Morgunblaðið - 11.03.2001, Blaðsíða 31

irnir vandi til verka, slægi allan fisk
og ísi vel.
Guðmundur segir að viðskipta-
lega sé verktakafyrirkomulagið
mjög þægilegt. Sveitarfélög og aðrir
gætu stuðlað að því að fyrir hendi
væri aðstaða til flakavinnslu úti um
landið. „Þarna kaupi ég flökun,
frystingu og verkun á föstu verði.
Verktakinn er laus við að taka
áhættu af fiskkaupum, ég sé um þau
og söluna. Svona samstarf er gott
fyrir báða aðila.“
Guðmundur er einnig með um-
boðssölu fyrir framleiðendur víða
um land. „Við erum með nokkuð
fastar rætur í Þorlákshöfn og hér í
Hafnarfirði, eins erum við með sam-
bönd fyrir vestan, til dæmis á Flat-
eyri.
Engir veikindadagar
Verðmæti framleiðslunnar í Hrís-
ey í fyrra nam um 1⁄8 af útflutnings-
verðmæti fyrirtækisins, eða 50–60
milljónum af um 400 milljónum.
Guðmundur segir að þetta um-
fang sé heppilegt fyrir einn sölu-
mann, sem er hann sjálfur. Auk þess
vinna á skrifstofunni G. Ingasonar
hf. Sigríður Jensdóttir bókari, sem
er í 70% starfi, og Nicole Ásgeirsson
sem er frönsk að ætt og sér mikið
um samskipti við Frakkland og
skjalagerð.
„Það er stefnt að meiri arðsemi og
að geta staðið í skilum með pantanir
á réttum tíma og að varan standist
gæðakröfur. Framleiðendur ætlast
svo til þess að fá sína peninga á um-
sömdum tíma. Ef maður stendur sig
í þessu fær maður aftur tækifæri.
Þessi markaður er harður húsbóndi.
Svo harður að ég held ég hafi ekki
tekið mér veikindadag fá því ég
byrjaði sjálfstætt 1987,“ segir Guð-
mundur. Hann bætir því við að í
fyrra hafi fjölskyldan farið í sitt
fyrsta eiginlega sumarleyfi utan-
lands. Fram að því voru utanlands-
ferðir notaðar til að heimsækja við-
skiptavini.
Til að byrja með var Guðmundur
með starfsaðstöðu heima hjá sér. Þá
vildi vinnan ná yfir allan sólarhring-
inn. Nú er vinnudagurinn betur af-
markaður. Guðmundur segist gera
ýmislegt til að standast þetta álag.
Hann trimmar með Nesklúbbnum,
er í golfi og róar hugann með því að
mála myndir.
Nýr fiskur dýrastur
Það hefur verið töluverð umræða
um útflutning á óunnum fiski í gám-
um. Hvað finnst Guðmundi um það?
„Það virðist vera lögmálið með
fisk að eftir því sem þú snertir hann
meira, því meiri hætta er á að þú
tapir á honum. Fiskur virðist vera
verðmætastur þegar hann er ný-
dreginn úr sjónum. Þá er hann
ómótað hráefni og getur orðið hvað
sem er, ferskt flak, saltfiskur eða
hvað annað. Almennt gildir að stór
og nýr fiskur er dýrastur. Sumar
tegundir hentar einfaldlega best að
setja í gám, en aðrar ekki.“
Guðmundur segir að þeir sem
selja sjávarafurðir verði sífellt að
greina markaðinn, líkt og verðbréfa-
salar, finna smugur og nýja mögu-
leika. Það sé mikilvægt að ferðast
um og stofna til viðskipta. „Ég á
mjög erfitt með að selja „blint“, það
er þegar ég þekki ekki kaupandann.
Maður þarf helst að þekkja bæði
framleiðandann og kaupandann til
að geta komið til móts við báða. Mis-
tök verða ekki aftur tekin. Allur
undirbúningur er því mjög þýðing-
armikill. Þetta eru mjög persónuleg
viðskipti. Maður sér að oft eru það
bara tveir einstaklingar sem ná vel
saman, annar hér og hinn erlendis.
Svo velta þeir þúsundum tonna á
grundvelli þessa viðskiptasam-
bands. Styrkurinn felst í persónu-
legum kynnum, í þeim felst galdur-
inn. Auðvitað verður varan að
standast væntingar, því maður er
dæmdur eftir henni.“
Dýrmæt þekking
Guðmundur segir að sala sjávar-
afurða sé mjög sérhæft fag, eitthvað
sem hann treystir sér til að kenna
öðrum. „Ég er búinn að vera í þessu
í tæp 16 ár og hef aflað mér mikillar
vöruþekkingar. En við, þessir sölu-
menn, höfum ekkert miðlað þessari
þekkingu.“ Það er reyndar ekki al-
veg rétt því Guðmundur hefur kennt
nokkra tíma á hverju ári í Fisk-
vinnsluskólanum. Hann segir að sér
renni til rifja hvernig komið er fyrir
þeirri stofnun og telur það m.a. stafa
af því að skólinn heyri ekki undir
rétt ráðuneyti.
„Það er mikil þörf fyrir endur-
menntun og fræðslu í fiskvinnslu og
hefur ábyggilega aldrei verið meiri.
Við erum að tapa allri okkar gömlu
fiskvinnsluhefð. Íslendingarnir sem
hafa unnið í þessu eru að hverfa
vegna aldurs og það koma útlend-
ingar í staðinn. Þeir eru settir á gólf-
ið og sagt að gera eitthvað tiltekið
en það fylgir engin fræðsla. Þessi
fiskvinnsluhefð hefur þróast innan
sjávarútvegsins og verið hluti af
honum, þess vegna á fræðslan að
vera á vegum sjávarútvegsráðu-
neytisins. Þekking eldri kynslóða á
sjónum og fiskinum er menningar-
arfur sem ekki má glatast.
Sjávarútvegurinn hefur verið risi
í þjóðlífi okkar fram á þennan dag,
þótt það sé að breytast. Samt vantar
fræðslu og menntun á þessu sviði.
Fiskvinnsluskólinn ætti alltaf að
vera fullsetinn. Við sem störfum við
þetta ættum að miðla þar af þekk-
ingu okkar og reynslu.
Það þyrftu líka að vera pólskir
túlkar þar, því erlenda verkafólkið
sem nú er komið til starfa í fisk-
vinnslunni er mjög duglegt. Ég hef
ekki rekist á fiskvinnslufólk sem er
ósérhlífnara og duglegra en þessir
erlendu verkamenn. Það er komið í
tísku meðal Íslendinga að þykja
ekki fínt að vinna í fiski. Þeir vilja
helst sitja í tölvuherbergjum og
vera lausir við fisk.“
Gæði, ekki magn
Guðmundur segir að hafi 16 ára
reynsla kennt sér eitthvað þá sé það
að við verðum að hætta að hugsa um
fisk í þúsundum tonna. Í staðinn
verðum við að læra að skoða hvern
fisk fyrir sig – eins og Japanir gera.
„Þeir skoða hverja fisktegund í
víðsjá og smásjá, þessi fiskur er
svona og hinn hinsegin. Eins skoða
þeir hrognin, þessi eru stökk og
önnur lin. Við verðum að þekkja
fiskinn og hvað hver fiskur er. Það
er varla að fólk hér þekki í sundur
kolategundirnar. Við verðum að
sýna fiskinum meiri áhuga.“
Guðmundur segir að eins þurfi
menn að vera vakandi fyrir nýjum
mörkuðum og þeim verðmætum
sem við erum með í höndunum. Til
þess þurfi skipulega að afla nýrrar
þekkingar.
„Norðmenn halda því fram að það
sem við köllum aukaafurðir, slorið
sem við höfum gjarnan hent, verði
brátt dýrmætara en fiskholdið
sjálft. Kóreumenn vilja kaupa mag-
ann úr þorskinum, Japanir svilin og
allir eru ólmir í hrognin. Þurrkaðir
hausar fara til Afríku og þá er búið
að selja úr þeim gellurnar til Spánar
og Frakklands. Okkur hefur þótt
svo sjálfsagt að vaða í fiski upp fyrir
haus að við höfum ekki metið hann
að verðleikum.“
Varðandi framtíðina segist Guð-
mundur alveg vera til í að skoða að
sameinast öðru fyrirtæki eða
stækka G. Ingason og auka hlutaféð
til að efla fiskkaupasjóð fyrirtækis-
ins. „Mér finnst áhugavert að kaupa
á mörkuðum og framleiða í gegnum
verktaka. Geta afgreitt pantanir á
fljótan og skilvirkan hátt. Þetta er
einnig hægt með umboðsmanna-
kerfinu. Tryggir framleiðendur eru
mestu verðmæti hvers söluaðila.“
Auka þarf fiskneyslu
á Íslandi
Guðmundur telur að Íslendingar
verði virkilega að taka sig á í fisk-
neyslu. Ekki síst að fara að borða
fleira en bara ýsu. Mataræði þjóð-
arinnar hafi mikið breyst.
„Við í Hrísey getum útvegað mjög
góðan þorsk, til dæmis til leikskóla
og mötuneyta, á miklu lægra verði
en verið er að borga fyrir ýsuna í
dag.“ Guðmundur segir að þjóðin
hafi vanið sig af þorskneyslu í þá
daga sem þorskurinn var okkar
helsti gjaldeyrir. Það sé nú liðin tíð
og orðið tímabært að fólk fari aftur
að borða nýjan þorsk.
„Við verðum trúlega einnig að
hugsa um heimamarkaðinn, en ekki
vera eingöngu með hugann við út-
flutningsmarkaðina. Við getum boð-
ið betri verð og gæði,“ sagði Guð-
mundur Ingason.
„Starf sölumannsins hefur alltaf verið
vanmetið hjá Íslendingum. Sölumennirnir
eru galdramennirnir sem breyta eggja-
hvítuefninu í peninga. Það er ekkert dap-
urlegra en að liggja með heilan gám af
óseljanlegum fiski. Við erum að landa
fiskverðinu, vinnslukostnaðinum,
umbúðaverðinu og öðrum kostnaði.“
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. MARS 2001 31
www.gagni.is
sími 461 4025
HUSQVARNA
mótorhjól
tegund:
cr125
Verð
kr. 495.000