Morgunblaðið - 25.04.2001, Page 48

MINNINGAR
48 MIÐVIKUDAGUR 25. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Sama kvöld og hún
Jensa nafna mín dó
höfðum við Katarína Sif
fyrr um kvöldið farið
með bænirnar og báð-
um góðan Guð að hjálpa
henni að verða frísk eða að taka hana
til himnaríkis svo að henni gæti liðið
betur.
Daginn eftir voru svo miklar um-
ræður um hvort Jensa gæti reykt í
himnaríki því Katarína Sif, alveg eins
og allir aðrir sem þekktu Jensu, vissi
að Jensu fyndist það gott.
Jensa giftist aldrei og átti engin
börn en hún átti mörg „óska“-börn,
sem ég vil segja að ég hafi verið
henni, sem dýrkuðu hana og dáðu í
öllu sem hún gerði. Ég held að Jensa
hafi verið alltof mikil kona; sterk,
sjálfstæð og mikill frumkvöðull, og
það var kannski þess vegna sem hún
giftist aldrei. Ég er viss um að flestir
karlmenn á þessum tíma hafa verið
hræddir við þennan undurfagra kven-
JENSÍNA
HALLDÓRSDÓTTIR
✝ Jensína Hall-dórsdóttir fædd-
ist í Magnússkógum í
Hvammssveit í Dala-
sýslu 19. september
1915. Hún lést 9. apr-
íl síðastliðinn og fór
útför hennar fram
frá Bústaðakirkju
23. apríl.
skörung sem fór sínar
leiðir, gerði allt sem hún
vildi og lét ekkert
stoppa sig. Þó veit ég að
Jensa átti nokkra aðdá-
endur og veit að mál-
tækið „fengu færri en
vildu“ átti svo sannar-
lega við hana.
Jensa var geysilega
fögur á sínum yngri ár-
um og var þó nokkuð
öðruvísi en allar aðrar
konur á sínum tíma.
Mér fannst gaman að
sögum Jensu og man
þegar hún sagði mér að
hún á unglingsárum var að stelast út í
hlöðu og reykja. Mér fannst þetta
fyndið og sniðugt en í leiðinni aðdáun-
arvert. Hins vegar byrjaði ég sjálf
aldrei að reykja og er það eflaust
vegna þess að Jensa einna helst hvatti
mig til þess að byrja ekki á þessum
andskota, eins og hún sagði.
Mínar allra bestu minningar á ég
frá Heimakletti og þær voru ófáar
stundirnar sem Jensa, amma og ég
vorum þar í trjámann og spiluðum frá
okkur allt vit. Það var alltaf dálítið
gaman hvað amma og Jensa voru
ólíkar. Jensa þessi bruðlari og öfga-
manneskja í öllu á meðan amma var
þvílíkt nýtin og gerði ekkert út fyrir
það sem eðlilegt var og heilbrigð
skynsemi sagði henni.
Sigríður, Guðjón og ég vorum mik-
ið í Heimakletti á meðan Jensa bjó
þar. Öll vorum við þó á misjöfnum
aldri og okkar áhugamál eftir því frá
því að ég man eftir. Sigríður systir
mín var nýlega byrjuð með Halla á
þessum tíma og Guðjón bróðir var
þessi dæmigerði táningur. Ég gleymi
því aldrei þegar Jensa lánaði honum
próflausum bílinn sinn og sagði hon-
um bara að sýna ökuskírteinið sitt …
það þekktu hana hvort eð er allir!
Allt fékk maður í Heimakletti,
hvort sem það var að borða Cocoa
Puffs í morgun-, hádegis- og kvöld-
mat eða borða nammi út í eitt. Það
skondna við Jensu var nefnilega að
þótt hún væri skólastjóri Húsmæðra-
skólans og þrælmenntuð á þessum
sviðum var hún ekki einn af þeim
bestu kokkum sem ég hef kynnst og
húsmóðir var hún ekki mikil. Mér
finnst gott og yndislegt að segja þetta
og meina það á minn allra fallegasta
hátt. Jensa var skáld, listamaður,
mikil athafnakona og kunni að lifa líf-
inu til hins ýtrasta.
Jensa var frábær skólastjóri og ég
veit að þær stúlkur sem voru hjá
henni á Húsmæðraskólanum gleyma
henni aldrei. Ég veit hvað hún var
þeim öllum góð og gjafmild á sálu sína
og visku. Hún dekraði þær allar og
veitti þeim flest en þó á uppbyggjandi
hátt. Ég veit til þess að Jensa lokaði
augum sínum þegar hún vissi af ein-
hverjum turtildúfum í ástaleik, til
dæmis þegar pabbi var að hitta
mömmu, sem og þegar strákarnir frá
Menntaskólanum voru að laumast inn
í Húsó, ófá hjónaböndin sem Jensa
bjó til! Kannski var þetta eitthvað
sem Jensa saknaði sjálf og vildi gefa
öðrum, ég veit það ekki og mun aldrei
vita.
Ég var alltaf að vinna hjá Jensu í
öllum húsmæðraorlofum, fyrst var ég
kauplaust sem aðstoðarpía og félagi
fyrir allar frúrnar en síðar er ég varð
stærri þá var ég mikil vinnukona á
launum og gekk í öll verk. Það var
með þessar konur sem og aðrar sem
stöldruðu við í Húsó að þær dýrkuðu
hana allar og dáðu og allt gerði Jensa
fyrir þær … hversu dyntóttar og til-
ætlunarsamar sem sumar þeirra
voru. Jensa var öðlingur og óendan-
lega góð heim að sækja.
Mér fannst frábært þegar Jensa
kom til Ameríku að heimsækja mig,
þá 80 ára gömul. En þetta var svo
dæmigert fyrir Jensu, hún fór öll fjöll
og allar heimsálfur og lét ekkert
stoppa sig. Við vorum nokkur sem
höfðum áhyggjur af henni í fluginu og
hvernig hún myndi rata, en það var
algjörlega óþarft.
Það var þó svo líkt Jensu að stelast
inn á klósett til þess að reykja á flug-
völlum og á öðrum stöðum þar sem
það var bannað, enda skildi Jensa
ekkert í þessum Ameríkönum og var
sjálf, að sjálfsögðu, lítið fyrir boð og
bönn.
Jensa var mikil mennta- og bóka-
kona en var laus við allt „snobb“ og
þröngvaði aldrei neinu upp á okkur
systkinin. Hún hins vegar gerði nám
og bækur áhugaverð með einlægni
sinni og ástríðu og var sjálf hið allra
besta og mesta skáld eins og allir vita
sem þekktu hana.
Þegar Jensa varð 85 ára nú í haust
hélt ég lítið boð fyrir hana.
Mér fannst gott að halda boð eftir
hennar höfði þar sem rauðvín og
„léttir“ réttir voru allsráðandi en ekki
einhverjar stórtækar rjómatertur.
Mér þótti vænt um að finna að Jensa
var ánægð með mig og það var ákveð-
in fullnægja að vita til þess að henni
fannst ég vera búin að koma mér vel
fyrir, bæði í starfi og búi, og hún elsk-
aði hann Þorvald minn, skiljanlega,
þar sem ég er nokk viss um að við vor-
um með svipaðan karlasmekk.
Það eru svo margar góðar minn-
ingar sem ég á um Jensu og mikil for-
réttindi að það var hún Jensa sem
kenndi mér svo margt. Það er sárt að
kveðja Jensu en um leið finn ég frið
yfir því að hún skuli aftur vera farin
að hlaupa um og leika sér. Jensa var
óborganleg manneskja og eins og allir
sem þekktu hana myndu segja ætti
manneskja eins og hún að vera til á
hverju heimili.
Mamma var Jensu sú allra besta og
hugsaði um hana á hverjum degi frá
því að ég man eftir mér og pabbi var
henni alltaf ljúfur sem lamb og gerði
allt fyrir hana. Jensa verður alltaf hjá
mér og ég mun reyna allt til þess að
standa undir hennar nafni, það mun
þó vera mér erfitt að vera með tærnar
þar sem hún hafði hælana. Við erum
svo mörg sem eigum sælar minningar
um hana Jensu og minning um hana
verður okkur hið allra besta vega-
nesti áfram út í lífið.
Jensína Kristín Böðvarsdóttir.
Við brottför Jensínu Halldórsdótt-
ur lýkur löngum og merkum æviferli.
Áhrifa hennar mun lengi gæta í huga
þeirra fjölmörgu samferðamanna
sem nutu sérstæðra hæfileika hennar
og vináttu og margir munu hugsa til
hennar með þakklæti og virðingu við
þessi þáttaskil. Ég sem þetta rita
naut þeirra sérstöku forréttinda að
Jensína Halldórsdóttir skipaði stóran
sess í lífi mínu allt frá því fyrst ég
man, en hún og Gerður Jóhannsdóttir
móðursystir mín voru nánir sam-
starfsmenn og vinkonur um áratuga
skeið á Laugarvatni og síðar í
Reykjavík. Hjá þeim dvaldi ég lang-
dvölum á Laugarvatni allt frá
bernsku. Þetta voru mér góðir og
þroskandi tímar og viðfangsefnin
ótrúlega fjölbreytt og skemmtileg.
Ég minnist þess sérstaklega hvað
Jensína gat þá átt til að stríða mér og
glettast og voru sum uppátæki henn-
ar mjög frumleg. Þá orti hún til mín
margar skemmtilegar vísur; þar á
meðal þetta lokaerindi úr brag sem
ég var oft látin syngja í Húsmæðra-
skólanum þegar ég var sex ára:
Góða litla Gunna mín,
glöð og kát og ósköp fín
engli líkust oftast nær
enda flestum ljúf og kær.
Óskir ég færi og þakkir þér
þúsundfaldar frá einni mér
fögur og björt verði framtíð þín
litla fallega Gunna mín.
Guð blessi þig
Jensína Halldórsdóttir
Blessunarorðin og nafn höfundar
söng ég þá líka undir sérstöku viðlagi.
Á æskuskeiði mínu var Jensína
mér félagi og hollur ráðgjafi, og síðar
skólastjóri minn og kennari í Hús-
mæðraskóla Suðurlands. Seinna varð
hún svo samkennari minn og yfirmað-
ur þegar ég varð kennari við Hús-
mæðraskóla Suðurlands. Þótt sam-
band okkar tæki þessum miklu
breytingum í tímanna rás var Jensína
alltaf söm og jöfn og gott að vera sam-
vistum við hana. Það sem upp úr
stendur er að hún var mér og fjöl-
skyldu minni alla tíð traustur og
óbrigðull vinur.
Jensína var engum lík í umhyggju
sinni fyrir öðru fólki. Hún hafði
skyggnigáfu umfram flesta og hár-
næma tilfinningu fyrir líðan þeirra
sem í kringum hana voru. Hún hafði
þann mikilvæga hæfileika að geta
hlustað á þá sem höfðu þörf fyrir að
létta á huganum, og margir fóru létt-
stígari af hennar fundi.
Jensína var afar fjölhæf kona og
úrræðagóð og erfitt er að sjá fyrir sér
það viðfangsefni sem hún fann ekki
ráð til að leysa. Hún var með ólík-
indum þrautseig og gafst aldrei upp
við það sem hún ætlaði sér. Þessir
eiginleikar komu sér vel við stjórn á
heimavistarskóla í sveit í fullan þriðj-
ung aldar. Þá var hún mjög listræn og
fékkst meðal annars við listmálun,
tónlist og ljóðagerð og var afbragðs
stílisti.
Jensína Halldórsdóttir var
tryggðatröll og unni mjög sinni stóru
fjölskyldu, og átthögum sínum í Döl-
unum. Það var mér ungri mikið æv-
intýri að fara með henni í Dalina í
réttirnar og fá að dvelja í Magnús-
skógum hjá Guðmundi bróður hennar
og fjölskyldu hans. Einnig fórum við í
heimsóknir til annarra systkina henn-
ar, sem sum hver bjuggu á ýmsum
bæjum í Dölunum. Magnússkógafólk-
ið er stór, glaðvær og samheldin fjöl-
skylda sem gaman var að kynnast og
þar skipaði Jensína sinn sérstaka
heiðurssess. Flestu þessu fólki kynnt-
ist ég vel, en margt af því dvaldist hjá
Jensínu á Laugarvatni um lengri eða
skemmri tíma og á ég ánægjulegar
minningar frá kynnum mínum við
það.
Við leiðarlok þakka ég og fjöl-
skylda mín fyrir vináttu og tryggð.
Guð blessi þig.
Guðrún Sigurðardóttir.
Nú fækkar óðum því góða fólki er
mótaði grunninn að skólasetrinu á
Laugarvatni, gaf því sitt sérstaka
svipmót og sérkenni. Þar var sann-
arlega valinn maður í hverju rúmi.
Það voru forréttindi að koma inn í
þetta samfélag, horfa á það augum
gestsins í byrjun og sameinast því síð-
an og bindast órjúfandi böndum. Ein
af mörgum ríkjandi hefðum var að
Ólafur Briem menntaskólakennari
leiddi ungar aðfluttar konur í Lindina
á fund sómakvennanna Jensínu og
Gerðar. Í mínum huga var þetta
formleg innganga í þetta samfélag
sem upp frá því lét sig varða hvern
einstakling í blíðu og stríðu.
Jensína bar af sér fágætan þokka.
Við fyrstu sýn virtist hún hlédræg,
jafnvel feimin. Hún horfði á gestinn
hlýju augnaráði sem virtist nema
fleira en venjulegt auga. Ekki grunaði
mig þá hve sterk áhrif hún hafði á um-
hverfi sitt.
Börnin í Laugardal eiga ógleyman-
legar minningar frá jólaboðum í
„Húsó“. Það fór ekki á milli mála hvað
var í vændum þegar stór hópur jóla-
sveina gekk syngjandi um sveitina
færandi hverju barni boðskort í byrj-
un desember. Dagskráin var sniðin að
hinum ungu gestum sem biðu í eft-
irvæntingu eftir að kynnast nýrri
„mömmu“ sem annaðist þau af um-
hyggju allan tímann og sá um að þau
fengju nóg af þeim kræsingum sem
fram voru bornar. Hápunkturinn var
að horfa á barnaskarann sitja í hring
með logandi ljós og syngja „Þetta litla
ljósið mitt“. Þessar samkomur, ásamt
fjölda annarra sem efnt var til í Lind-
inni og síðar í nýja skólanum, voru
dagamunur sem breytti hversdags-
leika í eftirvæntingu og gleði.
Það mun hafa verið síðsumars 1976
að lögð voru drög að leikskóla í Laug-
ardalshreppi. Jensína var búin að
ráða til sín ungan úrvalskennara en
hjá henni störfuðu eingöngu slíkir.
Aðeins einn hængur var á, kennarann
vantaði gæslu fyrir unga dóttur sína.
Það vafðist hreint ekki fyrir henni
Jensínu að leysa slíkan vanda. Það
hlutu að vera fleiri í sveitinni sem
stæðu í svipuðum sporum.
Hún hófst handa, gekk á fund konu
einnar, horfði á hana þessum alltsjá-
andi augum og sagði henni að hún
vissi að hún væri kjörin til að annast
börnin, húsnæði væri til hvort heldur
í Lindinni eða í nýja skólanum. Konan
gat ekki annað en treyst þessum orð-
um, öll vandamál yrðu leyst, bara
drífa sig af stað. Það sem á eftir fór
var líkast ævintýri. Þetta er heilmikil
saga sem ekki verður skráð hér. Það
vafðist ekkert fyrir henni Jensínu að
stofna leikskóla sem var eitthvað al-
veg nýtt í uppsveitum Árnessýslu og
vakti eðlilega margar spurningar og
efasemdir. En Jensína og hennar frá-
bæru samkennarar slógu skjaldborg
um skólann frá upphafi og kváðu jafn-
óðum niður allar efasemdaraddir. Án
þeirra trausta stuðnings og uppörv-
unar hefði Leikskóli Laugardals-
hrepps, sem nú heitir Leikskólinn
Lind, ekki átt sér jafnlanga sögu.
Jensína var alltaf nálæg, eins konar
verndari, elskuð af öllum, stórum og
smáum. Heimsóknir hennar voru há-
tíð, börnin tróðust í fang hennar svo
hún valt stundum um koll, en hún var
eins og öspin, þótt hún svignaði rétti
hún alltaf úr sér og stóð jafnbeinvaxin
og áður.
Síðar eftir að hún hafði lokið löngu
og farsælu lífsstarfi skólastjóra Hús-
stjórnarskóla Suðurlands átti hún
enn eftir að koma við sögu uppbygg-
ingar á Laugarvatni.
Hún var um árabil í stjórn Lind-
arfélagsins sem er félag áhugafólks
um varðveislu Lindarinnar og nán-
asta umhverfis hennar. En hvort
tveggja á sér langa og merkilega
sögu. Enn sem fyrr var hennar kær-
leiksríka nálægð, uppörvun og hvatn-
ing til að vinna áfram af metnaði og
standa þannig að málum að sveitar-
sómi sé að.
Fyrir allt þetta og ótalmargt annað
er nú þakkað að leiðarlokum. Öllum
þeim er stóðu Jensínu næst er hér
vottuð einlæg samúð.
Blessuð sé minning hennar.
Margrét Gunnarsdóttir.
Með Jensínu Halldórsdóttur er
horfinn af sjónarsviðinu sterkur og
dáður fulltrúi þess hóps sem vann að
8#
 
 /


 3

 

2

 
#  

#

;;5
! 0   %
'= $ ! = ''
$   ("# = ''
.  
   ;$ 3# '  ''
-'   ''
'. =
0   '' &  
#  
  ,  ''
0  0
0  0  0%
: 
3
0 
 /


 /(


 


#

2 
  
&




&!1(*!F<G&!
F<
F.77F!
=, $%


3
2 


  & 

 
;(4

< 
 

= 
0 


#

  


 &(
 0'

"# & ''

 =
& $ ''
' &
($>%&    1  ''
0  0
0  0  0%
: 
3
2 

# 
3

/

 /

 
#

# 



&2!1*H! 

3
2 


  & 
8& 
1
   

> 1 4
?0


  & 
&  
 
"$I   & 
 0 
( '
%I   -
,' &  ''


4'I   ,' => ,' =

#

%I  

4'(%  ''
( 

. =
%I   &  %1 0
 ''
 
I   

 0  0
0  0  0%