Morgunblaðið - 11.03.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 11. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Fundur iðnríkjanna átta
Umhverfismál
og trúarbrögð
UM SÍÐUSTU helgivar haldinn fundurumhverfisráð-
herra iðnríkjanna átta í
Trieste á Ítalíu. Í tengslum
við þann fund var haldin
ráðstefna þar sem voru
fulltrúar helstu kirkju-
deilda og trúarbragða í
heiminum. Þá ráðstefnu
sótti fyrir hönd Lútherska
heimssambandsins séra
Þorbjörn Hlynur Árnason,
en hann á sæti í stjórn um-
rædds sambands og er for-
maður í stjórnarnefnd um
mannréttindi og alþjóðleg
málefni. „Á ráðstefnunni
var fjallað um hugmynda-
fræði og afstöðu trúar-
bragða og kirkjudeilda til
umhverfismála og þarna
voru fulltrúar frá rétttrún-
aðarkirkjunni, kaþólsku kirkjunni
og ensku biskupakirkjunni – einn-
ig múslimar og búddistar.“
– Hvað var efst á baugi í þessum
umræðum?
„Það skuggalega ástand sem
ríkir í umhverfismálum nú um
þessi aldamót. Við horfum fram á
margvíslegan vanda, t.d. hvað
varðar landeyðingu, eyðingu
skóga, mengun hafsins, en kannski
fyrst og fremst mengun loftsins
með tilheyrandi gróðurhúsaáhrif-
um. Ég lagði á það áherslu í minni
framsögu að biblíulegur grunnur
kristinnar guðfræði og siðfræði
varðandi sköpunarverkið væri að
við værum kölluð til þess að vera
samverkamenn í sköpun Guðs og
ættum að skila henni óspilltri til
næstu kynslóða – ekki drottna yfir
henni eins og gráðugir valdsherrar
heldur frekar vera til þjónustu. Ég
lagði líka áherslu á að umhverfis-
mál tengdust mjög sterklega
mannréttindum, félagslegum og
efnahagslegum réttindum fólks og
tók sem dæmi að ef fram heldur
sem horfir varðandi hækkandi
hitastig á jörðinni mun Afríka
verða verst úti. En Afríkumenn
hafa minnst lagt til mengunar. Í
lok fundar trúarleiðtoganna komu
umhverfisráðherrar iðnríkjanna
átta og umhverfisstjóri Evrópu-
sambandsins og þar fluttum við
hver um sig skilaboð eða erindi frá
stofnunum okkar eða kirkjudeild-
um.“ – Hvers vegna var boðað til
þessarar ráðstefnu?
„Þetta var ákvörðun ítölsku rík-
isstjórnarinnar og ítalska um-
hverfisráðherrans, Willers Bord-
on, sem einnig var gestgjafi. Hann
lýsti þeirri skoðun sinni að kirkjur
og trúarbrögð hefðu gríðarlega
mikið að segja varðandi þennan
málaflokk. Þess vegna vildi hann
hafa þessa ráðstefnu og vildi að
umhverfisráðherrarnir heyrðu
raddir okkar vegna þess að kirkj-
urnar gegndu mjög miklu hlut-
verki í að móta almenningsálitið og
gætu haft margvísleg áhrif sem
ríkisstjórnir gætu ekki haft. Í
sama streng tók nýskipaður um-
hverfisstjóri Bandaríkjanna,
Christine Whitman.“
– Hverjar urðu nið-
urstöður þessa ráð-
herrafundar? „Segja
má að þar hafi verið
tekin mörg jákvæð
skref og sérstaklega þá
hvað varðar fram-
kvæmd Kyoto-bókun-
arinnar um takmörkun
og losun úrgangsefna og meining-
armunurinn milli Evrópuríkjanna
annars vegar og Bandaríkjanna
hins vegar hefur minnkað. Willer
Bordon lýsti því yfir í lok fundar að
hann hefði fyrirfram haft áhyggj-
ur af að þessi fundur gæti orðið
eins og gröf fyrir þetta ferli því að
ráðstefnan í Haag í fyrra fór gjör-
samlega út um þúfur, en núna
væru menn sammála um hvaða
leiðir ætti að fara til þess að ná
endanlegri útfærslu á framkvæmd
Kyoto-bókunarinnar. Samt er enn
margt óunnið. Í meginatriðum
þokuðust þessi mál þó áfram á já-
kvæðan hátt.
Við hjá Lútherska heimssam-
bandinu höfum löngum haldið því
fram að jafnhliða umhverfisvernd
þurfi að huga að jafnri skiptingu
ávaxta jarðar, sem sagt efnahags-
legu og félagslegu réttlæti. Við er-
um ánægðir með að það er víða
sterk hreyfing í þá átt. Eitt aðal-
áhyggjuefni manna í dag er svo-
kölluð hnattvæðing, að hún hafi
neikvæð áhrif fyrir hina fátæku
þannig að fjölþjóðafyrirtæki sem
eru ekki bundin af neinum landa-
mærum geti farið sínu fram til
þess að skapa sér hámarksgróða.
Sem dæmi má taka að fyrirtæki
sem framleiðir íþróttabúnað sem
seldur er á Vesturlöndum hefur 33
þúsund starfsmenn í Indónesíu.
Þeir hafa samanlagt lægri laun en
Michael Jordan fyrir að auglýsa
vöruna. Varðandi stöðu umhverf-
ismála og mannréttinda eru það
oft og tíðum ekki viðkomandi rík-
isstjórnir sem skapa vanda heldur
alþjóðleg fyrirtæki og auðhringir.“
– Hvernig voru aðstæðurnar
þarna?
„Þær voru svolítið einkennileg-
ar því miðborgin var
girt af, 5.000 her- og
lögreglumenn gættu
þess gráir fyrir járnum
að enginn kæmist inn á
fundarsvæðið sem ekki
átti að vera þar. Þarna
voru mótmæli á laugar-
deginum, um 2.000
manns komu, veifuðu spjöldum,
héldu ræður, spiluðu háværa tón-
list og skutu flugeldum inn á svæð-
ið. Mér fannst þetta nokkuð
skuggaleg upplifun en lögreglan
hélt ró sinni og mótmælin koðnuðu
niður og voru þannig að mestu
friðsamleg.“
Þorbjörn Hlynur Árnason

Þorbjörn Hlynur Árnason
fæddist 10. mars 1954 í Reykja-
vík. Hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum við Hamrahlíð
1974 og kandidatsprófi frá Há-
skóla Íslands 1980. Hann stund-
aði framhaldsnám í trúfræði í
Bandaríkjunum næstu tvö ár.
Eftir það var hann skipaður
prestur á Borg á Mýrum, hann
starfaði sem biskupsritari frá
árinu 1990 en tók aftur við prest-
skap á Borg 1995 og var skip-
aður prófastur í Borgarfjarðar-
prófastsdæmi 1997. Hann er
kvæntur Önnu Guðmundsdóttur,
bókmenntafræðingi og kennara,
og eiga þau tvo drengi.
Lagði áherslu
á að umhverf-
ismál tengd-
ust sterklega
mannrétt-
indum
Þér megið ekki taka það svoleiðis, hr. Robertson, það er gin- og klaufaveikin, ekki táfýlan.