Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.1990, Blaðsíða 28

28
LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 1990.
Huglausir ísra-
elskir hermenn
- dagbókarbrot frá Landinu helga
Sr. Rögnvaldur Finnbogason,
prestur á Staöastaö, hefur nýlega
sent frá sér bók sem hann kallar
Jerúsalem - borg hinna talandi
steina. Þetta er dagbókarbrot úr ferð
sem Rögnvaldur fór ásamt öðrum til
Landsins helga í maí 1990.
í bókinni lýsir Rögvaldur því sem
fyrir augu ber um þessar sögufrægu
slóðir Biblíunnar. Einkum hafa
kynni hans af fórnarlömbum stríðsá-
taka djúp áhrif á hann. í formála
bókarinnar segir hann frá því hvem-
ig hann var áður fyrr aðdáandi ísra-
elsmanna og fannst flest gott sem
þeir gerðu og réttlætanlegt. En sú
skoðun hans átti eftir að breytast og
í dag er hann fullviss þess að stofnun
Ísraelsríkis 1948 hafi verið örlagarík
mistök af hálfu þeirra sem hlut áttu
að máli, mistök' sem grundvölluð
hafl verið á samviskubiti Evrópu-
manna og fullkomnu þekkingarleysi
á málum og menningu araba í Palest-
ínu. Það er Fjölvi sem gefur bókina
út.
Hér verður gluggað í kafla sem lýs-
ir heimsókn Rögnvalds og samferða-
manna hans á barnaheimili og
sjúkrahús.
Vatnið hitað
með sólarorku
í dag er sunnudagur. Haninn í
garði nágrannans vaknar jafn-
snemma helga daga-sem virka, enda
er erfitt fyrir hanann að vita hvaða
dagur er helgastur í þessari flöltrúar-
borg. Ég rís því snemma úr rekkju
og baða mig úr vatni sem hitað er
með sólarorku. í gær var ég einmitt
að skoða speglana hér uppi á hús-
þakinu, sem taka við sólargeislun-
um. Slíkan útbúnað hef ég aldrei séð
fyrr, og alltaf er gaman að kynnast
einhverju nýju. En ansi er ég hrædd-
ur um að langur tími líöi áður en við
förum að hita baðvatnið okkar á
sama máta heima á íslandi.
Af þaki hússins í Imam Húraíra-
stræti blasir við hálfbyggð sumar-
höll Husseins konungs á hæðinni
vestur undan. Þar hefur ekki verið
hreyft neinu síðan 1967 og staðurinn
virðist friðhelgur í augum ísraelskra
yfirvalda. Mér kemur í hug orðtakið
gamla, að skrattinn þekki sína. En
hér ætlaði þessi einvaldur Jórdaniu
að spóka sig í flallasvalanum þegar
of heitt yrði á honum í Amman.
Ég vildi aftur á móti komast niður
í borgina áður en hitinn yrði mér
óbærilegur og þau Salman og Ingi-
björg koma með mér. Við förum til
móts við Amal, systur Salmans, og
hittum hana á skrifstofu sinni. Þar
er einnig vinkona hennar, María
Kaileh. Þær segja mér að presturinn
í heimabæ Maríu, Bir Zeit, ætti von
á mér næstkomandi þriðjudag eftir
hádegi. Hann er rómversk-kaþólsk-
ur.
Barnaheimili
Intifada
En fyrsti viðkomustaður minn
þennan sunnudag er bamaheimih
hér á Olíuflallinu, ekki langt frá al-
Makassedsjúkrahúsinu, sem við ætl-
um einnig að heimsækja. Þetta
barnaheimih er til húsa á neðstu hæð
í gömlu íbúðarhúsi og þar em allt
að 40 börn þegar flest er. En hvernig
hægt er að koma þeim fyrir í þessum
þrengslum er mér huhn ráðgáta.
AUt ber hér merki fátæktar, Utiö
um leikföng og húsgögn fá og úr sér
gengin - gjafir frá góðu fátæku fólki.
Eldhúsið er örUtil kytra, þætti líklega
í minnsta lagi í þriggja herbergja
íbúð heima, og leirtau og eldhúsá-
höld samansafn sitt úr hverri átt-
inni. Þegar okkur bar að garði vom
12-14 börn þama sofandi og ég lædd-
ist um til að taka af þeim myndir.
Eitt þeirra vaknaði með hljóðum.
Stúlkurnar sem hér voru að sinna
bömunum voru aUar ungar, þær
tvær sem ábyrgð bám á stofnuninni
tuttugu og þriggja bg tuttugu og flög-
urra ára. Kaupið var svo lágt að ég
man ekki lengur töluna. Aðrar unnu
þama kauplaust. En þetta heimiU
gerir foreldrum kleift að sjá flöl-
skyldum sínum farborða, því að þau
störf sem Palestínumönnum bjóðast
em þau lægst launuðu hér um slóðir.
Hér var ég kominn á vestræna
stofnun sem sprottin er upp við
ómannúðlegustu aðstæður er hugs-
ast geta í samfélagi sem er í umsköp-
un á öUum sviðum. Intifada er ekki
aðeins uppreisn gegn fasisma ísra-
elsmanna, heldur líka uppreisn gegn
fornum venjum og endursköpun
samfélagshátta, sem ekki hafa að
fullu rofið öll tengsl við þá tíð sem
við heima á íslandi köllum miðaldir.
Mér verður hugsað til stríösáranna
heima og rifla upp þá þjóðfélags-
byltingu sem af þeim leiddi og við
höfúm ekki enn séð fyrir endann á,
- hér er það sama að gerast en þó
með öðrum hætti. Meöan við grædd-
um á tá og fingri og gróðinn for-
heimskaði okkur íslendinga þá stíga
Palestínuarabar inn í nútímann í
baráttu upp á Uf og dauða. Tilvera
þeirra sem þjóðar er í húfi, lífi þeirra
er ógnað, eignir þeirra eru í voða,
þeir eru að veija arfleiö sína og
tengsl við þetta land, sögu þess og
menningu. Og blóðið flýtur dag
hvern, miskunnarleysi og grimmd
aðkomumanna á sér engin takmörk.
Andrúmsloftið
hræðilegt
Andrúmsloftið hér er hræðilegt, í
raun og veru ríkir hernaðarástand í
landinu öUu. AUt hefur þetta laðað
fram alla bestu kosti og eigindir með-
al Palestínumanna. Hér þekkjast
ekki vandamál vestrænna borga: eit-
urlyflaneysla, sjálfsmorö og geðsýki,
sem meðal okkar vex eins og krabba-
meinsæxli í þjóðarUkamanum.
Þannig eru tvær hliðar á því sem
kallast Intifada, annars vegar kúgun,
ranglæti og niðurlæging, sem æska
þessa lands beftt gegn, því að hún
veit að án fóma á hún sér enga fram-
tíð í sínu eigin fööurlandi. - Hins
vegar ótrúlegur lífsþróttur, sam-
heldni og sjálfsvirðing og djúpstæð
vinátta manna á miUi, sem í okkar
samfélagi er að verða æ sjaldgæfari.
Gull prófast í eldi og guðhræddir
menn í nauðum, segir fornt máltæki
af þessum slóðum, og þessa síðustu
daga hef ég upplifað sannleik þessara
orða. Við kveðjum þennan stað þar
sem aUt vantar nema þetta eina,
fórnfýsi og góðvild, þar sem starfsað-
staðan er svo nöturleg, en allt er þó
gert sem gera þarf og börnunum er
sinnt af ástúð og gleði.
Eins og hafn-
firskur skrokarl
Snertispöl frá barnaheimilinu
komum við til al-Makassed, stærsta
arabíska sjúkrahússins á Vestur-
bakkanum. Fjöldi sjúklinga situr í
skugga sarútijánna fyrir utan og bíð-
ur þess að verði opnað. Við gefum
okkur fram við vopnaðan vörð og
okkur er hleypt inn, enda er erindið
ekki að fá læknisþjónustu hér í
venjulegum skilningi, en þjónustu
þó. Gamall arabi lýtur fram af svöl-
um á 2. hæð, ræskir sig djúpt og læt-
ur grængolandi hroöann falla með
smelli á stéttina fyrir neðan. Þetta
minnir mig á tíð skrokarlanna í
Hafnarfiröi þegar ég var strákur og
dömlurnar fuku langar leiðir og
höfnuðu - oftast, í hrákadöllunum
hinum megin í búðinni hjá Ferdin-
and Hansen.
Yfirlæknir spítalans kemur innan
stundar, hafði reyndar ætlað að vera
heima þennan dag vegna eigin veik-
inda, en átti von á franska mannúð-
armálaráðherranum í heimsókn og
dreif sig því á lappir, og við njótum
góðs af!
Plast- og stálkúlur
Hann er hraðmælskur, auðsjáan-
lega úrvinda af þreytu og langvar-
andi spennu, en tekur til við að sýna
okkur nokkrar „meinlausar" plastk-
úlur og gúmmíkúlur, að ógleymdum
sprengikúlum sem ísraelar nota
gegn unghngum og til að kveða niður
óeirðir og óspektir á götum úti. Gas-
inu sleppir hann, en því fáum við að
kynnast, þegar við komum út og
finnum af því fnykinn í loftinu og
við fætur okkar liggja hylkin af
bombunum. Hann opnar blikkdós
sem í eru minjagripir spítalans, ýms-
ar tegundir fyrrgreindra kúlna, sem
teknar hafa verið úr höfði, búk og
limum fórnarlambanna. - Mikhr
hermenn, ísraelsmenn, enda hefur
virðing þeirra og vegur farið vaxandi
eftir 6 daga stríöið 1967 og allt fram
á síðustu ár, er heimurinn hefur
fengið að kynnast snilld þeirra við
að kveða niður uppsteyt krakka og
unghnga.
„Þessa notuðu þeir í upphafi, hún
springur og tætir aht í mél þegar hún
lendir í beini, fer með 1000 m hraða
á sek. úr þessum stóru skothylkj-
um,“ segir doktorinn og réttir mér
þessa sakleysislegu flís úr stáli. „Þeg-
ar spuröist að þeir beíttu þessum
morðtólum gegn varnarlausum
börnum mæltist þaö illa fyrir í ver-
öldinni. Þá tóku þeir upp plastkúl-
una.“
Hann réttir mér aðra ívið mirini.
En sá er galh á gjöf Njaröar, að hún
er aðeins húðuð stálkúla, plastiö er
sakleysisleg auglýsingabreha til að
véla um fyrir vinveittum og fáfróð-
um blaðalesendum á Vesturlöndum.