Bókasafnið - 01.04.1997, Qupperneq 22

Atriðin sem hérfara á eftir varða þjónustu
bókasafns KHI og bið ég þig að meta atriðin
sem þú hefur skoðun á með því að setja hring
utan um þá tölu sem best á við.
Eí' undan eru skilin atriðin um útlán á forritum og myndböndum
fá öll atriðin sem spurt er um hér ágætiseinkunn (þ.e. einkunnina
4) hjá góðum meirihluta þeirra sem á annað borð gefa atriðinu
einkunn. Til dæmis gefa 44 (90%) viðmóti bókavarða ágætis-
einkunn, þrjár (6%) gefa einkunnina 3 og tvær (4%) gefa bóka-
vörðum einkunnina 2. Allir svara því þessu atriði og hafa á því
skoðun.
Starfslið bókasafns KHÍ hlýtur að vera ánægt með þessa
útkomu ekki síst þar sem svör við spurningalistum sem Jón
Jónasson lagði fyrir í apríl 1994 (Jón, 1994) og í janúar 1995 eru
álíka jákvæð.
Loks var spurt um tillögur til úrbóta um atriðin sem nefnd
voru í spurningunni á undan eða annað sem tengist þjónustu
bókasafns KHÍ. í svörum við þessari síðustu opnu spurningu
komu ekki fram neinar tillögur til úrbóta heldur voru nefnd ýmis
atriði sem þyrftu athugunar við. Þessi atriði voru flokkuð gróf-
lega niður í sex flokka. Þrátt fyrir almenna ánægju sem gefin er
til kynna í svörum við spurningunni á undan er þó ýmislegt sem
fjarnemar telja að betur megi haga:
1. Fimmtán fjarnemar nefna að útlánsfrestur sé almennt of
skammur, oftast er nefndur lánstfmi á forritum og mynd-
böndum. Hér gætu upplýsingar og ábendingar um hvað er
hægt að fá lánað annars staðar, t.d. í grunnskólum eða á
fræðsluskrifstofum, bætt talsvert úr.
2. Ellefu fjarnemar kalla eftir meiri tilsögn og þjálfun. Hér
koma setningar eins og: „Mætti kenna betur á Gegni, vantar
tilsögn um leit í Greini. Það hefði þurft að vera meiri bein
æfing í að nota „tæknina". Það þyrfti að minna oftar á
aðstöðuna og þjónustuna sem ég veit að bókaverðir eru
reiðubúnir að veita. Meiri þjálfun og hvatning í upphafi hefði
verið til bóta. Tilsögn í að leita frá heimatölvu þarf að vera
mjög góð.“ I þessu sambandi er vert að minna á skýrslu Jóns
Jónassonar frá vorinu 1994. í lok fyrstu kennslulotunnar, þ.e.
í janúar 1993 lagði hann lyrir fyrsta spurningalistann og
spurði fjarnema meðal annars um tölvukunnáttu þeirra: Rétt
rúmur helmingur (af 61 sem svöruðu) hafði notað tölvur
áður, einungis fimm til tölvusamskipta. Rúm 57% hefðu
viljað meiri kennslu í tölvusamskiptum og tæp 25% hefðu
viljað meiri notendafræðslu í bókasafninu (Jón, 1994).
Minna má einnig á að Kristín Indriðadóttir, yfirbókavörður,
hitti hópinn í hvert skipti sem hann kom í hús, sem var
tvisvar á ári, og hvatti fjarnemana til að koma og nota safnið
og fá leiðsögn.
3. Margar (11) hafa ekki yfir neinu að kvarta og telja ástæðu til
að lýsa yfir mikilli ánægju með þjónustuna.
4. Átta fjarnemar hafa orð á aðstöðunni og nefna m.a. að hús-
næðið sé of lítið, það vanti aðstöðu til hópvinnu, ekki sé
nógu gott næði til að lesa á safninu sjálfu, merkingum sé
ábótavant og að bæta þurfi loftræstingu. Þetta lagast væntan-
lega með nýju húsnæði sem vonast er eftir fyrir aldamót.
Einnig er óskað eftir aðstöðu til ritvinnslu á safninu sjálfu og
ljósritunarvél á safnið.
5. Fimm fjarnemar nefna atriði sem varða þjónustu s.s. að það
þurfi að vera greiðari aðgangur að því sem á að nota á hverju
námskeiði (þ.e. að efni sem viðbúið er að fólk muni vilja
ljósrita) og það þyrftu að vera til fleiri eintök af sumum
bókurn. Úr þessu má tiltölulega auðveldlega bæta í samvinnu
við kennara. Á safninu er nú verið að þreifa sig áfram með
mismunandi langvarandi „skammtímalán“ (t.d. 3ja daga og
vikulán). Einnig er nefnt að safnið þyrfti að vera opið lengur.
Safnið er opið lengur fram á daginn og á laugardögum þegar
fjarnemar eru í húsi en alltaf má ræða hvort nóg er að gert.
Loks er talið æskilegt að reglulega væri geftnn út listi yfir
nýtt efni í safninu.
6. Ein kvartaði yfir því að viðmót bókavarða væri þannig að
hún veigraði sér við að spyrja, henni væri alltaf bent á að
leita sjálfri. Sjálfsagt er að taka svona athugasemd alvarlega
og verðum við bókaverðir greinilega stundum að gæta okkar
aðeins í ákafa okkar við að gera fólk sjálfbjarga.
Hver er svo niðurstaðan?
Ekki verður því haldið fram að útkoman úr þesssari könnun hafi
komið á óvart. Það fer ekki hjá því í ekki stærri stofnun en
bókasafni KHÍ að maður hafi nokkuð haldgóða mynd af
ástandinu eins og það er á hverjum tíma. Eftir viðtölin við þessa
átta fjarnema leyfi ég mér að telja að svörin við könnuninni séu
í góðu samræmi við bókasafnsnotkunina.
Þessi hópur fjarnema (hér er bara verið að tala um fyrsta
hópinn, flestir úr þeim hópi útskrifuðust í ágúst 1996) virðist
ekki hafa nýtt sér kosti tölvusamskiptanna til heimildaleitar,
margir náðu ekki tökum á tækninni í byrjun og hafa ekki gefið
sér tíma til þess að vinna bót á því. Hafa ber í huga að tækni og
tæki til tölvusamskipta voru heldur frumstæð fyrstu ár fjar-
skólans og valmyndir íslenska menntanetsins ekki sérlega að-
gengilegar. í viðtölunum kvörtuðu fjarnemar mjög yfir tíma-
skorti sem getur valdið því að tiltækar heimildir heima eða á
næsta almenningsbókasafni ráða verkefnavalinu um of. Van-
kunnáttu í leitartækni er borið við en einnig því að verkefnin
hafi enn sem komið er ekki krafist frekari bókasafnsnotkunar en
raun ber vitni. Flestar þeirra sem talað var við hefðu viljað fá
fleiri „bókasafnstíma“ eða safnkynningar þar sem tekið væri
fyrir ákveðið efni eða leitartækni rifjuð upp. Þær töldu að tölvu-
samskiptin almennt væru talsvert minni en vonast hafði verið
eftir í upphafi.
Að mati Sigurjóns Mýrdal hafa tölvusamskiptin samt gengið
ótrúlega vel og margir nemendur náðu strax góðu valdi á þeim.
Með þeim gátu fjarnemar rofið einangrunina og haldið uppi
samskiptum við félagana þótt þeir lærðu ef til vill ekki vel á
leitartækin (Sigurjón, 1994 og viðtal).
Að sögn kennaranna í KHÍ sem talað var við eru fjarnemar
hvattir til að nota bókasöfn og tölvusamskipti í náminu en ýmsir
byrjunarörðugleikar hafa einkennt samskiptin við þennan hóp
sem að nokkru er rakið til þess að fáir, nemendur og kennarar,
höfðu kynnst tölvusamskiptum að ráði fyrr en í ársbyrjun 1993.
Lélegur tækjabúnaður margra og vankunnátta, sem rakin er til
ónógrar kennslu í tölvusamskiptum í upphafi, hefur háð mörg-
um fjarnemum.
Fjarnemar í KHÍ geta búið heima hjá sér og flestir þeirra
stunda vinnu með náminu. Námskostnaður þeirra er því tiltölu-
lega lágur samanborið við þá sem þurfa að flytja búferlum og
22 BÓKASAFNIÐ 21. ÁRG. 1997