Morgunblaðið - 26.01.2001, Side 8

FRÉTTIR
8 FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Fyrirlestur um áfallahjálp
Í kjölfar
flugslysa
Í DAG klukkan 13 til 16verður haldinn fyrir-lestur á Grand Hóteli
í Reykjavík um viðbrögð
við flugslysum, aðallega
varðandi áfallahjálp. Fyr-
irlesturinn, sem dr. Ger-
ard A. Jacobs heldur, er á
vegum Rauða krossins.
Undirbúning að þessum
fundi hefur annast Elín
Jónasdóttir sálfræðingur.
Hún var spurð um mark-
mið þessarar fræðslu.
„Þessi fyrirlestur er ætl-
aður öllum þeim sem á ein-
hvern máta myndu koma
nálægt flugslysum. Þar má
nefna t.d. alla starfsmenn
flugfélaga, almannavarna,
lögreglu, björgunarsveita
og heilsugæslufólk.“
– Hvað er ætlunin að
kynna sérstaklega þarna?
„Fyrir utan áfallahjálp í kjölfar
flugslysa er einnig fjallað um for-
varnir, undirbúning og skipulag
aðgerða þegar flugslys verður.“
– Er til fullbúin áætlun um við-
brögð við flugslysum hér á landi?
„Til er áætlun en að sjálfsögðu
er nauðsynlegt að skoða slíkar
áætlanir reglulega með tilliti til
aukinnar reynslu og þekkingar.“
– Hefur fyrirlesarinn, dr. Ger-
ard Jacobs, mikla þekkingu á slík-
um áætlunum?
„Já, í fyrsta lagi er hann yfir-
maður stofnunar við háskólann í
Suður-Dakota sem hefur með
áfallahjálp og stórslys að gera og í
öðru lagi starfar hann innan amer-
íska Rauða krossins í tengslum við
áfallahjálp. Hann er félagi í teymi
innan Rauða krossins sem sinnir
áfallahjálp í kjölfar flugslysa og er
ráðgjafi um áfallahjálp fyrir
Rauða krossinn. Þess má geta að
Gerard Jacobs hefur unnið fyrir
Alþjóðaheilbrigðisstofnunina
(WHO) við að þróa aðferð til þess
að meta andlega heilsu og þarfir
flóttafólks. Hann hefur tekið þátt í
starfi meðal flóttafólks og er ráð-
gjafi WHO hvað varðar uppbygg-
ingu í heilbrigðismálum flótta-
manna. Hann hefur skrifað fjölda
greina og bóka um þessi efni.“
– Hvað er það sem helst skortir
á hjá okkur í sambandi við skipu-
lag aðgerða ef til stórra flugslysa
kæmi?
„Það er verið að vinna mjög vel í
sambandi við þessi mál en ástæða
er til þess að samhæfa aðgerðir
allra þeirra sem þekkingu hafa og
reynslu ennþá betur og þar með
áfallahjálp.“
– Er nú þegar fyrir hendi
reynsla á þessu sviði hvað varðar
íslenskar aðstæður?
„Við höfum vissulega reynslu í
þessum efnum, því miður. Mikil-
vægt er að við hugsum fram í tím-
ann og gerum fyrirbyggjandi
áætlanir. Þess má geta að í það
minnsta tvær stórar flugslysaæf-
ingar verða haldnar á Íslandi á
árinu.“
– Hvað getur þú sagt mér um
áfallahjálp þá sem byggð hefur
verið upp innan Rauða krossins?
„Á vegum Rauða
krossins eru leiðbein-
endur í sálrænni
skyndihjálp sem halda
námskeið, bæði fyrir
almenning og fagstétt-
ir, og er það gert til
þess að gera fólk betur í stakk bú-
ið að aðstoða þá sem lenda í erf-
iðleikum og áföllum. Að auki er
áfallahjálparteymi á vegum
Rauða krossins sem aðallega
starfar með börnum og ungling-
um. Þess má geta að þetta teymi
sinnti áfallahjálp í Rangárvalla-
sýslu eftir jarðskjálftana síðastlið-
ið sumar. Könnun var gerð af
Gallup á viðhorfum til áfalla-
hjálparinnar og áhrifum hennar
meðal Rangæinga og kom í ljós að
þetta starf tókst vel. Rauði kross-
inn stendur reglulega fyrir
fræðslu fyrir leiðbeinendur sína í
sálrænni skyndihjálp og fyrir
áfallahjálparteymi og mun dr.
Jacobs einmitt koma til að fræða
þessa hópa um börn og áföll.“
– Er mikill munur á sálrænni
skyndihjálp eftir aldri fólks?
„Já, það er nokkur munur. Sál-
ræn skyndihjálp er eins og fyrsta
stig áfallahjálpar og þar skiptir
máli að vera til staðar fyrir fólk á
forsendum þess, sem geta verið
mismunandi eftir því á hvaða aldri
fólkið er, en nærveran og stuðn-
ingurinn skiptir máli fyrir alla.“
– Getur Rauði krossinn gegnt
hlutverki tengiliðar meðal allra
þeirra sem sinna áfallahjálp?
„Rauði krossinn er einn af þeim
aðilum sem sinna áfallahjálp og
eðlilega kemur hann þá inn í sam-
eiginlegt starf þeirra sem sinna
slíkum málum. Hutverk hans er
annars vegar að sinna fræðslu um
sálræna skyndihjálp og vinna
þannig fyrirbyggjandi starf og
hins vegar að sinna aðgerðum í
kjölfar slysa eða hamfara í sam-
vinnu við aðra.“
– Er þetta starf meira og minna
sjálfboðastarf innan Rauða kross-
ins?
„Aðallega er þetta sjálfboða-
liðastarf. Leiðbeinendur í sál-
rænni skyndihjálp fá þó
að hluta greitt fyrir sín
námskeið en í áfalla-
hjálparteyminu eru
eingöngu sjálfboðalið-
ar. Allt þetta fólk vinn-
ur mikið og óeigin-
gjarnt starf. Fyrirlesturinn í dag
er miðaður við þessa hópa eins og
alla þá aðra sem koma að áfalla-
hjálp og þar með sálrænni skyndi-
hjálp. Ég vil hvetja alla sem hafa
áhuga á áfallahjálparmálum og
þar með í tengslum við flugslys til
að sækja fyrirlestur dr. Gerards
Jacobs sem hefur mikið til þess-
ara mála að leggja.
Elín Jónasdóttir
 Elín Jónasdóttir fæddist á
Egilsstöðum 30. júlí 1956. Hún
lauk stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum í Reykjavík 1976 og
kennaraprófi frá Kennarahá-
skóla Íslands 1979. Hún tók BA-
próf í sálfræði 1994 frá HÍ og
lauk kandidatsnámi í sálfræði frá
Kaupmannahafnarháskóla 1997.
Hún fékk löggildingu sem sál-
fræðingur sama ár. Hún er nú
deildarstjóri í sálrænni skyndi-
hjálp hjá Rauða krossi Íslands og
er auk þess sjálfstætt starfandi
sálfræðingur og jógakennari.
Hún er gift Magnúsi Norðdahl
hrl., sviðsstjóra vinnuréttarsviðs
ASÍ. Þau eiga tvö börn.
Ástæða til að
samhæfa að-
gerðir ennþá
betur
Skammastu þín bara ómyndin þín, þykir þér ekki vænna um hundinn þinn en þetta?
 SIGRÚN
Hrafnsdóttir
varði doktors-
ritgerð sína í líf-
efnafræði hinn 8.
mars 2000 við
University of
Wisconsin-
Madison. Rit-
gerðin ber heitið
„Transbilayer movement of
phospholipids in Bacillus“ og fjallar
um rannsóknir á flutningi fosfólípíða
í frumuhimnu Bacillus baktería.
Leiðbeinandi Sigrúnar við rann-
sóknirnar var dr. Anant K. Menon
og andmælendur voru dr. S. Bedne-
rek, dr. M. Krebs, dr. T. Donehue og
dr. R. Montgomery.
Frumuhimnur eru gerðar úr tvö-
földu lagi fosfólípíða. Nýmyndun
fosfólípíða á sér stað á innra lagi
frumuhimnunnar en til að mynda
hina tvílaga frumuhimnu, sem er
nauðsynleg fyrir starfsemi frum-
unnar þarf hluti fosfólípíðanna að
flytjast í ytra lag frumuhimnunnar.
Fyrri rannsóknir hafa sýnt fram á
að þessi flutningur á sér stað hratt
og án orkuútláts frumunnar en
hvernig og með hvaða hætti þessum
flutningi er stjórnað var óvitað.
Rannsóknirnar beindust að því að
finna aðferðir til að mæla flutning
fosfólípíða milli laga frumuhimn-
unnar til þess að geta greint þann
þátt sem stjórnar þessum flutningi.
Niðurstöðurnar sýndu að sérstök
prótín í frumuhimnunni stjórna og
sjá um þennan flutning og mæli-
tæknin sem þróuð var gerir það
kleift að einangra þessi prótín.
Sigrún lauk BS-námi í matvæla-
fræði frá Háskóla Íslands 1988 og
starfaði á Raunvísindastofnun HÍ og
Lífefnafræðistofu læknadeildar HÍ
frá 1988 til 1993. Hún hóf doktors-
nám við University of Wisconsin-
Madison haustið 1993 og starfar nú
við Háskólaspítalann í Amsterdam.
Sigrún er fædd árið 1964 og er
dóttir Signýjar Halldórsdóttur,
kennara og Hrafns Einarssonar,
verslunarmanns. Eiginmaður Sig-
rúnar er Sigtryggur Baldursson
tónlistarmaður og eiga þau dótt-
urina Unu.
FÓLK
Doktor í líf-
efnafræði