Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1982, Side 27

32
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
18. Hringja úr járni (Þjms. 9095, mynd 6,2), ferhyrnd; hin gjarðarhringjan af hnakki hests-
ins. Meira gjarðarlag er á þessari, þó hún sé einnig mjög ryðbólgin. Lengd alls 6.4 sm,
hringjunnar sjálfrar liklega 3.5 sm, breidd alls 7.1 sm, hringjunnar sjálfrar líklega um 6.5
sm.
19. Sjö járnkengir (Þjms. 9096, a-g), líklega úr söðli hestsins. Sá heillegasti (mynd 6,3) er 5 sm
að lengd, breidd 2.2 sm. Teinninn er ferstrendur, og má, ásamt ryðbólgunni, sjá steingerv-
ar viðarleifar utan á.
20. Járnþynna (Þjms. 9097), aðeins bogin. Viðarleifar innan á. Lengd 7.6 sm, breidd líklega
1.6 sm upprunalega, þykkt 0.55 sm. Notkun óviss; líklega af söðlinum.
21. Járnbrot (Þjms. 9098), bogið í horn. Viðarleifar innan á. Lengd 2.1 sm, breidd 1.1 sm,
þykkt 0.6 sm. Notkun óviss; líklega af söðlinum.
22. Þrír naglar (Þjms. 9099 a-c), með viðarleifum á. Lengd (a) 3.7 sm, (b) 3.8 sm, (c) 2.4 sm.
23. Þrír rónaglar (Þjms. 9100 a-c), mjög ryðbólgnir. Lengd (a) 4.9 sm, (b) 3.8 sm, (c) 4.9 sm.
Naglahausarnir eru ferhyrndir og hafa verið 2.2 sm í þvermál; þetta sést á (a) og (b).
24. Þrjár járndoppur (Þjms. 9101), ryðbólgnar. Hafa líkiega verið kringlóttar og um 3.2 sm í
þvermál. Liklega til skrauts á söðli.
25. Liklega ellefu járndoppur og tveir ókennilegir járnhlutir (Þjms. 9102). Virðast vera tvær
stærðir, að þvermáli um 2.2 sm og 2.7 sm. Líklega til skrauts á söðli.
26. Þrettán ryðkekkir (Þjms. 9103). Á tveimur má sjá viðarleifar.
Eftirtaldir munir bárust safninu árið 1934. Telur Kristján Eldjárn (1956, bls. 31) þá að öllum lík-
indum tilheyra öðru kumli en því sem 9089—9103 komu úr.
27. Gullhnappur (Þjms. 11556), gerður á svipaðan hátt og silfurhnapparnir þrír (9089), en
einfaldari. Einföld flétta myndar hring, um 1.75 sm í þvermál. Þvermál gats er um 0.87 sm
(sjá K.E., 1956, 151. mynd bls. 334).
28. Hringja úr bronsi (Þjms. 11557, mynd 5,4), skreytt. Utanbreidd 1.95 sm, lengd 2.2 sm,
lengd með eyrum sem ólin er fest við, 2.8 sm, þykkt 0.2—0.3 sm, breidd milli eyrna, utan
1.2 sm, innan (þykkt ólar) 0.7 sm; járnnaglar eru fastir í götunum. Fremst endar hringjan i
dýrstrýni í Borróstíl og líkist það helst ketti: stór, egglaga augu, kringd stimpilpunkta-
munstri að ofan, eyru og framstætt trýni. Á enninu mitt á milli augnanna er dæld og hefur
þorninn legið þar í. Þessi stíll er venjulega tímasettur til 9. og 10. aldar (Wilson & Klindt-
Jensen, 1980, bls. 92; K.E., 1956, bls. 395). Ofan á hringjunni er skrautband. Er það nokk-
uð máð á köflum, en hafa verið ristir tiglar með böndum á milli. Slíkt munstur er algengt til
hliðar við aðalskrautið á skrautmunum úr málmi frá 10. öld á írlandi (Henry, 1967, bls.
124; sama, 1970, Pl. 8), og er þar ætíð talið vera skandinavísk áhrif (pers. ummæli Uaininn
O’Meadhra). Hringja þessi er heldur lítil til að hafa verið beltishringja, en hefur líklega
verið til skrauts (sbr. t.d. K.E., 1956, bls. 336). Hringja af nákvæmlega sömu gerð fannst
sem lausafundur á gömlu bæjarstæði Stóruborgar undir Eyjafjöllum, og er nú í safninu i
Skógum (7. mynd). Sjór gengur yfir bæjarhólinn og eyðir byggðaminjunum, og er hringjan
mjög eydd af vatni og sandi. Dýrstrýnið er þó alveg augljóst. Hringjan er 2.4 sm löng með
eyrunum sem ólin hefur verið fest á. Þessar tvær hringjur eru það líkar, að telja verður svo
til öruggt, að þær séu gerðar af sama manni. Ekki hefur tekist að hafa upp á öðrum hringj-
um af sömu gerð, hvorki á íslandi né annars staðar. (Sjá mynd af (28) i K.E., 1956, 154.
mynd, bls. 336).
29. Blýmet (Þjms. 11558). Þvermál 1.1 sm, hæð 0.8 sm, þyngd 5.903 g. Sívalt, kollótt að ofan,
hrjúft að neðan, með dæld í miðju; er ekki óliklegt að það hafi verið fest á eitthvað. Líkist
einna helst meti frá Keldum á Rangárvöllum (Þjms. 7247) að lögun og þyngd (K.E., 1956,
bls. 356).