Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1975, Side 6

Gras er að því leyti frábrugðið öðru skepnufóðri, að efna-
samsetning þess og næringargildi breytast í sífellu. Með
auknum þroska verður það æ trefjakenndara, meltist þá sí-
fellt verr og missir næringargildi.
Þó að finna megi töflur yfir efnasamsetningu heys og
grastegunda, eru þær aðeins meðalgildi, en frávik geta ver-
ið stór. Ef vel á að vera, þarf því hver bóndi sérstaka ákvörð-
un á fóðurgildi heys af eigin túni.
Þetta má gera á tvennan hátt:
1. Með því að nota skepnur við fastákveðin skilyrði og
rannsaka, hve vel þær nýta fóðrið til myndunar afurða.
2. Með því að nota efnafræðilegar aðferðir til ákvörðun-
ar á samsetningu fóðursins.
Notkun dýra í fyrri aðferðinni veldur mörgum erfiðleik-
um, aðallega vegna þess, að engin tvö eru eins að þessu leyti.
Ovissuna má minnka með því að nota margar skepnur af
svipaðri gerð og á líkum aldri. Þetta gerir fóðurákvarðanir
á þennan máta fjár-, vinnu- og tímafrekar, og þær eru reynd-
ar ekki vinnandi vegur, þegar rannsaka þarf mörg sýni.
Fóðurfræðingar verða því að notast við efnafræðilegar að-
ferðir til ákvörðunar á fóðurgildi. Með notkun þeirra má
mæla heildarorku fóðursins, það er fjölda hitaeininga, sem
losna við fullkominn bruna ákveðins fóðurmagns; einnig
magn próteina, trénis og hinna ýmsu steinefna. Slíkar mæl-
ingar sýna, hve mikla næringu fóðrið sjálft geymir, en til
að finna raunverulegt næringargildi fóðurs fyrir skepnuna
verður að draga frá þann missi næringarefna, sem verður
við meltingu, uppsog og efnaskipti í skepnunni. Með þessu
verður að reikna við allar mælingar á fóðurgildi.
C. Meltanleiki heyfóðurs.
Mesta rýrnunin á næringargildi fóðurs verður í meltingar-
kerfi skepnunnar og stafar af því, að hluti fæðunnar meltist
ekki og tapast með saur.
Meltanleiki fóðurs er skilgreindur sem sá hluti þess, er
8