Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.1990, Side 22

Tískujólagjafir:
Fótanuddtæki, ljós-
álfar og fleira gott
Hugtakið tískujólagjöf er eflaust til-
tölulega nýtt í. málinu. Fyrir eitt-
hundraö árum hafa kerti og spil
eflaust verið sú jólagjöf sem flestir
fengu eins og segir í þekktu kvæði.
Eftir því sem leið á öldina fetaði þjóð-
félagið sig hægt og rólega eftir ein-
stiginu frá örbirgð til allsnægta og
að sama skapi jókst framboð hvers
kyns neysluvara sem flokkuðust áö-
ur undir óþarfa eða munað.
Fróðir menn fullyrða að fyrir um
20-25 árum hafi jólagjafir veriö frem-
ur fábreyttar. Heimilisfaðirinn fékk
sinn reyfara eftir McLean heitinn
ásamt bindi og sokkum. Húsmóðirin
fékk nýjan greiðsluslopp, ástarsögu
og ilmvatnsglas. Börnin fengu
barnabækur, föt og ef til vill kassa
með Legokubbum og piparkökuhús.
Frá þessum tíma má einnig minna
á borvélamar sem um tíma þótti
sjálfsögð og eðlileg jólagjöf fyrir
handlaginn heimilisfoöur. Carmen
hárrúllusett sem var rafknúið og
rúllumar settar sjóðandi heitar í
hárið á þolandanum var einnig sjálf-
sagður hlutur á hverju heimili og
pottþétt jólagjöf fyrir heimasætur og
húsmæður.
Hagnýtargjafir
ekki í tísku
En neysluþjóðfélagið tekur líka
breytingum og með hverju ári verður
erfiðara að gefa hagnýtar jólagjafir
því allir virðast eiga allt til alls. Auk-
inheldur finnst hinu afsleppa al-
menningsáhti um þessar mundir
hallærislegt að gefa hagnýtar jóla-
gjafir. Enginn ærlegur heimihsfaðir
og eiginmaður þorir aö gefa konunni
hrærivél eða ryksugu í jólapakkann
og borvél í pakka pabbans er á mörk-
um þess þolanlega. Jólagjafir nútím-
ans eiga aðvera „persónulegar", eitt-
hvaö sem auðgar sál eða hkama við-
takandans.
Allir í fótanudd
Það voru eitthvað einkennilegar
aðstæður í þjóðfélaginu haustið 1982.
Þegar leið aö jólum virtist enginn
finna jólagjöf sem hentaöi. Stefnu-
laust ráp milli búða og auglýsinga-
lestur bar engan árangur og fólk sem
hafði nægan pening handa í milh var
aö missa vonina. En þá birtist ljós-
glæta við sjóndeildarhring. Raf-
tækjainnflytjandi nokkur auglýsti til
sölu fótanuddtæki. Þessari nýlundu
var fylgt eftir með afar einkennilegri
sjónvarpsauglýsingu þar sem kona
og hundur sátu saman í sófa og nutu
lífsins. Hundurinn hundalífsins en
konan þess að láta áhaldið góða
nudda á sér fætumar.
Vonglaðir íslenskir neytendur
hröðuðu sér tindilfættir th næstu
raftæKjaverslunar og fengu að líta á
r—rss
Draumaneytandinn með nokkrar tískujólagjafir.
gripinn. Þetta reyndist vera blá-
grænn stampur með upphleyptum
þófum fyrir fæturna. A sérstöku
stjórnborði milli fótanna var gang-
setningarhnappur og hraðastillir í
einum rofa. Setja átti volgt vatn í
tækið og ræsa það síöan. Litill raf-
mótor sá um að valda hröðum titr-
ingi á tækinu og vatninu sem var í
því. Nokkrar minútur á dag áttu að
gera kraftaverk, hna þjáningar og
auka velhöan.
Yfirvinnuþreyttir íslendingar
gripu apparatið eins og drukknandi
maður björgunarhring. Þetta var
nákvæmlega það sem allar frænkur.
mömmur, afar og pabba í landinu
hafði allan tímann vantað án þess
að gera sér grein fyrir því. Upphófst
nú mikiö kaupæði.
Innflytjandi fótanuddtækjanna
vissi ekkert hvaðan á hann stóð veðr-
iö þegar tækin fóru að seljast eins
og hjólið væri að koma á markað í
fyrsta sinn. Aukasendingar voru
fengnar frá útlöndum og framleið-
andinn veitti íslandi sérstaka viður-
kenningu vegna gifurlegrar út-
breiðslu. Fögnuðurinn var ekki eins
mikih á aðfangadagskvöld þegar í
Ijós kom að margir höíðu fengið
sömu hugmyndina. Fótlúnar frysti-
húsakonur áttu aht í einu þrjú eða
fjögur fótanuddtæki og gátu nuddaö
fætur sína á vöktum allan sólar-
hringinn.
Nýjabrumið varð síðan fljótlega að
kvöð. Fótanuddtækin reyndust þeg-
ar th koma ekki vera þær undra-
maskínur sem haldið var og voru
bilanagjörn í þokkabót. Þess utan
kom í ljós að eldra fólk sem var með
of háan blóðþrýsting og æöahnúta
þoldi vistina í tækinu ekki nema í
meðallagi vel.
Skammast sín fyrir
Enginn maður minnist á fótanudd-
tæki í dag en haft er fyrir satt að eitt
eða fleiri leynist í geymslunni á
hveiju einasta heimhi á íslandi.
Hrekkjalómar hafa stundum gert
einhverjum kunningja sínum grikk
með því að auglýsa eftir notuðu fóta-
nuddtæki th kaups í hans nafni. Sá
sem verður fyrir slíku verður að
ílytja að heiman um tíma til þess að
fá frið. Stöku sinnum sést notað fóta-
nuddtæki auglýst til sölu ásamt öðru
dóti. Kannski á sú tíö eftir að renna
upp að þessum þarfa hlut verði kom-
iö fyrir á heiðursstalli á tæknisafni
framtíðarinnar.
Aörir og hagsýnni eigendur hafa
fundið önnur not fyrir áhaldið. Það
er ágætur blómapottur og mjög hent-
ugur sandkassi fyrir heimhisköttinn.
Þannig hefur hugvitssemi landans
að nokkru leyti nýtt þessa fjárfest-
ingu upp á tugi mihjóna.
Höggvið í
sama knérunn
Næstu ár eftir að fótanuddtækin
komu, sáu og sigruðu, reyndu marg-
ir að leika sama leikinn og koma á
markaöinn hinni endanlegu jólagjöf.
Margir muna eftir litla ljósálfinum,
nettum lampa sem var festur á bók-
ina sem lesin var í rúminu. Sá varð
vissulega vinsæll en ekkert í líkingu
við blágrænu stampana.
Árið sem sparðatíningsspilið Tri-
vial Pursuit kom á íslenskan jóla-
markað var gott ár. Allir gátu spreytt
sig í jólaboðum á fáránlegum spurn-
ingum um litinn á bhnum sem ók á
Bobby Éwing og fyrir hvað H.G. í
nafni H.G. Wells standi. (Herbert
George). Þetta sniöuga sph höfðaði
sterkt til menningarsnobbsins í land-
anum sem vhl endhega geta staðið
undir ímyndinni um fjölfróöa lestr-
arhesta viö ysta haf. Þannig sjá ís-
lendingar sjálfa sig og Trivial spilið
leiddi í ljós að þeir vissu öll svörin
en vantaði bara réttu spumingarnar.
Viltu bumbúbana?
Nú þegar jóhn eru á næsta leiti er
ef til vill rétt að leiða hugann að
tískujólagjöf ársins. Hún er ekki
fundin enn og valt að spá um hvort
nokkur getur gert tilkall til nafn-
bótarinnar. Þó er rétt að benda á
bumbubanann.
Sérfræðingar eru sammála um aö
dularfullt áhald sem getur án fyrir-
hafnar eða áreynslu stuðlað að því
að fólk líti betur út, grennist, verði
fegurra eða líði betur á einhvern
hátt sé ákjósanlegasta jólagjöf sem
völ er á.
Bumbubaninn fellur undir þessa
skilgreiningu. Eftir þvi sem næst
verður komist er það áhald sem
framsettir skrifstofumenn geta setið
með í fimm mínútur á dag og gert
einhverjar æfingar og bingó, bumb-
an hverfur. Engin fyrirhöfn, líkams-
rækt og erfiði. Bumbubaninn vinnur
fyrir þig.
Þar sem ekki kunna allir viö að
gera athugasemdir við holdafar
sinna nánustu en láta verkin tala er
viðbúið að margir karlmenn á við-
kvæmum aldri sitji uppi með fleiri
en eitt og íleiri en tvö eintök á að-
fangadagskvöld. Ekkert óttast ég
meira en einmitt það.
-Pá