Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Årgang

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Side 118

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Side 118
118 furðu stór lækur. Uppspretturnar eru i fyrstu nær eystri hálsinum, en beygja næstum því óðara til vesturs, fyrir suður-odda Einstöku- torfu (21), og renna síðan vestan-við hana, Einstaka-torfa er all-stór jarðvegshnaus, sem staðizt hefir stormhrynur aldanna og sómir sér prýðilega þarna í draginu. Mun hún vera um þrjár dagsláttur að flatarmálsstærð. Það virðist vera óskráð lög meðal allra haustfjall- gangnamanna, að fara aldrei lengra en á Einstöku-torfu, nema kindur sjáist sunnar. En það ber oft við. Af torfunni er frek klukkutíma- reið suður úr draginu. Skammt norðan-við Einstöku-torfu gengur dalskora inn í fjallið, til suðvesturs, og nefnist Syðra-Landsuðurgil (22). Norðan- við það er á all-löngum kafla áferðarfagur fjallskambur, en illur yfirferðar. Fjall þetta er nafnlaust, nema nyrsta öxlin, er heitir Landsuðurgils- öxl (23). Norðaustanvert við hana gengur Ytra-Landsuðurgil (24) inn í fjallið. Með-fram fjallskambinum hið neðra eru sléttar eyrar, með mosaþembum, og nefnast Fremri-Hólmar (25), (réttara væri Syðri- Hólmar). Norðan-við Landsuðurgilsöxl breikkar dalurinn að mun. Austurfjallið nefnist þar Skvompufjall (26) á afarlöngu svæði og er bæði bratt og hátt, víðast hvar. Með-fram syðri hluta Skvompufjalls liggja Heimari-Hólmar (27) hið neðra, (réttara væri Ytri-Hólmar). Þeir eru víðlendir og fagrir; með fábreyttum gróðri þó. Áin rennur þar í mörgum kvíslum, lygnum eða stríðum, og er þar oft gæsafjöldi mikill síðari hluta sumars. Þvert inn í Skvompufjall, mjög sunnar- lega, gengur einkennilegt gil, bratt og alldjúpt, en ekki klettótt. Það nefnist Skvompugil (28); stundum þó aðeins kallað Skvompa (29), — kvenkyns-orð. Dálitlum spölnorðar en gilið eru Skvompulindir (30). Það eru ótal margar smáar og undurtærar kaldavermslu-uppsprettur, sem taka yfir allmikið svæði í neðanverðri fjallshlíðinni og fossa með þýðum niði milli mosavaxinna steina og hnúfu-barða. Renna þær allar í síki úr ánni, sem er rétt uppi undir hliðarrótunum. — Við norður-öxl Skvompufjalls er Tjaldstœði (31)fjallgangnamanna. Austan-við öxlina liggur Svartárdalur (32) suðaustur í fjallgarðinn. Það er heljarmikill, sérstæður dalur, hrikalegur, og illur yfirferðar. Inni á þeim dal er steinn, sem nefndur er Altari (33), stundum Gvendaraltari \34). Eftir dalnum fossar Svartáin (35) og rennur hún niður um hið djúpa mynni við norðuröxl Skvompufjalls, og alla leið ofan í Bleiksmýrardalsá. í vorleysingum er Svartá sannkallað mann- drápa-forað. Jafnvel að hausti til er illt að fara yfir hana, svo er farvegurinn staksteinóttur og pyttóttur. Ekki er nema steinsnar, að kalla má, frá mynni Svartárdals og norður í eitthvert hrikalegasta klettagilið, sem fyrirlinnst á öllum Bleiksmýrardal, Skessugil (36). Það
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.