Eimreiðin - 01.01.1915, Síða 15

i5
hver. Pað er alls ekki rétt. í Ameríku t. d. hafa á sumum
fangelsum verið gerðar stórbreytingar. En þar er sá stóri ókost-
ur, að líflátsdómur er enn við lýði, og honum framfylgt. En
hvað varðar okkur líka um það, þó aðrar þjóðir gerðu ekki stór-
ar umbætur í þessum efnum? Hvers vegna ætti ekki okkar þjóð-
félag að taka upp þá aðferð, sem væri einstaklingum þess og því
sjátfu um leið fyrir beztu, þó aðrar þjóðir hefðu ekki troðið braut-
ir fyrir það? Hvers vegna mætti það ekki reyna að verða fyrir-
mynd að mildi og hreinleik? Eg sé enga skynsamlega ástæðu
fyrir því. En um þá kosti getur ekki verið að tala með þjóð-
félaginu sem heild, meðan það líkir eftir hinnm siðferðislega sjuk-
ustu einstaklingum sínum.
Nú gæti einhver sagt sem svo: Pað er auðvitað alveg sjálf-
sagt, að fara nú að >lesa upp« hegningarlögin, og dytta svo dá-
lítið að þeim í stöku stað, en stórbreytingar getum við engar gert
að sinni. Pær geta beðið þangað til seinna. Hvernig ættum við
nú, til dæmis, að geta farið að brjótast í því, að byggja nýtt
betrunarhús, og eiga svo að fara að hugsa upp frá rótum allan
þann útbúnað og fyrirkomulag? Nei. Við höfum svo mikið ann-
að að gera með okkar eigin hugsun og fé landsins. Við þurfum
að efla sjávarútveginn og landbúnaðinn, byggja brýr og leggja
vegi, styðja vísindi, bókmentir og listir o. fl.
Menn gætu eins vel sagt, að við þyrftum að byggja alt húsið
nema — undirstöðuna. Hún gæti beðið þangað til seinna.
Víst er svo, að við þurfum allra hugsanlegra verklegra fram-
fara. Pað er gott að eignast listaverk úr marmara, en það er
betra að eignast listaverk úr líkama og sál. Pað er gott að hafa
bækur, en það er betra að hafa líf. Verulegt, ósvikið og hreint
líf; ekki hingað og þangað á blettum um þjóðfélagið, heldur í
heildinni allri. En um slíkt líf getur ekki verið að ræða í þjóð-
félaginu sem heild, meðan það misþyrmir þeim, sem dýpst hafa
fallið, í staðinn fyrir að hjálpa þeim.
Pess vegna er eitt nauðsynlegast: afnám hegningaraðferðar-
innar, eins og hún er nú.
Benda má á atriði, sem sýnir mjög vel óréttmæti og tilgangs-
leysi hegningarlaganna.
Við vitum mjög vel, að við getum drýgt brot, sem engin lög
ná yfir, en sem allir vita, að geta haft ennþá verri áhrif, heldur
en þau brot, sem lög ná yfir. Við vitum vel, að hver einstakl-