Morgunblaðið - 27.11.2001, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. NÓVEMBER 2001 31
u filmurn-
við erum
ma okkar
form um
afar stórt
erður svo
ð þurfum
tum.“
s gagna-
andakorta
gn bætast
á að setja
ræðilegar
rður síðan
M-símum.
fram ná-
tiltekinna
eð viðeig-
öguleikar
na eru í
Magnús-
dæmi að
kort af
ninum af
ki þarf að
u korta-
ag.
axandi
nar
nninn hef-
Landmæl-
sl. sumar
Kaliforníu
pulag og
legu upp-
stafræna
leg breyt-
tilkomu
stafrænu tækninnar og maður þarf
eiginlega að hugsa alla hluti upp á
nýtt. En þessi breyting í kortum
hefur kannski tekið lengri tíma en í
öðrum verkefnum í samfélaginu, af
því það er svo gríðarlega dýrt að
koma þessum kortaupplýsingum
yfir á stafrænt form,“ segir Magn-
ús, en áætlaður heildarkostnaður
við gerð stafræna kortagrunnsins
er um 230 milljónir króna.
Auk vinnu við stafræna korta-
grunninn er útgáfa og sala á kort-
um og gögnum stór þáttur í starf-
semi Landmælinga. Að sögn
Magnúsar gefur stofnunin út fjöl-
marga kortatitla og
þar eru ferðakortin
vinsælust og seljast
mest. Þá er útgáfa
geisladiska vaxandi
þáttur í starfseminni
og nýlega var gefinn
út diskurinn „Á flugi yfir Íslandi“
en diskurinn markar tímamót sem
fyrsti geisladiskurinn sem gerir
kleift að fljúga yfir og skoða landið
í þrívíddarmynd frá ýmsum sjón-
arhornum. Þá segir Magnús að
stofnunin líti á vefinn sem öflugt
verkfæri við miðlun upplýsinga og
hefur vefsíða stofnunarinnar,
www.lmi.is, verið endurskipulögð
frá grunni.
Þá leggur stofnunin mikla
áherslu á samstarf og samvinnu við
aðrar stofnanir og fyrirtæki í land-
inu. Þannig hafa LMÍ gert tíma-
mótasamning við Náttúrufræði-
stofnun um gagnkvæma notkun á
stafrænum landfræðilegum korta-
gögnum og um fjarkönnun og jafn-
framt hafa LMÍ gert samstarfs-
samning við Örnefnastofnun um
gerð gagnagrunns íslenskra ör-
nefna. Magnús segir stofnunina
einnig leggja út hnitakefi fyrir allt
landið og sjá um að tryggja viðhald
og nákvæmni mælistöðva í grunn-
stöðvanetinu, en punktar í því neti
eru nú 119. Að sögn Magnúsar er
mikið verk framundan hjá stofnun-
inni við að safna saman öllum til-
tækum grunnupplýsingum um
hnitakerfi og mælingar sem til eru
af hinum ýmsu stöðum á landinu og
gera þær aðgengilegar, m.a. á Net-
inu. Það verkefni krefst náins sam-
starfs við stofnanir eins og Vega-
gerðina, Orkustofnun, Siglinga-
stofnun og Landsvirkjun.
Eignir landsmanna skráðar
með hnitum í landskrá
Að sögn Magnúsar sinnir stofn-
unin jafnframt tveimur þróunar-
verkefnum. Annars vegar er það
fjarkönnun sem felst í því að þróa
notkun á gervitunglamyndum í
rannsóknum og praktískum verk-
efnum og er það verkefni unnið í
samvinnu við Háskóla Íslands. Hins
vegar vinna Landmælingar með
Fasteignamati ríkisins að því að
byggja upp landskrá fasteigna og
segir Magnús að verkefnið verði
væntanlega mjög stórt í framtíð-
inni, en verkefnið tengist m.a. því
að koma upp skipulagi á því hvernig
eignir landsmanna eru skráðar með
hnitum inn í landskrá fasteigna.
„Það vantar töluvert á að þar sé
nauðsynleg regla á hlutunum og
víða er mikil óvissa um mörk. Það
er til mikið af jörðum á landinu þar
sem landamerkjum er aðeins lýst
með orðum, hvar þau liggja. Þegar
þeir sem muna hvar mörkin liggja
falla frá verða landamerki oft deilu-
efni, eins og menn
þekkja,“ segir Magn-
ús.
Hann segist sjá fyr-
ir sér að stofnunin
muni þróast áfram í
þann farveg að sinna
grunnstarfsemi fyrir samfélagið og
gögnin sem þar eru framleidd verði
hluti af innra skipulagi þess. „Það
eru ærin verkefni en við þurfum
auðvitað að sníða okkur stakk eftir
vexti. Við erum ekki nema 36
manna fyrirtæki og þess vegna
þurfum við á miklu samstarfi við
önnur fyrirtæki að halda og stofn-
anir sem hafa svipaða starfsemi og
því höfum við unnið mikið að því að
opna leiðir í samstarfi við aðrar
stofnanir, eins og t.d. Náttúrufræði-
stofnun, Fasteignamatið og Orku-
stofnun,“ segir Magnús.
mælinga Íslands upp á Akranes
rkari stofn-
u sinni fyrr“
Magnús Guðmundsson, forstjóri Landmælinga Íslands.
Morgunblaðið/Þorkell
dóttir, forstöðumaður kortasviðs LMÍ, fer yfir
gasyni, sem er sérfræðingur í kortagerð og
r við framleiðslu nýrra korta.
epj@mbl.is
LMÍ gert tíma-
mótasamning við
Náttúrufræði-
stofnun
KRISTINN H. Gunnars-son, þingmaður Fram-sóknarflokksins og for-maður stjórnar
Byggðastofnunar, segist sjálfur hafa
haft frumkvæði að því að láta vinna
skýrslu um áhrif kvótasetningar
með afla smábáta fyrir landið allt.
Skýrsluhöfundar hafi þegar lokið at-
hugun sinni á áhrifum kvótasetning-
ar á smábátaútgerð á Vestfjörðum
og þess vegna hafi þær niðurstöður
verið kynntar sérstaklega í fyrri
viku.
LÍÚ gagnrýnir skýrslu Byggða-
stofnunar harðlega og segir hana illa
unna og stofnuninni til vansa. Árni
R. Árnason, þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, undrar sig á því að ekki
skuli í skýrslunni metin áhrif af
frumvarpi sjávarútvegsráðherra um
auknar aflaheimildir fyrir smábáta
og ekki hafi með sama hætti verið
fjallað um áhrif kvótasetningar á
aðra landshluta.
Í skýrslunni, sem unnin var af
starfsmönnum Byggðastofnunar,
kemur m.a. fram að við blasir veru-
legur niðurskurður aflaheimilda og
fækkun starfa á sjó og í landi. Miðað
við landaðan afla á síðasta fiskveiði-
ári og úthlutað krókaaflamark megi
áætla að afli vestfirskra krókaafla-
marksbáta verði 6.200 tonnum minni
á þessu fiskveiðiári en á því síðasta,
miðað við slægðan afla, fyrirsjáan-
legt sé að samdráttur í aflaverðmæti
hjá vestfirska krókabátaflotanum
muni nema rúmum milljarði á ný-
höfnu fiskveiðiári vegna kvótasetn-
ingar ýsu, ufsa og steinbíts, miðað
við meðalverð á fiskmörkuðum í síð-
asta mánuði, og miðað við samdrátt í
afla til vinnslu upp á 6.200 tonn af
slægðum afla, vegna kvótasetningar
ýsu, steinbíts og ufsa, megi gera ráð
fyrir því að ársverkum í landvinnslu
á Vestfjörðum fækki um 93.
Ekki tekið tillit til áhrifa
viðbótarúthlutana
Í skýrslu Byggðastofnunar er sér-
staklega tekið fram að samantektin
hafi verið unnin áður en frumvarp
um breytingar á lögum um veiðar
krókabáta, sem nú liggur fyrir Al-
þingi, var lagt fram. „Miðað við þær
viðbótarúthlutanir sem kynntar eru
í frumvarpinu má gera ráð fyrir því
að veiðiheimildir krókabáta verði
5.470 tonn í ýsu og 6.414 tonn í stein-
bít á núverandi fiskveiðiári og að
samdrátturinn verði því 40% frá síð-
asta fiskveiðiári. Þetta mun þýða að
þau neikvæðu áhrif kvótasetningar-
innar á byggð á Vestfjörðum sem
lýst er í samantekt Byggðastofnun-
ar minnka verulega,“ segir um þetta
í skýrslunni, enda þótt tekið sé fram
að ekki séu forsendur til að reikna
þetta út með nákvæmum hætti.
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands ís-
lenska útvegsmanna (LÍÚ) hefur
sent forstjóra Byggðastofnunar bréf
vegna skýrslunnar þar sem kemur
fram hörð gagnrýni á vinnubrögð
stofnunarinnar. Segir Friðrik þar
m.a. að skýrslan sé „illa unnin“ og
hún sé „stofnuninni til vansa“.
Farið fram á endurskoðun
skýrslunnar og leiðréttingu
Framkvæmdastjóri LÍÚ gagn-
rýnir að gengið sé út frá áður gild-
andi veiðiheimildum krókabáta í
ýsu, steinbíti og ufsa í stað þess að
líta til þess að stjórnvöld hafi lýst því
yfir að aflahlutdeildin verði aukin.
„Að meta áhrif þess ekki í skýrsl-
unni er verulega ámælisvert,“ segir
um þetta í bréfinu.
Þá gagnrýnir Friðrik einnig að
gengið sé út frá því að afli krókabáta
á Vestfjörðum minnki um 6.200
tonn, enda þótt vitað sé að stór hluti
afla krókaaflamarksbátanna sé ekki
unninn á Vestfjörðum. Þess sé held-
ur í engu getið að minnkun á þeim
afla sem krókaaflamarksbátar veiða
leiði til aukins afla fyrir aflamarks-
skipin, einnig þau sem eru á Vest-
fjörðum.
„Ýmislegt fleira má tína til, s.s. að
ekki skuli reiknað út hver áhrif mik-
ill fjöldi útlendinga, sem vinna við
fiskvinnslu á Vestfjörðum, hefur á
fjölskyldustuðla. Allt framangreint
leiðir til þess að niðurstöður og
ályktanir sem dregnar eru í skýrsl-
unni eru bæði rangar og villandi.
Þess er hér með farið á leit að
Byggðastofnun endurskoði og leið-
rétti skýrsluna og komi þeim leið-
réttingum rækilega á framfæri við
fjölmiðla,“ segir að lokum í bréfi
LÍÚ til forstjóra Byggðastofnunar.
Segir skýrsluna ekki unna að
frumkvæði stjórnarinnar
Árni R. Árnason, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins á Reykjanesi,
hefur ritað Byggðastofnun bréf
vegna skýrslunnar þar sem segir að
það kynni að auðvelda einhverjum
að greina áhrif frumvarps sjávarút-
vegsráðherra um aukningu króka-
aflamarks ef skýrslur á sömu for-
sendum og skýrslan um Vestfirði
væri fyrirliggjandi um fleiri byggð-
arlög og landssvæði. Veltir hann því
t.d. upp hvort til sé slík skýrsla um
Sandgerði, því þaðan hafi á nokkr-
um árum flust nær allar aflaheim-
ildir í aflamarkskerfinu, nær allt
vegna sameiningar og flutnings fyr-
irtækja. „Vonandi fær sjávarútvegs-
nefnd slíkar skýrslur á sömu for-
sendum
um áhrifin á fleiri landssvæði og
byggðarlög, helst áður en lokið verð-
ur umfjöllun um frumvarpið. Enn
betra væri að fá skýrslu um áhrifin
af frumvarpinu sjálfu,“ segir í erindi
þingmannsins til Byggðastofnunar.
Árni sagði í samtali við Morgun-
blaðið að umfjöllun Byggðastofnun-
ar um áhrif kvótasetningar á Vest-
fjörðum hefði ekki verið unnin að
frumkvæði stjórnar stofnunarinnar,
heldur aðeins stjórnarformannsins,
Kristins H. Gunnarssonar. Hann
segir að stjórn stofnunarinnar hafi
ekki staðfest skýrsluna. Þá hafi
skýrslan verið lögð fram sem fylgi-
skjal við frumvarp sjávarútvegsráð-
herra um auknar veiðiheimildir, en í
henni sé þó ekki fjallað um áhrif
ákvæða frumvarpsins.
Kristinn H. Gunnarsson staðfesti
við Morgunblaðið að hann hefði sem
stjórnarformaður Byggðastofnunar
óskað eftir því að skýrslan yrði gerð.
Hann hefði ekki borið málið undir
stjórn stofnunarinnar, enda hefði
hann sem stjórnarformaður fullt
vald til þess að láta vinna úttektir og
skýrslur í tilteknum málum. Hann
sagði beiðni um skýrsluna hafa farið
gegnum forstjóra stofnunarinnar,
Theódór Bjarnason sem síðan hefði
fengið sérfræðinga til verksins. Það
væri hinn eðlilegi háttur í slíkum
málum og hann sem stjórnarfor-
maður hefði því engin áhrif á efn-
istök eða niðurstöður skýrslunnar.
„Ég hafna því alfarið að hér sé um
pantaðar niðurstöður að ræða og
mér finnst slík ummæli fela í sér að-
för að starfsfólki Byggðastofnunar.
Sl. vor þegar umræður stóðu sem
hæst um kvótasetningu smábáta
óskaði ég eftir því að Byggðastofnun
léti vinna allsherjar úttekt á áhrifum
þessa á landið allt. Það verk er nú á
lokastigi og niðurstöður þegar ljósar
fyrir einstök svæði, einkum þó Vest-
firði,“ sagði hann.
Kristinn segir að stjórn Byggða-
stofnunar hafi fjallað um skýrsluna á
stjórnarfundi 2. nóvember sl. og þar
hafi komið fram að mikilvægt væri
að gera sambærilega úttekt fyrir
önnur svæði landsins þegar mót-
vægisaðgerðir væru orðnar skýrar.
Samþykkt hefði verið að senda
skýrsluna til sjávarútvegsráðherra
og sjávarútvegsnefndar Alþingis.
„Vinna við gerð skýrslunnar var
langt komin þegar ráðherra kom
fram með frumvarp sitt um mótvæg-
isaðgerðir. Það er sér mál og ekki til-
gangurinn að meta þær aðgerðir
sem slíkar,“ segir Kristinn.
Hann bendir á að oft komi fyrir að
stjórnarformaður Byggðastofnunar
hafi frumkvæði að skýrslugerð á
borð við þessa. T.d. sé nú í vinnslu
skýrsla um ríkisstuðning við al-
menningssamgöngur í Noregi í ljósi
versnandi skilyrða innanlandsflugs
hér á landi. Hann hafi sjálfur haft
frumkvæði að þeirri skýrslu, en falið
forstjóra að fá sérfróða aðila til
verksins. Síður en svo sé nokkuð at-
hugavert við slíkt verklag.
LÍÚ segir skýrslu Byggðastofnunar um áhrif kvótasetn-
ingar meðafla smábáta á Vestfirði stofnuninni til vansa
Skiptar skoðanir eru
um skýrslu Byggða-
stofnunar um áhrif
kvótasetningar meðafla
á smábátaútgerð á
Vestfjörðum. Stjórn-
arformaður stofnunar-
innar hafnar því í sam-
tali við Björn Inga
Hrafnsson að þetta sé
pöntuð niðurstaða.
bingi@mbl.is
Árni R.
Árnason
Friðrik
J. Arngrímsson
Kristinn H.
Gunnarsson
Stjórnarformaður
hafði frumkvæði að
gerð skýrslunnar