Eimreiðin - 01.01.1915, Blaðsíða 45

45
Petta manntal er nafnalaust, eins og manntalið 1769, og af
»Skýrslum um landshagi á lslandi« lítur út fyrir, að þetta mann-
tal hafi ekki verið notað, eða þá mjög lítið.
En þar er og afarnákvæm skýrsla um alla skepnueign
landsmanna 1785.1) En þessar skýrslur munu heldur ekki hafa
verið notfærðar til hlítar; en frá þessum árum eru hinsvegar til
prentaðar búnaðarskýrslur.2)
Næst þessu manntali kemur manntalið i. febr. 1801, og
pá fyrst fer fravi manntal i Danmörku méb nöfnum, og þetta mann-
tal er ófullkomnara en manntalið 1703.
Samkvæmt þessu verður mannfjöldi á íslandi svo:
Suðuramtið Vesturamtið Norður- og Austuramtið Alls
1703 18728 15774 15942 50444
151» 1769 17150 13596 15455 462O1
1785 15049 12447 13127 40623
x/a 1801 17160 13976 16104 4724O
Manntalið 1785 ber með sér, að drepsóttir geisuðu þau ár
yfir ísland og drápu fjölda fólks; fólkið féll í hrönnum úr »hor«,
»vesöld«, »megurð« og »hungri«, eins og það heitir í kirkjubók-
unum. Pegar þessir hörðu vetrar skullu yfir ísland, hefir mann-
fjöldinn verið orðinn ein 52 þúsund manns, svo yíir 10 þúsund
manna hafa dáið úr vesöld og armóð, mestmegnis á hallærisár-
unum.
Og þegar skýrslur eru til fulls ratinsakaðar, þá bregða þær
skýrri og ljósri birtu á 18. öldina. Hér er að eins örlítið
brot úr skýrslum þessum, og sérstaklega gerð grein fyrir
því, hvar hvað eina er að finna, með því að manntöl þessi
liafa verið hulinn fjársjóður, er fáir eða engir hafa um
vitað. Eimreiðin vildi gera sitt til, að þeir, er þessi fræði
stunda, vissu, hvar þessir fjársjóðir væru niður komnir,
svo þeir geti með þeim lýst upp ýms atriði í sögu
landsins. Og vonandi verður þess ekki langt að bíða, að
x) Dálkarnir þar eru: trippi; hestar i, 2, 3 vetra, hryssur 1, 2, 3 vetra,
hryssur 4—12 vetra (hvert ár fyrir sig), graðfolar sömuleiðis, hestar (1. dálkur),
kýr og naut, hvert fyrir sig, 1 — 8 vetra (hvert ár fyrir sig), kálfar, yxni, lömb,
hrútar, ær og sauðir (hvert fyrir sig eftir aldri), 1—6 vetra.
*) »Skýrslur um landshagi á íslandi« II, 91—141.