Morgunblaðið - 02.03.2002, Page 24

ERLENT
24 LAUGARDAGUR 2. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
STJÓRNARANDSTAÐAN á Ítalíu
hefur mótmælt harðlega stjórnar-
frumvarpi sem ætlað er að sefa ótta
manna við hagsmunaárekstra vegna
opinberra starfa Silvios Berlusconis
forsætisráðherra og viðskiptaum-
svifa hans. Stjórnarandstæðingarnir
segja að frumvarpið sé „bitlaust“ og
sniðið sérstaklega að hagsmunum
Berlusconis, auðugasta manns Ítalíu.
Frumvarpið var samþykkt með
308 atkvæðum stjórnarsinna í neðri
deild þingsins í fyrradag eftir að allir
þingmenn stjórnarandstöðunnar
gengu út af þingfundi í mótmæla-
skyni. Búist er við frumvarpið verði
einnig samþykkt í efri deildinni þar
sem stjórnarflokkarnir eru með
traustan meirihluta.
Engin refsiákvæði
Samkvæmt frumvarpinu getur
Berlusconi haldið öllum hlutabréfum
sínum, en hann á meðal annars sjón-
varps- og útvarpsstöðvar, útgáfufyr-
irtæki, auglýsingastofu, trygginga-
félag, fasteignasölu og
knattspyrnufélagið AC Milan.
Frumvarpið nær aðeins til ráð-
herra, aðstoðarráðherra og stjórn-
skipaðra nefndarmanna. Í frumvarp-
inu segir að það samræmist ekki
opinberu starfi að reka fyrirtæki en
aftur á móti megi embættismennirn-
ir eiga fyrirtæki og hlutabréf. Berl-
usconi þarf aðeins að segja af sér
sem heiðursforseti AC Milan.
Stofnun, sem annast auðhringa-
varnir, verður falið að fylgjast með
viðskiptaumsvifum ráðherranna og
skýra þinginu frá hugsanlegum
hagsmunaárekstrum. Það verður
síðan undir þinginu komið hvort ein-
hverjar ráðstafanir verða gerðar.
Frumvarpið kveður ekki á um
neina refsingu og þingið getur ekki
ógilt ákvarðanir sem þykja vafasam-
ar vegna hagsmunaárekstra. Franco
Frattini, sem fer með stjórnsýslumál
í stjórninni og samdi frumvarpið,
segir að ekki sé nein þörf á refsi-
ákvæði vegna þess að ráðherrar, sem
lendi í pólitískum vandræðum vegna
hagsmunaárekstra, séu líklegir til að
segja af sér.
Lýst sem skrípaleik
Umræðan um frumvarpið stóð í
fjóra daga og stjórnarandstaðan
lýsti því sem „skrípaleik“ og „svik-
um“ við þjóðina. Stjórnarandstæð-
ingar gerðu hvað eftir annað hróp að
stjórnarsinnum og þingmenn þurftu
að leggja hendur á einn þeirra þegar
hann gerði sig líklegan til að ráðast á
forsætisráðherrann. „Þetta eru fá-
ránleg, háskaleg og þversagnar-
kennd lög, sem veita Silvio almenna
sakaruppgjöf,“ hrópaði hann.
Stjórnarandstaðan kvaðst ætla að
efna til mótmælagöngu í Róm í dag
vegna deilunnar og vonar að um
100.000 manns taki þátt í henni. Hún
hyggst einnig krefjast þjóðarat-
kvæðagreiðslu ef frumvarpið verður
að lögum.
Hart deilt um viðskipta-
hagsmuni Berlusconis
Stjórnarfrum-
varp um hags-
munaárekstra
sagt sniðið að
þörfum hans
Róm. AFP, AP.
AP
Ítalskir þingmenn halda aftur af vinstrimanninum Pietro Folena sem
gerði hróp að Silvio Berlusconi, forsætisráðherra Ítalíu, á þingfundi um
frumvarp stjórnarinnar um hagsmunaárekstra.
LIÐSMÖNNUM SFOR-fjölþjóða-
hersins í Bosníu-Hersegóvínu, en
hann lýtur yfirstjórn Atlantshafs-
bandalagsins, mistókst enn í gær að
hafa hendur í hári Radovans Karad-
zic, fyrrverandi leiðtoga Bosníu-
Serba, en þeir gerðu þá aðra tilraun
til að handsama hann. Leitað var á
sama svæði og í fyrradag, þ.e. í ná-
grenni bæjarins Foca, suðaustur af
höfuðborginni Sarajevo, en hvorki
fannst tangur né tetur af Karadzic.
Karadzic hefur verið ákærður fyr-
ir stríðsglæpi og þjóðarmorð í Bosn-
íustríðinu 1992–1995 og er ásamt
Ratko Mladic, sem stýrði herjum
Bosníu-Serba, sá maður sem fulltrú-
ar Alþjóðastríðsglæpadómstólsins í
Haag leggja hvað mesta áherslu á
að verði handsamaðir.
Urður Gunnarsdóttir, talsmaður
Öryggis- og samvinnustofnunar
Evrópu (ÖSE) í Bosníu, sagði að-
spurð hvað ylli því að nú loksins
væri látið til skarar skríða gegn
Karadzic, að líklegast hefðu réttar-
höldin yfir Slobodan Milosevic, fyrr-
verandi forseta Júgóslavíu, þar áhrif
en þau standa nú sem hæst fyrir
stríðsglæpadómstólnum í Haag.
„Ég held ekki að þetta sé út af því
að þeir hafi eitthvað betri upplýs-
ingar um hvar hann er staddur, lík-
lega hafa þeir verri upplýsingar ef
eitthvað er,“ sagði Urður.
Urður sagði ennfremur í samtali
við Morgunblaðið að nú væri farið
að huga að lokaáfanga þess verk-
efnis sem vesturveldin tóku að sér
við Dayton-friðarsamningana 1995.
Það myndi m.a. fela í sér að fækkað
yrði í liði SFOR-friðargæslusveit-
anna, sem og starfsliði alþjóðastofn-
ana. „Það yrði mikill álitshnekkir ef
Karadzic léki enn lausum hala þegar
menn draga sig út úr Bosníu. Þetta
er einfaldlega eitt af því sem verður
að gera áður en starfinu hérna lýk-
ur.“
Milosevic hetja á ný
Óttast hefur verið að allt færi í bál
og brand í serbneska hluta Bosníu
ef Karadzic yrði handtekinn. Urður
segir menn sér meðvitandi um vax-
andi spennu, t.a.m. hafi verið skotið
á alþjóðalögreglustöð norður af höf-
uðborginni Sarajevo á fimmtudag
þegar fyrst var reynt að hafa hend-
ur í hári Karadzic. Menn geri þó síð-
ur ráð fyrir miklum ólátum.
Um réttarhöldin yfir Milosevic
sagði Urður að frammistaða Júgó-
slavíuforsetans fyrrverandi gæfi
Serbum á svæðinu aukið sjálfs-
traust. „Þetta hefur bætt stöðu Mil-
osevic ótrúlega mikið. Hann er í
raun hetja á ný í þeirra augum og
fólki finnst sem hann sé að svara
fyrir alla Serba. Þeim finnst rétt-
arhöldin vera til marks um að al-
þjóðasamfélagið sé hlutdrægt, þ.e.
andsnúið Serbum,“ sagði Urður.
„Miðað við framþróun mála munu
menn því kannski þurfa að endur-
skoða það mat sitt að Milosevic sé
búinn að vera.“
Sagði Urður að þessi þróun drægi
úr líkum á því að stjórnvöld í Bel-
grað fengjust til að framselja Mla-
dic. Tekur hún undir að það sé m.a.
af því að stjórnvöldum í Belgrað
finnist illa hafa tekist til við upphaf
réttarhaldanna yfir Milosevic.
Karadzic er leitað
dyrum og dyngjum
Reuters
Þýskur hermaður á brynvarinni bifreið gætir vegar við þorpið Celebici.
Álitshnekkir ef
hann næst ekki,
segir Urður
Gunnarsdóttir
í Sarajevo
Sarajevo. AFP.
RICHARD M. Nixon, þáverandi
Bandaríkjaforseti, vék að þeim
möguleika að varpa kjarnorku-
sprengju á Víetnam en Henry Kiss-
inger, sem þá gegndi starfi þjóð-
aröryggisráðgjafa forsetans, skaut
hugmyndina samstundis í kaf.
Kemur þetta fram á segulbands-
upptökum sem geymdar hafa verið
í bandaríska þjóðskjalasafninu en
leynd var aflétt af á fimmtudag.
Alls eru á þeim 500 klukkustundir
af samræðum sem Nixon átti á for-
setastóli og lét taka upp. Í heild
munu vera til 3.700 stundir af slík-
um hljóðritunum og hafa nú 1.700
þeirra verið birtar.
Er Nixon og Kissinger ræddu um
stöðuna í Víetnamstríðinu 25. apríl
1972 bryddaði sá síðarnefndi upp á
ýmsum valkostum til að auka á
hernaðinn. Í því sambandi nefndi
hann loftárásir á orkustöðvar og
hafnir. „Ég myndi fremur beita
kjarnorkusprengju,“ sagði Nixon.
„Það held ég væri einum of mikið,“
svaraði Kissinger. „Kjarnorku-
sprengjan, veldur hún þér áhyggj-
um?“ spyr Nixon þá og bætir við:
„ég vil bara að þú hugsir stórt.“
Nokkrum vikum seinna fyr-
irskipaði Nixon stóraukinn hernað
og var þar um mestu stigmögnun
hans að ræða frá því Víetnam-
stríðið braust út í upphafi sjöunda
áratugarins.
Í tímaritssamtali árið 1985 játaði
Nixon að hafa velt fyrir sér þeim
möguleika að varpa kjarnorku-
sprengju á Víetnam. „Ég hafnaði að
sprengja uppistöðustíflurnar því
það hefði drekkt milljón manns, og
af sömu ástæðu hafnaði ég kjarn-
orkuvalkostinum. Skotmörkin voru
ekki hernaðarleg,“ sagði hann.
Nixon sýndi minni umhyggju fyr-
ir Norður-Víetnam í samtölunum.
„Við þurfum að eyða þessum and-
skotans stað,“ sagði hann við ráð-
gjafa sinn í innanlandsmálum.
„Norður-Víetnam þarf að end-
urskipuleggja ... Það er tímabært,
við áttum að vera búnir að því fyrir
löngu,“ bætti hann við.
Segulböndin, sem nú hafa verið
gerð opinber, eru einkum frá fyrstu
sex mánuðum ársins 1972, eða frá
þeim tíma sem Nixon fór í sögulega
ferð til Kína og þær ná yfir fyrstu
dagana eftir innbrotið í skrifstofur
Demókrataflokksins í Washington.
Það reyndist upphaf Watergate-
málsins sem kostaði Nixon að lok-
um forsetaembættið.
Velti fyrir sér
kjarnorkuárás
á Víetnam
Leynd aflétt af segulbandsupptökum
Nixons, fyrrv. Bandaríkjaforseta
ÍSRAELAR héldu í gær áfram hern-
aði sínum í flóttamannabúðum á
Vesturbakkanum og skutu þá til
bana fimm Palestínumenn, þar af
eina átta ára gamla stúlku. Einn ísr-
aelskur hermaður féll. Á Gaza-
svæðinu skutu Ísraelar sjötta Pal-
estínumanninn, sjö ára dreng. Hern-
aðaraðgerðir Ísraela heita að þessu
sinni „Litskrúðug ferð“. Myndin er
af palestínskum ungmennum, sem
efndu til mótmæla á Gaza í gær.
Reuters
Palestínsk börn skotin
GARRÍ Kasparov bar sigurorð af
Englendingnum Michael Adams í
fimmtu umferð skákmótsins í Lin-
ares á Spáni í fyrradag. Hefur hann
nú forystu á mótinu með 2,5 vinninga
úr fjórum skákum.
Þátttakendur eru sjö og því situr
ávallt einn hjá í hverri umferð. Í öðru
sæti er Spánverjinn ungi, Francisco
Vallejo, með 2,5 vinninga eins og
Kasparov en úr fimm skákum.
Öðrum skákum í fimmtu umferð-
inni lauk með jafntefli, milli Anands
og Ívantsjúks og milli Vallejos og
Ponomaríovs. Staðan er því þannig,
að á eftir þeim Kasparov og Vallejo
koma þeir Adams, Anand, Ponom-
aríov og Shírov með tvo vinninga úr
fjórum skákum og síðan Ívantsjúk
með tvo vinninga úr fimm skákum.
Kasparov í forystu
Linares. AP.