Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1916, Page 53

Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands. 59
því iíður, þá er nú sæmileg vissa fengin fyrir því, að
sumar hinar útlendu trjátegundir muni geta þroskað hér
fræ í betri árum. Er það ekki einungis bending um, að
þær virðist finna viðunandi lífskjör hér á landi, heldur
mætti einnig svo fara, að hér yrði komið upp sérstök-
um kynstofnum af íslenzkum lerka, greni o. fl. trjáteg-
undum, er lagað hefðu eðli sitt að einhverju leyti eftir
íslenzku náttúrufari.
Toppkal og vaxtarlag trjánna.
Eg hefi víða getið toppkals um einstakar trjá- og
runnategundir. Vil eg nú gera nokkru nánari grein fyrir
orsökum þess og afleiðingum fyrir trjáræktina.
Algengasta orsök og aðalundirrót toppkalsins mun
vera ónógur þroski árssprotanna að sumrinu, en þó
kemur þar fleira til greina. Pessum atriðum um toppkal-
ið hefi eg sérstaklega veitt eftirtekt:
1. Plöntum hættir við kali, þegar snöggir góðveðurskafl-
ar með sól og vindi koma snemma vors. Prútna þá
brumknappar eða bresta, þótt rætur séu freðnar; eykst
þá útgufun að sama skapi, svo sprotarnir blátt áfram
þorna. Pessir hálfvisnu sprotar standast illa árásir
norðannæðinganna með hörku frosti, en haldist hóg-
leg veðrátta, má furðu gegna, hve líf og vökvi færist
upp eftir þeim að nýju.
2. Pað hættir einnig til kals, þegar hörkur gerir snemma
hausts, áður en sprotarnir hafa viðast nægilega og
þeir búið sig undir veturinn.
3. Hlý haustveðrátta varnar mjög kali, þótt sumarið hafi
verið kalt eða trjáþroski dregizt langt fram eftir sumri.
4. Kal er algengara þar sem frjór er jarðvegur og vaxt-
arþroski mikill, en við lakari lífsskilyrði.
5. Yfirleitt kell minst greni og furu, þá lerka, en einna
algengast birki og reyni.