Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.1984, Blaðsíða 14

nýjÁrI
SENDINGAR AF
JAKOBSDALS-
GARNI
NYTT:
80%
KIDDMOHAIR
GARN,
TÍSKULITIR.
Ný/ung: Mohair og bómuH.
SJÓN ER SÖGU RÍKARI
PÓSTSENDUM DAGLEGA
L.
HOF
SE
EUROCARO
INGÓLFSSTRÆT11 Sími 16764
Ferðalög til útlandaeru tilvalin um páskana - einkum
af tveimurástæðum. ífyrstalagi tapast fáir
vinnudagar. (Þú tekur átta daga frí og ferð í 15 daga
ferðalag.) í öðru lagi skartar náttúran í Evrópu sínu
fegursta í vormánuðinum apríl.
Scduhúsí
HOLLANDI
1 vika (4 vinnudagar) 20.-27. apríl
Það er mikið um að vera í
Hollandi um páskana á
skemmtana-, iista- og
íþróttasviðinu. Þægileg dvöl
sæluhúsunum í Eemhof
skammt frá Amsterdam. Verð
kr. 11.600 (miðað við 6 í húsi).
SundhöWm-dagleg
ánægia1 Eemho'-
GRIKKLAND
2 vikur (8 vinnudagar) 10.-24. apríl
Fjölskrúðug náttúra Grikk-
lands er aldrei fegurri en á
vorin - veðrið er dásamlegt,
ströndin hrein og sjórinn tær.
Gisting í lúxusíbúðunum í
White House. Verð kr. 17.500
(miðað við 6 í íbúð).
Samvinnuferóir-Landsýn
AUSTURSTRÆT112 - SÍMAR 27077 & 28899
DV. MANUDAGUR12. MARS1984.
SIÐAÐIR EÐA
VILUMENN?
Þaö er eins og sumum þyki fínt aö
níöa og skíta úr forfeður vora, þaö er
sagt að fornritin sem við tókum í arf
frá þeim, séu eintóm lygi og uppskrift-
ir úr útlendum ritum. Þeir sjálfir hafi
verið bölvaöir ribbaldar og ódannaöur
ofbeldislýður.
Þessi áburöur lítiila manna er
auövitað aöeins lýsing á minnimáttar-
kennd þeirra sjálfra og jafnvel
heimsku þeirra, en lýsir jafnframt
vissri illgirni sem þeim er ekki sómi
aö. Auðvitaö mun þessum litlu
mönnum ekki takast aö má minningu
forfeöranna hið minnsta því hún hefur
svo sannarlega lifaö verra af en það.
Þau andlegu verk sem við höfum erft
frá forfeðrum okkar, í formi íslenskra
fomrita, eru hrein og einstök lista-
verk, verk á viö þaö besta sem evrópsk
menning hefur upp á að bjóöa. Þessi
ritverk geta á engan hátt verið ávöxtur
ódannaös lýös, fremur eru þau lifandi
sönnun fyrir aö einstaklega skýrir og
siðaöir menn hafi veriö aö verki, sem
voru langt á undan samtíö sinni. Hér
var heldur ekki um að ræöa einangrað
fyrirbrigöi þar sem fáir menn á stuttu
tímabili hafi staðið aö verki. Þaö
benda öll rök til þess aö um sé aö ræöa
ávöxt almennra mannkosta fjöldans
og hátt menningarstig hans.
Rétt er þaö aö forfeöur vorir voru
Góð minning
Víst eru forfeður vorir mannlegir
þá brigöulir og auövitað voru menn
misjafnir eins og eðlilegt er. Við
þekkjum þetta í dag. Nútíma
Islendingar eru eflaust einstakt og af-
bragös fólk en viö vitum aö innan um
er bölvað pakk. En málið er aö heildar-
minning forfeðra okkar er góö og
okkur nauðsynlegt aö halda á lofti.
Hvernig halda menn aö íslenskir
unglingar geti alist upp eðlilega ef þaö
er verið aö ljúga stöðugt aö þeim aö
þeir séu afkomendur óþjóðalýðs?
Þaö er rétt aö allar útlendar þjóðir
hræddust forfeður okkar og báru
viröingu fyrir þeim en það var vegna
þess að víkingarnir komu og fóru eins
og hvirfilvindar og höfðu engan áhuga
á trúmálum fólks og pólitík. Þeir voru
miklir ásýndum og unnu flestar orrust-
ur sínar, hugrekki þeirra var algjört,
enda hræddust þeir ekki dauöann. Þeir
jafnvel brenndu stundum skip sín svo
aö þeir sjálfir gætu ekki flúiö þótt
fegnir vildu. Þaö er rétt aö útlending-
ar töldu víkinga verstu plágu, á viö
drepsóttir og haröindi, ósiöaöa og trú-
lausa. En við verðum aö hafa í hug að
þetta voru skoöanir útlendinga á for-
feörum vorum, sem dæmdu þá frá sín-
um hugarheimi og ekkert viö því að
segja. En þetta er ekki okkar skoöun,
frömuðir, langt á undan samtíö sinni.
Fyrsta: Alþingis- og lýðræðisstofnun
Islendinga.
Annaö: Hin mikla sögu-og rithneigö
þeirra. Hugsum okkur manndóminn aö
skrá hugsun og atburði eins og þeir
gerðu, viö ótrúlega erfiö skilyrði. Ekki
bara aö rissa eitthvaö á skinn eða tálga
í spýtu, heldur aö skrá og skrifa á svo
merkilegan máta að mikill fjöldi rita
þeirra er óviðjafnanleg sígild lista-
verk allt til dagsins í dag. Við skulum
staldra aöeins við og hugsa um þetta...
Þriðja: Forfeður vorir höföu tækni
til aö geta siglt um öll heimsins höf og
byggja skip og segl sem þoldu jafnvel
siglingar um Norður-Atlantshafiö
sumar sem vetur. Þetta var vísinda-
legt, faglegt og tæknilegt afrek sem
enginn þáverandi þjóðflokkur komst í
hálfkvisti við. Gleymum ekki aö út-
lendingar gátu varla smíðaö sér
pramma til aö fljóta á milli Bretlands
og meginlandsins á þessu tímabili.
Menn voru að draga fleka upp og niður
fljót Evrópu á bökum þræla þegar
víkingar brunuðu fýrir þöndum segl-
um hvert sem hugur bar þá. Hvaö um
háþróaða stjörnufræöi og siglingar-
fræöi sem víkingarnir hljóta aö hafa
þekkt vel, til aö geta siglt nákvæmlega
um höf og fljót, eins og þeir gerðu?
„Forfeður vorir höfðu tækni tii að geta siglt um öii heimsins höf og byggja skip og segl sem þoldu jafnvel
siglingar um Norður-Atiantshafið sumar sem vetur."
■
l
• „Þau andlegu verk sem við höfum erft frá
forfeðrum okkar í formi íslenskra forn-
rita eru hrein og einstök listaverk, verk á við
það besta sem evrópsk menning hefur upp á að
bjóða.”
einnig miklir líkamlegir afreksmenn,
þeir voru án efa afbragð annarra
manna. Þeir byggðu lönd sem talin
voru óbyggileg af öörum siöuöum
mönnum. Þeir herjuöu og versluöu í
fjórum heimsálfum þegar fræðimenn
annarra landa þekktu ekki nema sitt
nánasta umhverfi. Þeir sigldu ósmeyk-
ir um úthöf sem talin voru á barmi hel-
vítis. Þeir sigldu upp löng fljót á meðal
óvinaþjóöa. Þeir drógu og báru skip
sín upp yfir fossa og yfir sléttur á milli,
fljóta. Þeir treystu á mátt dreng-1
skapar og frelsi einstaklingsins, enda
skiptu þeir sér h'tiö af trúmálum og
pólitík annarra, en heimtuðu sinn skerf
af verslun og viðskiptum. Þeir sýndu
þeim umburöarlyndi og drengskap
sem þeir töldu þess veröuga. Dreng-
skapur var regla þeirra fremur en und-
antekning. Þess vegna var tekið til
þess þegar ódrengskapur var
viöhafður eins og td. í einvíginu fræga
þegar einn hjó annan sem var aö færa
honum vatn í hjálmi sínum. Niðurrifs-
mennirnir reyna að nota atvik í
Islendingasögunum sem þessi til aö
sanna aö forfeður vorir, víkingarnir,
hafi veriö ómenni en þessu er auðvitaö
þveröfugt farið, því hér er veriö aö
lýsa óeðlilegum og óafsakanlegum
ódrengskap sem ekki er regla.
né skoðun forfeöra vorra sem sáu
heiminn frá öörum bæjardyrum.
Við vitum aö norrænir menn
víkingatímabilsins voru vel siöaðir
menn sem trúðu heitt á guði sem
reyndust þeim vel. Viö vitum aö þeir
geröu betur en aörir þaö sem líftóran
byggðist á á því tímabili sögunnar, en
það var aö berjast og bjarga sér sem
einstáklingar. Ef þeir ekki björguöu
sér sjálfir þá var þar enginn til aö
hjálpa þeim. Enda voru forfeður vorir
eftirsóttir í heri annarra þjóða allt
austur í Rússland og suðurí Litlu-Asíu.
Fjögur fyrirbrigði
Það eru fjögur fyrirbrigði sem mér
finnst sanna óvefengjanlega í eitt
skipti fyrir öll aö forfeöur vorir voru
ekki ódannaðir villimenn, heldur voru
þeir stórkostlegir hagleiksmenn,
tæknimenn þess tíma, og menningar-
Þetta voru ekki verk ódannaðra
villimanna...
Fjóröa: Fyrirbrigöiö er kristnitaka
Islendinga fyrir tæpum þúsund árum.
Þetta er því miður mál sem ekki hefur
fengið athygli sem skyldi, að verðleik-
um. Mér er ekki ljóst hvort það er af á-
settu ráöi eins og þegar Rússar kjósa aö
breyta eöa aö gleyma söguviðburöum
sem þeim henta ekki eða þaö er bara
aö menn hafa ekki raunverulega at-
hugaö hversu merkilegur atburður
þetta í raun var. Hvergi í mannkyns-
sögunni er mér kunnugt um aö nokkurt
þjóöfélag hafi leyft útlendum trúar-
brögöum jafnrétti viö sín fornu trúar-
brögð, án verulegra blóðsúthellinga.
Þetta geröu Islendingar með samþykki
Alþingis i kringum áriö þúsund, þó
meö vissum skilyröum sem kristnir
menn sviku viö fyrsta tækifæri. Þetta
getur einungis hafa gerst ef Islending-