Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1982, Blaðsíða 151

ARNI BJORNSSON
PÁLSMESSA OG KYNDILMESSA
I þjóðsögum Jóns Árnasonar segir svo um þessa messudaga: „Sólskin og
heiðríkt veður á Pálsmessu boðar frjósama tíma; sé dögg og þykkviðri eða
snjókoma merkir harða veðráttu. [Um Pálsmessu er þetta kveðið:
Ef heiðbjart er og himinn klár
á helga Pálusmessu,
mun þá verða mjög gott ár;
mark skalt hafa á þessu.
Ef að þoka Óðins kvon
á þeim degi byrgir,
fjármissi og fellivon
forsjáll bóndinn syrgir.j
Ef sólskin er á kyndilmessu er von meiri snjóa en verið hefur fyrri part vetr-
ar [sem kveðið er:
Ef í heiði sólin sést
á sjálfa kyndilmessu,
snjóa vænta máttu mest,
maður, upp frá þessu.“]
í athugasemdum Jóns um Merkidaga í hverjum mánuði segir svo varðandi
þennan kafla:
„Þetta atriði... hefur séra Guðmundur Einarsson á Kvennabrekku útvegað
mér vestur í Dölum; er það tekið hér orðrétt eftir handritinu, en bætt í það
munnmælum á einstöku stað þar sem þau áttu heima“ [innan hornklofa í
þessari útg.]“1
Af þessu virðist ljóst, að Jón Árnason hefur bætt áðurnefndum veðurvísum
við eftir eigin minni eða einhverri heimild, sem ekki var komin á bók.
Veðurvísur þessar úr þjóðsögunum eru alþekktar hvarvetna um land, þó
með margvíslegum orðamun, einkum visurnar um Pálsmessu. Skulu þær nú
fyrir hnýsni sakir raktar orði til orðs eða svo gott sem: