Lögrétta - 01.01.1936, Blaðsíða 85

173
LÖGRJETTA
174
Að öðru leyti en því, sem nú var lýst,
bera Frakkarnir Islendingum vel söguna.
„Islendingar eru alvarlegir og þögulir“, seg-
ir Marmier. „Þeir eru ef til vill allra þjóða
minst gefnir fyrir tónlist og dans. Þeir búa
greinilega undir oki þeirrar óblíðu náttúru,
sem þeir eru fæddir í. Hvert sem þeir líta
verður ömurleikinn fyrir augum þeirra, minn-
ingin um einhverjar náttúruhamfarir eða
slys, óþrjótandi hraun og aska, blómalaus og
gróðurlaus, eða þá stormúfið haf og snæþakxn
fjöll. . . .“ Á öðrum stað segir hann, ,,ao
íslenzkur sjómaður lifi lífi sínu í sífeldri
sjálfsafneitun og þjáningu, í baráttu við höf-
uðskepnurnar. . . . En gestrisnin mætir
manni alstaðar,“ segir Marmier á öðrum
stað, eftir að hafa lýst heimsókn til Stein-
gríms biskups í Laugarnesi, ,,í minni auð-
sæld að vísu, en hjá biskupi, en með sama
örlæti. Hvar sem við komum, í hús verka-
mannsins eða hús ríkra borgara, hittum við
hinn hjálpfúsa Islending, sem bauð öllum til
stofu meðan kona hans sótti þær veitingar,
sem bestar voru til á heimilinu. . . . Þetta
og þvílíkt,“ segir hann ennfremur, „sem ann-
arsstaðar mundi aðeins vera skoðað sem
merki almennrar góðvildar, er þarna erfið
skylda og sönn dygð. Þegar þetta fátæka
fólk býður mjólkurspilkomu eða kaffibolla,
er það oft að taka nauðsynjar frá sjálfu
sjer, gefur það á einu augnabliki, sem það
hefur aflað með löngu erfiði, eða gefur gest-
um það, sem það ætlaði að geyma sjálfu
sjer til hátíðabrigða.“
Þegar lesnar eru saman lýsingar Roberts
og Marmiers, sjest nokkur munur á þeim,
eins og sjest hefur jafnvel á þeim brotum,
sem hjer hafa verið tekin upp. Marmier
nefnir yfirleitt færra en Robert af því, sem
aflaga fer um líf og háttu. Robert nefnir
miklu meira um óþrifnað og ósiði, þó getur
hvorutveggja verið rjett, það sem það nær.
Marmier var mest í Reykjavík og þar í grend,
Robert fór víðar. Marmier hafði mestan á-
huga á andlegu lífi og bókmentum. Robert
var jarðfræðingur og læknir og það er rjett
að bæta því við, að hann sýnist hafa verið
allmikill matmaður og hafa haft yndi af góð-
um mat, hann talar að minsta kosti oft um
mat, þó að honum þyki íslenskar máltíðir of
langar og hefur skömm á litlum mat og vond-
um mat og er það ekki sagt honum til lasts,
en það getur skýrt sumt í efnisvali hans.
T. d. segir Robert svo frá því, sem hann
fjekk í veislu hjá bæjarfógetanum í Reykja-
vík: „Fyrst var borið fram te með möndlu-
kökum, þá sauðaket eða ragout með rófum
og smjerkökum, ristað brauð og svo brenni-
vínspúns og cítrónu- eða appelsínu-toddy eins
og hver vildi.“ Annars segjast þeir fjelagar
aðallega hafa drukkið hjer mjólk (og Robert
segir, að mjólkin í Reykjavík hafi verið þunn
og fitulítil og þó ekki vatnsblönduð), mjall-
hvítt smjer og nýjan fisk, auk þess sem þeir
sjálfir höfðu með sjer ávexti og vín.
Þá má ekki ganga fram hjá því, að frans-
mönnum leist yfirleitt vel á íslenskt kven-
fólk og nefnir Robert nokkrar með nafni, sem
honum þóttu laglegastar, svo sem Fríðu,
frammistöðustúlku í Klúbbnum í Rvík og
er mynd af henni í bókinni, og konu sr. Jóns
Steingrímssonar í Hruna. Annar þótti frans-
mönnum að sumu leyti einkennileg staða ís-
lensks kvenfólks á heimilunum, einkum það,
að húsmæður settust aldrei sjálfar að borð-
um með manni sínum og gestum, en stóðu
álengdar. Einnig þótti þeim kvenfólk vera
nokkuð grátgjarnt við jarðarfarir óviðkom-
andi fólks. Kvenfólkið var mjög kirkjurækið,
og karlar að vísu líka, og þegar presturinn
las faðirvor í messum, segir Robert, að alt
kvenfólkið, og karlar að nokkru leyti, hafi
hulið andlitið í svörtum silkivasaklút, og á
þessum vasaklút hjeldu menn líka þegar þeir
fóru til altaris. Að lokinni messugerð, sem
fransmenn voru við í sveitakirkju einni, bauð
prestur þeim vín, sem Robert segir að hafi
verið furðu keimlíkt messuvíni.
• Annars láta frakkarnir vel af íslenskum
prestum, öðru en þrifnaði þeirra sumra, þóttu
þeir vera lærdómsmenn góðir. Það þarf nú
ekki að tala um biskupinn, herra Steingrím
sem bauð þeim öllum heim til sín við rausn,
og talaði, að því er Marmier segir, jöfnum
höndum, latínu við einn gestinn, dönsku við
annan og ensku við þann þriðja, meðan þeir
skoðuðu hið stúra og fagra bóka- og hand-
ritasafn hans. En annar af þeim fjelögum
segm um prestinn í Dýrafirði að „hann var
óhreinn og illa til fara, en undir tötrum