Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Side 74

74
Bygging þessi varð ærið kostnaðarsöm og lengi í smíðum.1) Þess
vegna var með konungsbréfi árið 1774,2) til þess að létta á kostnað-
inum við bygginguna, lagt svo fyrir, að bændur og húsmenn, sem
ekki hafi ennþá goldið skuldir sínar við Landakirkju, skuli vinna af
sér skuldir sínar við bygginguna. Ennfremur skuli láta fanga vinna
við bygginguna, verði því við komið. Um þetta skrifar Hans Klog
Thodal stiftamtmanni 15. nóvember 1774,3) og getur þess, að enginn
skuldi kirkjunni, svo ekki verði komið við að láta bændur og hús-
menn vinna þar, nema fyrir kaup. Á hinn bóginn getur hann þess
ekki, hvort koma megi því við, að láta fanga vinna við bygginguna.
Alla muni gömlu kirkjunnar kveður hann, að hægt muni að nota í
hinni nýju kirkju, að undanteknum prédikunarstólnum, sem sé mjög
gamall og hrörlegur. Loksins árið 17814) virðist kirkjubyggingunni að
fullu lokið. Er þá birtur kostnaðurinn við bygginguna, eftir að frá
hafði verið dregið andvirði seldra muna og timburs úr gömlu kirkj-
unni. Hafði nú kirkjan verið um 7 ár í smíðum og var byggingar-
kostnaðurinn 5147 ríkisdalir og 694/2 skildingur. Fyrir hvert dagsverk
voru mönnum, sem unnu að byggingunni, greiddir 8 fiskar. í kring-
um kirkjuna voru settar trégrindur, og kostuðu þær 107 ríkisdali og
52 skildinga. Átti upphaflega að láta almúgann í Vestmannaeyjum
borga þær, en sökum þess að kirkjugarðurinn var á öðrum stað en
kirkjan, varð því ekki við komið. Var síðan allur kostnaður við bygg-
inguna greiddur úr ríkissjóði.
Vegna þess, hversu langan tíma byggingin tók, virðist Kristófer
Berger hafa fengið of lítið fyrir verk sitt. í bréfi til Thodals stiftamt-
manns 8. júlí 1777 getur Hans Klog þess, að Berger, sem nú sé rétt
búinn með verk sitt, hafi ekkert til að lifa af. Þó hafði Kristófer Ber-
ger reynt að sitja einn að allri vinnu við bygginguna, og bægt Jó-
hanni bróður sínum frá, þvert ofan í ráðningarsamning sinn. Skrifaði
Jóhann rentukammeri 24. ágúst 17755) og kvartar yfir því, að bróðir
sinn láti sig sama og enga vinnu fá við bygginguna.
Vegna þess, hve byggingin tók langan tíma, varð að láta gömlu
kirkjuna standa á meðan á byggingunni stóð. Því varð kirkjan ekki
látin standa í kirkjugarðinum, þar sem gamla kirkjan stóð og venja
1) Lovsaml. f. ísl. IV. 436, 8. lið. 25. marz 1778 er kirkjan enn ekki komin
undir þak.
2) Lovsaml. for Island IV. 89—90.
3) Landakirkjuskjöl í Þjóðskjalasafni, ný-endurheimt.
4) Lovsaml. f. Isl IV. 592—593, konungsbréf um Landakirkju 30U 1781.
5) Þjóðskjalasafn, Landakirkjuskjöl, ný-endurheimt.