Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1886, Page 27

219
Margt er það fleira, er læra má af sýnishorni þessu,
en nú hefir verið talið. þannig má sjá, að á þeim
tímum, sem jarðabókin var saman tekin, og þó eink-
um áðr, tíðkaðist það i Mosfellssveit, að minnsta kosti
á sumum stöðum, að hafa í seljum, og þótti það þá sú
nauðsyn, að þær jarðir, sem ekki áttu sjálfar selstöðu,
fengu hana annarstaðar, og þó var lítið annað en kýrn-
ar í seli að hafa; en nú eru selstöður þar, svo sem víða
annarstaðar, fyrir löngu lagðar niðr.
í>á hagnýttu menn sér og ýmislegt fleira en nú
gjörist; þannig er sölvatekja, fjörugrasatekja og berja-
leitir talin til hlunninda, og er það vitanlega gjört sök-
um þess, að allt þetta hafa menn þá notað til mann-
eldis. |»á er það og eptirtökuvert, að þegar talið er
upp, hvað jarðirnar fóðri á heyjum, eru að einstaldar:
kýr, ungneyti, lömb, og sumstaðar hestar, en hvorki
ær né sauðir, og mætti ef til vill af þessu draga þá
ályktun, að ekki hafi þá öðru verið ætlað fóðr inni,
en kúpeningi og lömbum, en hrossum einu eða fleir-
um moð og úrgangr, en fullorðið sauðfé og hross flest
orðið að bjarga sér úti. þessu til staðfestu vil eg geta
þess, að gamlir menn hér á Suðrlandi hafa sagt mér,
að fram yfir síðustu aldamót hafi hús fullorðins fjár
víða verið jötu- eða garðalaus, og féð jafnan legið við
opið og því gefið á gadd, þá sjaldan í það var snarað,
og víða hvar engin hesthús til, og er nú alstaðar orð-
inn mikill munr á þessu.
— Kafla þann úr jarðabók Árna Magnússonar, er
hér fer á eptir, hefir kandídat Hallgrímr Melsted
ritað upp fyrir mig orð- og stafrétt eptir afskript
þeirri af jarðabókinni, sem til er í handritasafni Jóns
Sigurðssonar í landsbókasafninu, og er J\« 49, í arkar-
broti. Skýrslunum yfir núverandi ástand í Mosfells-
sveit hafa þeir safnað fyrri hluta vetrarins 1884—85,
síra Jóhann porkelsson á Lágafelli, hreppstjóri Hall-