Morgunblaðið - 27.11.2001, Blaðsíða 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. NÓVEMBER 2001 39
✝ Bjarni Jóhannes-son fæddist í Flatey
á Skjálfanda 23. sept-
ember árið 1913. Hann
lést á dvalarheimilinu
Hlíð á Akureyri 18.
nóvember síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Baldvin Jóhannes
Bjarnason, hreppstjóri,
útvegsbóndi og kenn-
ari í Neðribæ, og María
Gunnarsdóttir, hús-
móðir. Bjarni kvæntist
Sigríði Freysteinsdótt-
ur, húsmóður frá Bald-
ursheimi í Glerárþorpi, árið 1939,
en hún lést árið 1991, 73 ára að
aldri. Þau eignuðust sjö börn. Þau
eru 1) Baldvin Jóhannes kennari, f.
22.4. 1940, kvæntur Róshildi Sig-
tryggsdóttur, þau eiga þrjú börn
og fimm barnabörn, 2) Freysteinn
útgerðarstjóri, f. 29.8. 1945,
kvæntur Ingibjörgu Árnadóttur,
þau eiga fjóra syni og sex barna-
börn, 3) Bjarni skipstjóri, f. 10.1.
1949 kvæntur Fríði Gunnarsdótt-
ur, þau eiga fjögur börn og tvö
barnabörn. 4) Árni skipstjóri, f.
29.9. 1952, kvæntur Steinunni Sig-
urðardóttur, þau eiga þrjú börn, 5)
Guðlaug María leikkona, f. 30.3.
1955, gift Ólafi Hauki Símonar-
syni, þau eiga þrjú börn, 6) Sigríð-
ur María kennari, f.
4. 7. 1956, var gift
Ólafi Sigurðssyni,
þau eiga þrjú börn
og tvö barnabörn. 7)
Jóhannes Gunnar
kennari, f. 31.3.
1962, kvæntur Krist-
ínu Hilmarsdóttur,
þau eiga eitt barn.
Bjarni ólst upp í
Flatey og gekk í
skóla föður síns.
Hann var 10 ára þeg-
ar hann fyrst sótti
sjóinn á litlum ára-
báti en fór síðar á opna vélbáta og
þilfarsbáta. Bjarni lauk fiskiskipa-
prófi frá Stýrimannaskólanum ár-
ið 1950, var skipstjóri á Gylfa frá
Rauðuvík, Akraborginni EA og
síðast Snæfelli EA. Bjarni varð
aflakóngur á síldveiðum við Norð-
urland í þrígang. Árið 1958 fór
hann í land og gerðist fram-
kvæmdastjóri Útgerðarfélags
KEA en var í afleysingum sem
skipstjóri til ársins 1965. Bjarni
hætti framkvæmdastjórastarfinu
hjá KEA sökum aldurs árið 1983
en vann ýmis verkefni fyrir Fiski-
félag Íslands allt til ársins 1995.
Útför Bjarna fer fram frá Ak-
ureyrarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Faðir minn, tengdafaðir, afi og
langafi er farinn til feðra sinna. Við
minnumst hans sem hvunndagshetju
sem hvergi mátti vamm sitt vita.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að fá að stíga mín fyrstu spor með
pabba í því sem síðar varð mitt ævi-
starf, sjómennskunni. Pabbi var fyrri
hluta ævinnar skipstjóri, afar farsæll
og vinsæll í starfi, enda mikill dugn-
aðarforkur í öllu sem hann tók sér
fyrir hendur. Sjö ára gamall fór ég í
mína fyrstu sjóferð með pabba og var
í framhaldi af því í fjögur sumur með
honum og kynntist þar mörgum önd-
vegismönnum sem með pabba voru.
Minningin um þennan tíma er mér
dýrmæt, væntumþykja pabba og það
að þrátt fyrir ærinn starfa um borð
fann hann tíma til að sjá til þess að
stráksi væri hreinn og þrifalegur í
hvívetna, enda mikið snyrtimenni
sjálfur. Ég veit að þótt hann hafi haft
áhyggjur af ærslafullum pjakki, þá
fannst honum gott þegar sá stutti
prílaði upp í fang hans til að kyssa
hann góða nótt, því aldrei var farið í
koju fyrr en að þeirri athöfn lokinni.
Sjómennska pabba spannaði frá ung-
um aldri á árabátum heima í Flatey á
Skjálfanda til þess að verða skipstjóri
á einu glæsilegasta fiskiskipi lands-
ins í þá daga, Snæfellinu, sem hann
var svo oft kenndur við. Pabbi var
bæði aflasæll svo eftir var tekið og
varð svo þeirrar gæfu aðnjótandi að
bjarga skipi og mönnum úr sjávar-
háska og sagði hann oft við mig að
það hefði verið erfiðasti sólarhringur
í sjómennsku sinni.
Liðlega miðaldra fór pabbi í land
og tók við framkvæmdastjórn í Út-
gerðafélagi KEA og lýsir það því
trausti sem stjórnendur KEA báru
til hans. Þegar þar var komið sögu
gat pabbi betur farið að stunda
áhugamál sín. Hann var ágætur
söngmaður og söng með karlakórn-
um Geysi um árabil. Hann hafði gam-
an af músík og spilaði lipurlega á pí-
anó og hafði mikla ánægju af. Einnig
hafði hann gaman af því að renna fyr-
ir fisk í ám landsins.
Ekki verður pabba minnst nema
mamma mín, Sigríður Freysteins-
dóttir, komi þar inn en hún lést fyrir
réttum tíu árum og var það pabba
þung raun, því þau voru svo yndis-
lega samrýnd. Væntumþykja og virð-
ing þeirra hvors fyrir öðru var eins
og falleg ástarsaga. Mamma tekur nú
á móti lífsförunauti sínum opnum
örmun, það veit ég með vissu. Síðustu
árin voru pabba erfið, heilsan bilaði
og var hann þá til heimilis á sjúkra-
heimilum, fyrst í Kjarnalundi og síð-
an í Hlíð. Þar fékk hann frábæra
umönnum hjá því góða fólki sem þar
starfar og var hann þeim afar þakk-
látur.
Hafðu þökk fyrir allt og allt, bless-
uð sé minning þín.
Bjarni Bjarnason og fjölskylda.
Hjartkær faðir minn er allur.
Kallið er komið og hvíldinni er
hann eflaust feginn.
Fyrir mér verður hann alla tíð sá,
sem ég virði mest allra manna.
Faðir minn var okkur systkinun-
um samnefnari alls þess sem felst í
orðunum ærlegur maður og mátti
ekki vamm sitt vita á nokkru sviði.
Ég var á tíunda árinu þegar ég
fékk að fara með pabba á síldina.
Þótt ungur væri að árum var ég
fljótur að skynja veiðieðlið og kraft-
inn sem geislaði frá honum. Það gust-
aði af honum og ekki get ég neitað því
að litli guttinn var ansi hreint lukku-
legur með að það væri akkúrat hann
sem var pabbi hans. Ég gleymi aldrei
þegar hann leiddi mig upp í kaup-
félagið á Vopnafirði og keypti handa
mér bússur, regnkápu og sjóhatt.
Man ég glöggt að hann átti í vand-
ræðum með að fá mig til að fara að
sofa bússulausan. Slíkt var stoltið yf-
ir skófatnaðinum.
Gegn um tíðina hef ég margfald-
lega upplifað staðfestingu þeirrar
gæfu að hafa átt hann að.
Í tilefni af 80 ára afmæli föður
míns hnoðaði ég saman eftirfarandi
stöku. Hún felur í sér hug okkar
barnanna í hans garð.
Margt hefur hent á lífsins leið
sem ljúft væri um að rabba.
Það ljóst hefur verið um alllangt skeið
hve lánsöm við erum með pabba.
Eftir að pabbi hóf störf í landi
fylgdist hann grannt með öllu sem
fram fór hjá okkur börnunum.
Við Bjarni bróðir minn sem vorum
á sjónum urðum helst að gera grein
fyrir hverjum titti sem við fiskuðum.
Hvar veiðin var, á hvaða dýpi, hvað
hinir væru að fiska o.s.frv. Ég hafði
það á tilfinningunni að hann væri
glaðari en ég þegar vel gekk, en að
sama skapi stappaði hann í mann
stálinu þegar á móti blés.
Þannig tók hann af lífi og sál þátt í
því sem við vorum að bardúsa.
Pabbi var einn af tiltölulega fáum
síldarskipstjórum sem komust í gegn
um þá byltingu sem fólst í því að fiska
eftir auganu yfir í það að nota astikið.
Þar var hann í hópi valinkunnra afla-
manna, s.s. Þorteins og Eggerts
Gíslasona, Haralds Ágústssonar,
Harðar Björnssonar og Gísla Jó-
hannessonar, svo einhverjir séu
nefndir. Vafalaust eiga fleiri heima í
þessum hópi, en mér hefur löngum
fundist vanmetinn þáttur þessara
síldarkónga í uppbyggingu þess
gnægtaþjóðfélags sem við njótum.
Þeirra lóð á velmegunarvogarskálina
vógu þungt.
Mig langar að lokum til að þakka
að öllu hjarta starfsfólki þeirra öldr-
unarstofnana sem önnuðust föður
minn síðustu árin.
Far vel, faðir minn. Mamma tekur
á móti þér með mjúka faðminn sinn.
Árni Bjarnason.
Í dag er kveðjustund. Tengdafaðir
okkar, Bjarni Jóhannesson, verður
kvaddur tíu árum á eftir eiginkonu
sinni sem lést í október árið 1991.
Alltaf var gott að koma á heimili
þeirra, sem lengst af var í Þingvalla-
stræti. Þau hjónin voru mjög elsku-
leg, samrýnd og áberandi var hversu
mikla virðingu þau sýndu hvort öðru.
Við minnumst fjölmargra kaffihlað-
borða með skemmtilegu spjalli við
eldhúsborðið. Bjarni stússaði þá oft
ýmislegt í eldhúsinu. Samheldin sjö
systkini hittust þar oft ásamt mökum
og börnum sem þau Bjarni og Sigríð-
ur báru mikla umhyggju fyrir. Alltaf
var kallað í hópinn um hátíðir og sett-
ist Bjarni þá iðulega við píanóið og
spilaði og söng en söngelskur var
hann með afbrigðum. Bjarni var
glæsimenni, bar sig vel, ljúfur,
ákveðinn og hrókur alls fagnaðar í
fjölskyldu- og vinahópi.
Að leiðarlokum þökkum við Bjarna
samfylgdina og allar góðu stundirn-
ar.
Mjúkur og hlýr faðmur eiginkon-
unnar hefur tekið á móti þér. Blessuð
sé minning hjónanna Bjarna og Sig-
ríðar.
Tengdadæturnar
Róshildur, Ingibjörg, Fríður,
Steinunn og Kristín.
Afi minn dó, hann er í friði og ró.
Hann einu sinni bjó nánast úti á sjó.
Hann fór oft út á haf og það sem hann
gaf öll þessi ást, já það sást. Takk fyr-
ir allar lummurnar afi minn.
Rósa María Árnadóttir.
Legg þig af alhug allan
alveg í Drottins hönd.
Náð sína, frið og frelsi
flytur hann þinni önd.
Getir þú gefizt Jesú
greiðast þín vandamál,
því skaltu glaður gefa
Guðs syni líf og sál.
Gef þig af alhug allan,
enginn fær jafnt og hann
aðstoðað, hughreyst, huggað
hrelldan og þreyttan mann.
Gef þig af alhug allan,
orðalaust láttu þá
hann, sem þig heitast elskar,
hjarta þíns kærleik fá.
Gefðu þig náð hans núna,
nú – meðan hentugt er.
Jesús um alla eilífð
aldrei mun bregðast þér.
Legg þig af alhug allan
alveg í Drottins hönd.
Náð sína, frið og frelsi
flytur hann þinni önd.
(Joel Blomquist.)
Elsku afi, ég vil þakka þér fyrir
góðar minningar sem ég á frá því að
ég var lítil stelpa. Jólaboðin í Þing-
vallastræti þar sem þú spilaðir á pí-
anóið meðan allir gengu í kringum
jólatréð, ökuferðirnar í Zion þar sem
við barnabörnin fórum í sunnudaga-
skólann með ömmu og margar fleiri
góðar minningar. Það veit ég að hún
amma hefur tekið á móti þér með út-
breiddan faðminn og nú leiðist þið
saman í eilífðinni.
Hvíl í friði, kveðja,
Hafdís Bjarnadóttir.
Marar bára hefur marga beygt og
brotið í hamförum sínum, en hert
aðra, sem sóttu sjóinn í vissu þess, að
þar væri björg að hafa. Þetta vissi tíu
ára snáði, Bjarni Jóhannesson, sem
hóf útgerð á litlum árabáti frá Flatey
á Skjálfanda í byrjun síðustu aldar,
ásamt tveimur leikfélögum, sem voru
árinu eldri. Fengur hét báturinn sem
drengirnir reru á fjórum árum og
þeir víluðu ekki fyrir sér að draga
upp segl þegar byr gaf. Þessir kapp-
ar lögðust á árarnar með sinni kyn-
slóð, sem umbylti fátæku bændasam-
félagi í þá velmegun sem við njótum í
dag. Þarna fóru hetjur, sem gerðu
mikið úr litlu. En rétt eins og marar
báran slípar björgin er þessi kynslóð
að hverfa. Vinur minn, Bjarni Jó-
hannesson, hefur látið úr höfn.
Ég ólst upp við útgerð föður míns,
Leós Sigurðssonar, sem gerði út Súl-
una meðal annarra skipa. Ég heyrði
Bjarna fyrst getið, þegar hann og
áhöfn hans á Snæfellinu björguðu
Súlunni úr miklum sjávarháska.
Bjarni bjargaði skipi og mönnum
og hætti sér og sínum til, sagði faðir
minn, með áherslu þakklætis og virð-
ingar, sem vakti eftirtekt mína. Þar
með varð Bjarni ímynd sjóhetjunnar
í mínum huga. Þegar ég kynntist
Bjarna síðar á lífsleiðinni sannreyndi
ég, að hugarheimur barnsins hafði
hvergi ofgert. Bjarni reyndist líkt og
bjargið, sem brýtur af. Hann var
maður verka fremur en orða, en orð-
um hans gastu treyst. Hann var ekki
allra, gat verið hrjúfur og fáskiptinn
við fyrstu kynni, en þeir sem hann
tók áttu vísan hauk í horni þar sem
Bjarni var. Hann var vinur vina
sinna; hann hafði stórt, hlýtt hjarta
bak við hrjúfan skrápinn.
Strax í barnæsku var Bjarni
ákveðinn í því, að verða sjómaður.
Eftir útgerðina á Feng, sem gaf 24
skippund eftir sumarið, stækkuðu
farkostirnir smátt og smátt. Hann
nam undirstöðu siglingafræðinnar á
Húsavík og lauk síðan skipstjórnar-
pófi frá Stýrimannaskólanum í
Reykjavík. Hann varð ungur skip-
stjóri, fyrst á Gylfa, síðar á Akra-
borginni, en lengst af á Snæfellinu.
Hann varð í þrígang aflakóngur á
síldarvertíð á því skipi, en fór í land
1958 til að taka við stjórn Útgerð-
arfélags KEA. Þar hélt hann um
stjórnvölinn til starfsloka, með sömu
festu og farsæld og á Snæfellinu.
Bjarni sagði frá því sjálfur, að eitt
versta veðrið sem hann lenti í á sín-
um sjómannsferli hefði verið þegar
hann bjargaði Súlunni á sínum tíma.
Þetta gerðist síðla hausts árið 1953,
en þá fréttist af mikilli síld við Snæ-
fellsnes. Bjarni og hans menn voru
búnir að fylla Snæfellið og ætluðu til
Reykjavíkur með Súluna í togi, en
hún var með bilaða vél. Þá gekk í slíkt
veður, að Bjarni ákvað að snúa undan
sjó og vindi og komust skipin við illan
leik inn á skipaleguna í Ólafsvík. Þar
var legið við festar, en þá vildi ekki
betur til en svo, að dráttartaugin milli
skipanna slitnaði og tók Súluna að
reka hratt að brimhvítum björgunum
og öll áhöfnin um borð. Skipverjar á
Snæfellinu höfðu snör handtök við að
draga inn festar, en í veðurhamnum
hafði skipið snúist, þannig að akker-
afestarnar höfðu flækst saman. Nú
voru góð ráð dýr og mannslíf í veði.
Sýnt þótti, að koma þyrfti vír á
akkerin og hífa þau síðan inn á dekk.
Það hvarflaði ekki að Bjarna skip-
stjóra, að biðja einhvern undirmanna
sinna að vinna verkið. Hann ákvað að
gera það sjálfur. Hann lagði líf sitt að
veði til að bjarga mannskapnum á
Súlunni. Það var bundinn um hann
kaðall og síðan hvarf hann niður í sæ-
rótið með vírinn, sem honum tókst
með harðfylgi að lása um akkerin.
Eftir það gekk greiðlega að ná þeim
um borð, en þá var eftir að koma vír í
Súluna. Það tókst, en hann slitnaði
aftur. Þá átti Súlan stutt í sker og enn
renndi Bjarni Snæfellinu til bjargar á
ögurstundu og nú tókst það. Eftir
margra klukkustunda baráttu í fár-
viðri, þannig að særokið gekk látlaust
yfir skipin, tókst loks að koma Súl-
unni heilli í höfn.
Ég segi þessa sögu, þar sem hún
lýsir Bjarna vel, staðfestu hans,
áræði og ósérhlífni. Þessir mannkost-
ir hans hafa gengið vel í erfðir. Það
þekki ég best úr syni hans, Bjarna,
skipstjóra á Súlunni, sem við gerum
út í félagi. Á meðan heilsan leyfði
fylgdist gamli maðurinn grannt með
gangi mála. Hann vildi vita hvernig
lífið færi með börnin sín.
Bjarni Jóhannesson skipstjóri hef-
ur leyst festar og látið úr höfn. Hver
stefnan er vitum við ekki, sem kveðj-
um hann með söknuði.
Hitt er víst, að drengurinn úr Flat-
ey er með stefnuna á hreinu, frjáls úr
viðjum hrörnunar. Hann fyllir dall-
inn og honum verður fagnað hvar
sem hann leggur að. Þá verður kátt á
bryggjunni.
Sverrir Leósson.
BJARNI
JÓHANNESSON
 Fleiri minningargreinar
um Bjarna Jóhannesson bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.



 


  
 
  ! 




 
 
 
 

    
 



!" 
#
$
"   
"#$%
" &"
%
%
 &

  ' $$
$(()

*#+ 

, *!-.&
'


#$(  # 
) 
 # 


 /0
%
%
 &



 
 
/$

 -0




 


*
  , 

 
 
-  $
 
.


/001
2


 $


#



 


) 

#$(  3$

) 

!" 
#
&$




" &"

1
/&

2,&! /&
&"


3 
/&

,/&

4,+ /&
&"
%