Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1975, Síða 57

mismunandi og frábrugðið því sem nú er. Auk þess er erf-
itt að mæla sambærilega þá þætti, sem mest er byggt á, þ. e.
snjódýptina og snjóhuluna. Þessir þættir eru háðir mati
athugunarmannsins. Kalskemmdirnar eru hins vegar mis-
nákvæmar og misjafnlega til komnar, meðaltöl margra túna
á mörgum bæjum og eiga að ná yfir heila hreppa, sem oft
eru víðáttumiklir og með mismiklar kalskemmdir. Þess
ber einnig að gæta, að hér hefur verið reiknað með að kal-
skemmdirnar væru af sömu orsökum öll árin á öllum stöð-
um, en vera kann að einhver ár hafi kalskemmdirnar verið
af öðrum veðurfarsorsökum en svellalögum, og að þess
vegna verði sambandið lélegra en ætla mætti. Til dæmis
gæti hugsast að sums staðar hafi vorfrost valdið kalskemmd-
um 1962 og vorþurrkar árið 1969.
Niðurstöður þær sem hér greinir frá, benda eindregið til
þess, að um svellakal hafi í lang flestum tilvikum verið að
ræða á seinni árum. Er þetta mjög hliðstætt því sem fram
hefur komið í N.-Noregi (Andersen 1963 a, 1963 b). Ruth-
satz & Geyger (1971) töldu að fremur væru líkur á vota-
kali en svellakali í hlákum hérlendis, en hér hefur komið
fram að yfirleitt verður hitastig lágt eftir hinar skammvinnu
hlákur, þannig að vatnið og krapið hlýtur að frjósa í svell.
(Sjá mynd 1 og 2).
Ástæðulítið er að vinna áfram að rannsóknum á áhrifum
veðurfars á kalskemmdir með því að nota veðurathuganir
veðurathuganastöðvanna, væri miklu nauðsynlegra að leggja
rit sérstakar veðurathuganir á kalhættusvæðum.
YFIRLIT
Ritgerð þessi fjallar um samband kalskemmda og veðurfars
á Norðurlandi. Er reynt að finna hvaða þættir veðurfars
helzt valdi kalskemmdum, og á hvern hátt þær verða. Byggt
er á kalskemmdum í einstökum hreppum og veðurathug-
unum í sömu hreppum. Var rannsóknin tvíþætt, annars veg-
ar var reiknuð fylgnin milli kalskemmda og veðurfarsþátta,
61