Þjóðviljinn - 24.12.1968, Blaðsíða 11

vond við hann og hvemig hann
þrælaði í flangelsinu.
Hann hlaar og gengur upp
þrepin. „Fangalsið! Hvað er um
það að tala? Eg fékk mína súpu
á hverjum degi, og margur fær
minna‘‘.
Gandalfó litli veifar húfunni
og hrópar: „Það eru miklu fleiri
sósíalistar hérna an þeigar þú
fórst“.
Hann hlær enn: „Hvemig
ætti það að vera öðruvísi. Allir
menn hljóta að verða sósíalist-
ar. Sósíalismi er hugsjón. Hug-
sjónin um heimili og vinnu-
gleði, sem alla dreymir um tflrá
því í bemslku. Veröld, auðug
af-----------“.
Hann lítur í áttina að gömilu
sumarhöllinni — pg þar stend-
ur donma Micaela á svölunum
og horfir á hann.
Honum dettur eikki eitt
augnalblik í hug, að þetta sé
vit-un eða vofa. Hún er þama
sjálf og lifandi. En þess vegna
— vegna þess, að fangavistin
hefur lamað hann, huigsar hann
ekki og ályktar eins og heil-
brigður maður. Hann finnur, að
hann er að missa jafnvægið,
fáTmar út í loftið, en nær engri
handfestu. Höfuð hans slæst við
eitt steinþrepið í fallinu.
„Drottinn hefur vfirgefið Sik-
iley“, kveinar fólkið. Allan dag-
inn og allt kvöldið stendur það
utan við húsið. Um miðnætti
kemur d'onna Elísa út i dyrn-
ar.
„Er hann betri?“
„Hann er ekki betri“.
„Er honum að versna?“
„Nei, honum versinar ekki.
Læknirinn er hjá honum“.
Donma Elísa kemur utan úr
bænum og donna Micaela með
henni. Hús Elísu kemur ekki í
ljós fvrr en rétt er komið að
því. Fiögtur stór kerti loga við
rimlaglui°'gana. Konurnar takast
innilega í hendw.
„Hainin lifir“. hvísila þær báð-
ar. ..Hann li'fir".
„Þú mátt ekki segja honurn,
hvað Kristsmyndin lét big
ge-a“, hvíslar donna Micaela.
Lítilli stundu síðar kemur
Gaetanó út á þrepin. Hann
dregur að sér svalt næturloftið.
Þá sár hann ijós í gömlu höll-
inni handan við götuna. Andar-
dráttur hans er slitróttur, pg
hann hikar við að halda áfram.
Skvndilega æðir hann af S'tað,
eins og maður, sem fær ekki
spnrnað geun ógæfu sinni.
Dvrnar e-u óiæstar. Hann
tekur stivann í stökkum og opn-
ar salinn án bess að drepa á
dyr.
— — — — Donna Micaela
situr þar og lætur sig dreyma
að hann komi — ef ekki f nótt,
þá á morgun. Þá heyrir hún
fótatak hans og verður ótta-
slegin. Hvernig er hann orðinn?
Hún hefur þráð hann svo heitt.
En hvemts er hann nú? Verður
aldrei framar neinn múr á milli
þeinna? Geta þau sagt hvort
öðru allt? Talað um ást og
sóisíailisma?
Hann kemur í dyrnar, og hún
ætlar að ganga á móti honum,
en verður að setjast og bregð-
ur höndum fyrir andlitið. Ætli
hann taki hana í faðm sér? Nei,
Gaetanó gerir aldrei það, sem
aðrir búast við.
Hann var ekki fynr raknaður
við en hann spratt á fætur til
að hitta hana. Og glaður er
hann. En af hverju er hún það
ekki líka? Hann vill engan æs-
ing. Það leið yfir hann f dag.
Hann er orðinn heilsuveill. Og
nú stendur hann þegjandi hjá
henni, bai>- til hún hefur jafn-
að sig.
„Þú ert slæm á taugum“,
segir hann. Það er þá þetta,
sem hann segir við hana að
lokum!
Þær Elísa og hún, og raunar
allir aðrir, halda, að hann sé
hingað kominn til að játa
henni ást sína. Þess vegna er
honum það ómögulegt. Svona
eru sumir slæmir. Það er eðli
þeirra, að gera aldrei það, sem
til er ætlazt af beim.
Gaetanó fer að segja henni
ferðasögu sína. Hann minnist
ekki á sósn'alisma. Hann segir
frá jámbrautarlest, lestarstjóra
og samferðamönnum.
Donna Micaela horfir á hann
biðiandi augum. Hann virðist
glaður yfir endurfundunum. En
hann á ekkert vantalað við
hana.
„Hefurðu séð Etnujárnbraut-
ina?“ spyr hún.
Já, mikil ósköp. Hann talar
um fagra útsýn og gagnsemi
brautarinnar. Veit hann ekki
hver lét laggja þessa braut?
Gaetanó hefur vonda sam-
vizku. Af hverju segir hann
ekki það, sem hún bíður eftir?
Og af hveirju iætur hún hann
augljóst skilja, að hún sé að
bíðia og hann þurfi ekki annað
en rétta út höndina? Hann er
hreykinn, fagnandi og sigurviss.
— En dálítið er gaman að sjá
hana svona.
Fólkið stendur enn niðri á
götunni. Það er hróðugt, eins og
hver óg einn sé f brúðikaupi
dóttur sinnar. Allir eru rólegir.
Maðurinn verður að fá að
ljúka máli sínu. En nú hlýtur
hann bó að hafa sag't það, sem
honum liggur á hjarta. Og fólk-
ið hrópar:
„Lifi Gaetanó! Lifi Micaela"!
Donna Micaela hrekkur við.
Heldur hann, ef til vill, að t>etta
sé henni að kenna? Hún ris á
fætur, finnur Lúcfu og biður
hana að fá fólkið tál að fara.
Þegar hún kemur inn aftur,
réttir Gaetanó henni höndina
til kveðju. „Nei,“ segir hún og
dregur að sér höndina. Hver
veit, hvort hann kemur aftur?
Hún verður að segja honum
allt.
„Þú mátt ekki fara. Ég verð
að segja þér svo margt“. Hún
sækir honum stól og sezt sjálf.
Hann honfir giettnislega á hana.
Það truflar hana.
Hún talar og talair. Hún
minnir hana á allt, sem hann
hefur sagt henni og vakti hjá
henni draumana. Hún hefur
engu gleymt. Þetta var allur
auður hennar dapurlegu ævi.
I fyrstu talar hún hratt, eins
og hún lesi af bók. Hún óttast,
að hann viiji ekkert heyra. Að
lokum lítur hún á hann og sér,
að hann er alvarlegur og glettn-
in er hnrfin. Hann hlustar og
vi'll ekki missa af neinu.
Sjúklagt andlit hans fær líf og
lit.
Hún sér það á honum, að
honum þykir hún fögur. Það
hlýtur hún líka að vera, þá
loksins hún getur sagt állt það,
sem henni hefur legið á hjarta.
Og nú segir hún honum hve-
næ” hún feildi ást til hans og
hversu hún elskaði hann á-
vallt síðan. En orð eru svo inn-
antóm. Hún tekur hönd hans og
kyssir.
Hann lætur sem hann viti
ekki af því, en fölnar við.
Þá fer hún að segja honum
frá járnbrautinni, talair um
kraftaverk og aftur kraftaverk.
Hann horfir á hana Ijómandi
augum. Hann hæðist ekki að
henni. En hvað er hann að
hugsa? Veit hann þetta allt?
Var ást hans lík hennar ást?
Hafði ástin gefið honum þrek
og þor? Gefið list hans vængi?
Gefið honum samúð með snauð-
um og kúguðum? Og á þetta
afl eftir að vakna á ný, og finn-
ur hann þá, að hann er lista-
maður og leiðtogi, sem ekkert
markmið er of hátt?
Eða þýðir þögn hans það, að
hún sé honuim fjötur um fót og
hann þori ekki að bimdast
henni. Hann elskar hana, en
hún er vist ekki kona handa
sósíalista. Henni hitnar af ang-
ist. Og nú skilur hann auðvitað,
að hún betlar um ást hans.
Nú hefur hún sagt honum
nær allt, sem gerðist í fjarveiru
hans. En skyndilega breytir hún
um tón:
„Ég hef elskað þig, Og ég
mun alltaf elska þig. Og ég
held, að mig langi til að heyra
þig segja í eitt skipti, að þú
berir sama hug til mín. Það
gerir skilnaðinn léttari‘‘.
„Heldurðu bað?“ segir hann
aðeins.
„Get ég orðið konan þín?“
spyr hún, og röddin titrar af
reiði. „Ég óttast ekki lengur
kenninigar þínar. Ég er e'kki
hrædd við fátækHingana þinaL
Mig langar til að fréisa heim-
inn eins og þig. En ég er trúuð.
Hvernig á ég að vera hjá þér,
sem ekki ert sama sinnis? Þú
mundir, ef til vill, ginna mig
tii vantrúar. Og þá væri allt
einskis virði fyrir mig. Ég yrði
einskis nýtur vesalingur. Við
verðum að skilja“.
„Já, einmitt það“, segir hann,
og glampi kemur i augun.
„Nú máttu fara,“ segir hún,
hægt. Nú hef ég sagt bér allt.
Ég vildi, að þú hefðir líka haft
eitthvað að segja mér. En iík-
lega er allt bezt svona“.
Þá grínur hann báðar hendur
hennar, tekui” um höfuð hennar
og kvssir hana. Var hún briál-
uð. Hélt hún, að hann léti hér
eftir nokkurn hlut milli himins
og jarðar skilja þau?
«>
Vere’unarmannafélag Reykjavíkir'- óskar öllum félögum sínum gleðilegra jóla og góðs komandi árs, með þökk fyrir liðna árið.

Óskum öllum félagsmönnum og öðrum viðskiptavinum gleðilegra jóla og nýárs. Þökkum fyrir gott samstarf á líðandi ári.
Kaupfélag Hrútfirðinga Borðeyri.
JÓLABLAÐ - 11