Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1975, Page 77

Því ber ekki að leyna, að aðferðin hefur nokkra ann-
marka. Gert er ráð fyrir, að ærnar séu sprautaðar inn 3—4
dögum áður en þeim er haldið, og þarf því að fara með
hrút í ærnar nokkru fyrir fengitíma og skrá gangmál þeirra.
Þarna er sem sagt um nokkra fyrirhöfn að ræða. Sami
skammtur af hormónum verkar ekki eins á allar ærnar,
sem sprautaðar eru. Sumar fæða tvö lömb eða fleiri, en
aðrar verða einlembdar eða jafnvel algeldar. Eftir því sem
skammturinn er stærri aukast líkurnar á því, að ær fæði
fleiri en tvö lömb, og er hætt við, að tiltölulega mikil van-
höld verði, t. d. á þrí- og fjórlembingum, einkum fyrst eftir
burð. Að vísu má oft venja slík lömb undir fósturmæður.
Einnig má ala þau á gervimjólk og beita síðan á ræktað
land, en ekki er ljóst, hversu hagkvæmt slíkt er hérlendis.
Sé miðað við það, að tiltölulega fáar ær fæði fleiri en tvö
lömb, hefur 500 alþjóðaeininga (i. u.) skammtur í ána gef-
ið besta raun hér á landi, og ekki virðist draga úr áhrifum
hormónanna, þótt þeir séu notaðir í sömu ærnar ár eftir
ár.
Notkun hormóna getur ekki komið í stað kynbóta og
góðrar fóðrunar til aukningar frjósemi ánna. Helst virðist
koma til greina að nota hormónana í þær ær á búinu, sem
reynst hafa ófrjósamar að eðlisfari, þ. e a. s. eru alltaf eða
oftast einlembdar þrátt fyrir góða fóðrun og meðferð. Þótt
þær fæði síðan tvö eða fleiri lömb vegna hormónagjafar
ætti aldrei að setja á undan þeim. Með stöðugu úrvali fyrir
frjósemi ætti slíkum ám smám saman að fækka í hjörðinni.
Sé notkun hormóna borin saman við sérstakt fengieldi til
aukningar frjósemi, þá er ljóst, að hormónagjöf eykur að-
eins frjósemina sem slíka, en fengieldi eykur ekki aðeins
frjósemina, heldur bætir einnig holdafar og vænleika ær-
innar, og kemur það henni til góða á meðgöngutímanum.
Samstilling gangmála ánna getur haft hagnýtt gildi.
A seinni árum hefur aukist áhugi á aðferðum, sem beita
megi á hagkvæman hátt við að hafa stjórn á því, hvenær
6
81