Morgunblaðið - 27.11.2001, Blaðsíða 24

ERLENT
24 ÞRIÐJUDAGUR 27. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
SAGT er að mörg hundruð erlendra
talibana, Pakistanar, arabar og
Tsjetsjenar, hafi fallið í blóðugum
átökum eftir að þeir gerðu uppreisn í
fangelsi eða virki skammt frá Mazar-
e-Sharif á sunnudag. Talið var, að þá
hefði tekist að bæla uppreisnina nið-
ur en harðir bardagar geisuðu enn í
gær. Haft var eftir foringjum í liði
Norðurbandalagsins, að fangarnir
virtust ætla að berjast þar til yfir
lyki.
Nokkur hundruð útlendra talib-
ana, pakistanskra, arabískra og
tsjetsjneskra, sem gefist höfðu upp
við Kunduz og verið fluttir í 19. aldar
virkið Qala-e-Jhangi skammt frá
Mazar-e-Sharif, gerðu uppreisn á
sunnudag og reyndu að ná því á sitt
vald. Hafði þeim tekist að komast yf-
ir handsprengjur, sem nokkrir
þeirra sprengdu í viðurvist fanga-
varða og drápu þannig þá og sjálfa
sig um leið. Hinir hlupu þá til og tóku
vopnin, sem fangaverðirnir höfðu
borið.
Fangarnir komust síðan yfir önn-
ur vopn, Kalashnikov-riffla, vél-
byssur og handsprengjur, og beittu
þeim í mjög blóðugum bardaga gegn
500 hermönnum Norðurbandalags-
ins, sem fluttir höfðu verið á vett-
vang, og sagt er, að bandarískir og
breskir sérsveitamenn hafi einnig
tekið þátt í átökunum. Talið var, að
tekist hefði að bæla uppreisnina nið-
ur á sunnudag en hún blossaði upp
aftur í gær.
Verða ekki lengi á lífi
„Þeir vilja fremur vera drepnir en
gefast upp,“ sagði Alam, einn for-
ingja Norðurbandalagsins, undir
kvöld í gær en að hans sögn voru þá
um 2.000 hermenn bandalagsins í
virkinu. Annar talsmaður bandalags-
ins sagði, að búið væri að fella flesta
fangana og bætti við, að þeir, sem
enn væru á lífi, yrðu það ekki mjög
lengi.
Fréttamenn þýsku sjónvarps-
stöðvarinnar ARDvoru staddir í
virkinu meðan á uppreisninni stóð á
sunudag og náðu þeir myndum af
fangavörðum, sem skutu á fangahóp-
inn ofan af virkisveggjunum. Þar
sást líka bandarískur sérsveitamað-
ur nota fjarskiptatæki til að biðja um
loftárásir á virkið. Gerði hann það að
ósk hershöfðingjans Abdul Rashid
Dostums en menn hans gættu virk-
isins. Ekki er vitað hvaða flugvélar
eða hve margar voru notaðar í árás-
unum en þær voru gerðar á þann
hluta búðanna, sem var á valdi talib-
ananna.
Hundruð manna í valnum?
Fréttir eru um, að hundruð
manna, aðallega talibana, hafi fallið
en fréttir um fjölda fanganna hafa
verið mjög á reiki, allt frá 300 og upp
í 800. Talsmaður bandaríska varn-
armálaráðuneytisins gerði lítið úr at-
burðinum og sagði, að tölur um
mannfall væru orðum auknar. Þá
neitaði hann því, að Bandaríkjamað-
ur hefði fallið í átökunum eins og
orðrómur hefur verið um.
Fulltrúar Alþjóða Rauða krossins
ætla að reyna að komast að því hve
margir féllu í uppreisnartilraun
fanganna en Abdul Wahid, einn tals-
manna Norðurbandalagsins, neitaði
því, að uppreisnin hefði verið notuð
sem tilefni til að drepa þá. Hann
sagði hins vegar, að útlendu talib-
anarnir væru mjög hættulegir.
Stundum gæfust þeir upp með hand-
sprengjur innanklæða, sem þeir
sprengdu er þeir væru komnir innan
um andstæðingana.
Nærri 6.000
talibanar gáfust upp
Hermenn Norðurbandalagsins
náðu borginni Kunduz á sitt vald í
gær en með henni er fallið síðasta
vígi talibana í norðurhluta Afganist-
ans. Abdullah Abdullah, utanríkis-
ráðherra Norðurbandalagsins, sagði
þó, að talibanar veittu enn takmark-
aða mótspyrnu í héraðinu Char
Dara, 10 km vestur af Kunduz.
„Kunduz er öll á okkar valdi,“ sagði
Abdullah á fréttamannafundi í Kabúl
í gær en hersveitir undir stjórn Mo-
hammads Daouds fóru inn í borgina í
gærmorgun. Kvöldið áður höfðu
sveitir Abdul Rashid Dostums, ann-
ars leiðtoga bandalagsins, lagt undir
sig sum úthverfanna. Sagði talsmað-
ur hans í gær, að 5.000 talibanar og
750 erlendir málaliðar hefðu gefist
upp. Yrði afgönsku talibönunum
sleppt en útlendingarnir afhentir
Sameinuðu þjóðunum.
Innreið Norðurbandalagsins í
Kunduz var þó ekki átakalaus.
Nokkur hópur talibana sat fyrir
fyrstu herflutningabílunum en þeir
urðu fljótlega að lúta í lægra haldi og
voru flestir drepnir.
Fréttamenn ýmissa fjölmiðla, til
dæmis BBC, breska ríkisútvarpsins,
fylgdu hermönnum Norðurbanda-
lagsins inn í Kunduz í gærmorgun.
Höfðu þeir eftir borgarbúum, að
flestir talibananna, sem ekki höfðu
lagt niður vopn og gefist upp, hefðu
flúið borgina í fyrrinótt.
Fréttaritararnir segja, að íbúar í
Kunduz hafi flykkst út á götur til að
fagna hermönnum Norðurbanda-
lagsins og þá aðallega Tadsíkar.
Meirihluti íbúanna er hins vegar
Pastúnar eins og flestir talibananna
og þeir héldu sig almennt innandyra.
Segja fréttamennirnir, að engar
skemmdir hafi verið sjáanlegar á
miðborginni en fréttir verið um
mikla eyðileggingu við flugvöllinn og
í sumum úthverfanna.
Pakistanar fluttir burt
Talsmenn Norðurbandalagsins
segja, að flugvélar hafi lent að
minnsta kosti þrisvar í Kunduz áður
en borgin féll og flutt þaðan pakist-
anska liðsmenn talibana og al-
Qaeda, samtaka Osama bin Ladens.
Þeir vilja þó ekki fullyrða, að Pakist-
anstjórn hafi sent vélarnar og
bandarískir embættismenn vísa því
á bug. Er þetta mál mjög viðkvæmt
fyrir Pakistanstjórn, sem óttast nýja
ólgu í landinu verði Pakistanarnir í
liði talibana drepnir.
Reuters
Særður hermaður Norðurbandalagsins forðar sér yfir virkisvegginn í átökunum við nokkur hundruð erlendra málaliða og félaga í al-Qaeda, sem
teknir höfðu verið til fanga. Uppreisn þeirra hófst á sunnudag og stóð enn í gær en þá var raunar talið, að flestir þeirra væru fallnir.
Hundruð erlendra talibana
felld í fangelsisuppreisn
AP
Lík talibanahermanns í Kunduz. Vitni sögðu, að hann og tveir félagar
hans hefðu verið handteknir særðir og síðan teknir af lífi.
Kunduz, síðasta vígi talibana í N-Afganistan, á valdi Norðurbandalagsins