hængs í hans landnámi.
fyrir vestan Markarfljót, Einhyrningsmörk fyrir ofan Deildará og bjó
i Bólstað« (Landn. 12). — »Hann kom út miklu síðar en Baugur«
(Safn I., 282), og er erfitt að segja um landnám hans. Guðbrandur
Vigfússon heldur jafnvel, að það hafi orðið um 900 (s. st.), líkara
þykir mér, að það hafi verið nokkru síðar, þó að ættfærsla Sighvats
væri réttari í Landnámu en Njálu, og einkum ef ekki væri svo, eins
og haldið er í lögsögumannskjöri (930, bls. 45, sbr. Safn I., 282,
416, 420).
Rannveig, kona hans, var dóttir Sigríðar Sigurðardöttur í Sand-
nesi í Noregi, en Sigríður var þrígift; giftist fyrst um 870, Bárði
Brynjólfssyni, er dó af sárum 872. Hann gaf Þórólfi Kveldúlfssyni,
vini sínum, á deyjanda degi bú sitt og konu og son ungan (Grím)
til uppfósturs (Egla bls. 14—15, 20—22. Safn I., 212). Þau giftust