Fylkir - 01.01.1923, Blaðsíða 19
Blágryti (stuðlaberg), grágrýti oggabbró (Basalt, Dóierít og Oabbro).
Hratm (Lava), Baulusteinn (Liparit, Rhyolit) og lirufusteinn (Trachyt).
A) Móberg (Palagonit eða Volcanic Tuff) og móhella (Tuff).
B) Pursaberg, völuberg, (Conglomerat, breccia, = psephit).
Sandsteinn (Psammit).
Leir (Clay, I’elite).
Sjávarsandur og foksandtir (Aliuvial deposits, dunes).
Hr þessum steintegundum er jarðvegurinn, sem hylur láglendi Is
ands, til orðinn, og hefur því líka samsetning, sem pær, nema hvað
Va,n og veður hafa sumpart uppleyst [lær og borið ýnts efni, svo
Se,n Kalk, Kalium og Natrium, burt með sér. Er því næstum
(,|nögulegt að segja með vissu, hvaða frumefni einn eða annar jarð-
Vegnr kann að geyrna, án nákvæmrar efnarannsóknar. En að sú efna-
Hnnsókn eða prófun sé oft og einatt ómaksins verð, er óþarfi að
SeRja. Samkvæmt þýzkum höf., hafa 880 efnagreiningar á jarðvegi
ýmsum álfum gefið eftirfylgjandi hlutföll [Sjá 22. bls. Bruhns
f'etrographie, útg. í Leipzig, 1900]:
Oxygen 47,290/o Hydrogen 0,21%
Silicium 27,21 — Titan 0,33—
Aluminium 7,81 - Carbon 0,22
Járn 5,45 Phosphor 0,10—
Calcium 3,77 Mangan 0,08
Magnesium 2,68— Sulphur 0,03
Natrium 2,36 Chlorin 0,01
Kalium 2,40°/n
^eri menn frumefna hlutföllin í efnagreiningunt þeirn, sent getið
r um hér að framan, saman við hlutföll sömu frumefna í þessari
öb'M, geta menn séð, að íslenzkar bergtegundir hafa flest þau frum-
sem hér eru talin. Einnig má sjá, að leirteg. nr. 85 og nr. 92
Cr" tvöfalt ríkari af kalki lieldur en jarðvegur ýmsra landa er til
j^biaðar samkv. ofanrituðu,
°lsiiru kalki (CaCG3), sem er
^ Reyma.
Ennfremur hafa vísindamenn
3,77°/o af CaO, svarar til 5°/o af
aðeins 50°/o þess, er nr. 85 og nr.
á ýmsum öldnm,
en einkum á síð-
2*