Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1982, Blaðsíða 12

18
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
sinnt inn á milli eða þegar tómstundir gáfust og var t.d. öllum sem þekktu
ljóst, hvílíkt starf lá i ritstjórn Árbókar.
Árið 1981 var Kristjáni veitt prófessorsnafnbót við Háskóla íslands, sem
fylgdi heimild til kennslu. Hugðist hann notfæra sér hana og halda fyrirlestra
við heimspekideild um fornminjar frá fyrstu tíð íslandsbyggðar samkvæmt
kennsluskrá.
Eftir að hann lét af embætti forseta tók hann sæti í byggingarnefnd Nor-
ræna hússins í Þórshöfn í Færeyjum. Annars sóttist hann ekki eftir vegtyllum
né heiðursstöðum og vildi heldur losa sig undan erilsömum ábyrgðarstörfum.
Sumarið 1982 fóru þau hjónin Kristján og Halldóra ásamt fleiri íslend-
ingum til Eystribyggðar á Grænlandi sem gestir suðurgrænlenzku héraðs-
stjórnanna vegna 1000 ára minningarhátíðar landnáms Eiríks rauða. Þarna
var margt manna saman komið, landsmenn og erlendir, og hitti Kristján
þarna ýmsa fornvini af sviði fornleifarannsókna og þjóðminjavörzlu. Var
hann þarna á kunnugum slóðum, hafði sjálfur tekið þátt i rannsókn Þjóð-
hildarkirkju í Brattahlíð árið 1962 og Grænland var honum hugleikið vegna
hinnar norrænu miðaldaþjóðar og endaloka hennar, sem enn er í móðu hulin.
Þessi ferð var Kristjáni talsvert erfið, en hann var greinilega þarna í kæru um-
hverfi.
í ágúst 1982 var haldinn á Laugarvatni fundur norrænna fornleifafræð-
inga. Tók Kristján nokkurn þátt í fundinum og tók m.a. á móti fundargestum
í Skálholti og á Þingvöllum og skýrði sögu og minjar á þessum stöðum og gildi
þeirra fyrir okkur íslendinga. Mun þá fáa hafa grunað, er sáu hann þarna
glaðan og reifan, að svo skammt væri eftir ævinnar, sem raun varð á.
Þeir, sem gerzt þekktu Kristján vissu, að hann gekk ekki heill til skógar síð-
ustu árin, þótt hann léti ekki á því bera út i frá. Kenndi hann hjartaveilu og
varð að forðast b'kamlega áreynslu eftir megni, en í daglegu lífi virtist sjúk-
dómurinn ekki há honum. Afköst og áhugi voru óbiluð og allt fram á síðasta
ár fór hann í rannsóknarferðir, bæði austur í Papey tvívegis og tvívegis að
Hrífunesi í Skaftártungu, en þá hafði hann með sér góða samverkamenn, sem
léttu af honum líkamlegu erfiði að mestu.
Miðvikudaginn 25. ágúst 1982 fór Kristján til rannsóknar á sjúkrahús. Þar
fékk hann þann úrskurð lækna, að hann yrði að fara þá þegar vestur um haf
til læknisaðgerðar. Hafði hann ekki búizt við, að heilsufar sitt væri svo alvar-
legt sem raun bar vitni, en læknar voru sammála um, að hér mætti engan tíma
missa. Þeir gáfu samt mjög góða von um bata, þar sem læknisaðgerðir af
þessu tagi eru orðnar algengar og takast i flestum tilvikum mjög vel. Áttum
við tal saman tveimur kvöldum síðar og var hann þá að gera ráðstafanir til
rannsóknar nýfundins kumls á kumlateignum í Hrífunesi, þar sem hann hafði
sjálfur rannsakað fornkuml árið áður og einnig hrosskuml alllöngu áður, en