Morgunblaðið - 04.04.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÖGMUNDUR Jónasson, formaður
þingflokks Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, gagnrýndi Val-
gerði Sverrisdóttur, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, í upphafi þingfundar
á Alþingi í gær fyrir að upplýsa ekki
þingið og nefndir þingsins um það að
Norsk Hydro treysti sér ekki til að
standa við tímasetningar vegna
Reyðarálsverkefnisins. Valgerður
Sverrisdóttir ítrekaði hins vegar að
hún hefði greint þinginu frá því um
leið og hún hefði fengið vissu um það
hjá forstjóra Norsk Hydro að fyr-
irtækið gæti ekki staðið við tíma-
setningar við stóriðjuframkvæmdir.
Formaður Samfylkingarinnar, Öss-
ur Skarphéðinsson, tók upp hansk-
ann fyrir Valgerði og sagði það ekki
rétt að hún hefði leynt þingið upplýs-
ingum.
Ögmundur tók málið aftur upp
síðar um daginn í umræðunni um
frumvarpið um Kárahnjúkavirkjun
og svaraði Halldór Ásgrímsson, ut-
anríkisráðherra, því þá til að engum
upplýsingum hefði verið leynt um
Reyðarálsverkefnið.
„Alþingi hefur verið blekkt,“ sagði
Ögmundur, í upphafi máls síns í gær-
morgun, „í fjölmiðlum í gær [í fyrra-
dag] var hæstvirtur viðskiptaráð-
herra spurður hvers vegna efna-
hags- og viðskiptanefnd Alþingis
hefði ekki verið upplýst um stöðu
mála eins og hún var þegar nefndin
fjallaði um Reyðarálsverkefnið á
fundi sínum 28. febrúar sl. Hæstvirt-
ur ráðherra lýsti því yfir í útvarps-
viðtali að hún hefði lifað í voninni
eins og hún komst að orði og þess
vegna hefðu þessar upplýsingar ekki
átt erindi til efnahags- og viðskipta-
nefndar Alþingis.“
Síðan sagði Ögmundur: „Sú af-
staða ráðherra að réttlætanlegt sé
að leyna Alþingi og nefndir þingsins
upplýsingum er ámælisverð og víta-
verð og eðlilegt að forsætisnefnd
þingsins komi þegar í stað saman til
að ræða þá stöðu sem hér er komin
upp … ef Morgunblaðið hefði ekki
upplýst þjóðina um stöðu mála, hinn
15. mars sl., hver væri staðan nú? Er
okkur virkilega ætlað að taka
ákvörðun í þessu stórmáli með bund-
ið fyrir augun?“
Valgerður Sverrisdóttir, iðnaðar-
og viðskiptaráðherra, ítrekaði að í
lok febrúar hefði sér verið greint frá
erfiðleikum Norsk Hydro við að
standast tímaáætlun vegna Reyð-
arálsverkefnisins. Ráðherra kvaðst
hafa spurt að því hvort fyrirtækið
hefði tekið einhverja ákvörðun í
þessum efnum og svarið hefði verið
nei. Sagði hún sömuleiðis að í svör-
um Norsk Hydro til íslenskra fjöl-
miðla hefði einnig komið fram, hvað
eftir annað, að engin ákvörðun hefði
verið tekin um að breyta út af tíma-
áætlun.
„Ég átti hins vegar samtal við Ei-
vind Reiten, forstjóra fyrirtækisins,
hinn 19. mars sl. og þá var mér ljóst
að fyrirtækið myndi ekki standa við
tímaáætlanir og var full alvara með
það. Við komum okkur saman um
það, ég og forstjórinn, að við mynd-
um vinna að sameiginlegri yfirlýs-
ingu, a.m.k. reyna það.“ Valgerður
ítrekaði að hún hefði greint þinginu
frá því daginn eftir, eða hinn 20.
mars sl., að til stæði að gefa út sam-
eiginlega yfirlýsingu, og að hún hefði
síðan gert grein fyrir yfirlýsingunni
22. mars sl.
Upplýsingar um
óvissu engu breytt
Bryndís Hlöðversdóttir, formaður
þingflokks Samfylkingarinnar, sem
og nokkrir aðrir þingmenn blönduðu
sér inn í umræðuna. Bryndís minnti
m.a. á að það ætti ekki að vera verk-
efni Alþingis að finna fjárfesta í
verkefni á borð við Reyðarálsverk-
efnið, það værihlutverk framkvæmd-
arvaldsins.
„Þess vegna hefði það að minnsta
kosti út frá mínum bæjardyrum séð
ekki breytt neinu um afstöðu mína til
þessa máls þótt óvissan um þátttöku
Norsk Hydro í málinu hefði legið
fyrir þegar málið var afgreitt út úr
þingnefnd.“ Síðan sagði hún: „Hitt
er þó með öllu ólíðandi ef staðreynd-
in er sú að þingnefndir sem eru að
leggja mat á grundvöll málsins fá
villandi eða jafnvel rangar upplýs-
ingar um stöðu verkefnisins frá emb-
ættismönnum eða starfsmönnum
verkefnisins eða öðrum sem að mál-
inu koma. Þess vegna hefur Sam-
fylkingin óskað eftir því að haldnir
verði fundir í efnahags- og viðskipta-
nefnd og iðnaðarnefnd þar sem þess-
ir aðilar verði kallaðir fyrir, þ.e. þeir
aðilar sem virðast ekki hafa upplýst
okkur um alla þætti málsins, verði
kallaðir fyrir til að skýra stöðu máls-
ins og málflutnings síns.“
Vilhjálmur Egilsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins og formaður
efnahags- og viðskiptanefndar
þingsins, sagði að það hefði verið
heppilegra ef nefndin hefði verið
upplýst um að fjárfesting Norsk
Hydro í fyrirtækinu VAW í Þýska-
landi hefði getað sett strik í reikn-
inginn. Hann kvaðst þó taka undir
með Bryndísi Hlöðversdóttur að það
hefði væntanlega ekki breytt neinu
um niðurstöðu nefndarinnar ef hún
hefði vitað um stöðu mála fyrr. „Ég
held að það sé verkefni þingsins
núna að klára einfaldlega að afgreiða
þessa virkjanaheimild,“ sagði hann
og bætti því við að hann sæi ekki við
hvað þingmenn vinstrigrænna ættu
að vera hræddir úr því það lægi fyrir
að Reyðarálsverkefnið drægist á
langinn miðað við það sem bjartsýn-
ustu menn hefðu vonað.
Valdhafar fái ekki umboð
„Við stöndum hér frammi fyrir
enn einu stórklúðrinu,“ sagði Sverrir
Hermannsson, formaður Frjáls-
lynda flokksins, og bætti því við að
það væri út í hött að þingið ræddi um
frumvarpið um Kárahnjúkavirkjun
eins og staða málsins væri. „Það
kemur auðvitað ekki til mála að veita
núverandi valdhöfun umboð til að
virkja eftir þær staðreyndir sem nú
liggja fyrir,“ sagði hann. Bætti hann
því við að það væri gjörsamlega von-
laust að ná nokkrum samningum við
nokkurt fyrirtæki um nokkra virkj-
un. Ítrekaði hann að allt væri þetta
mál með þeim hætti að menn „ættu
að pakka saman“.
Árni Steinar Jóhannsson, þing-
maður VG, sagði að verið væri að af-
greiða frumvarp um virkjanir við
Kárahnjúka á röngum forsendum.
„Málið var keyrt áfram vegna tíma-
áætlunar; tekið út úr nefnd 18. mars
á fölskum forsendum. Það er ekki
tímabært núna að fara í þessa af-
greiðslu á þessu máli,“ sagði hann.
Hjálmar Árnason, þingmaður Fram-
sóknarflokksins og formaður iðnað-
arnefndar þingsins, sagði það dylgj-
ur hjá þingmönnum vinstrigrænna
að halda því fram að iðnaðarráð-
herra hefði leynt þingið upplýsing-
um. „Ég vísa þeim fullyrðingum og
dylgjum á bug. Það hefur ítrekað
komið fram að hæstvirtur ráðherra
upplýsti Alþingi strax og formlegar
upplýsingar lágu fyrir,“ sagði hann.
Síðan sagði hann: „Um það hins veg-
ar hvort fulltrúar viðsemjenda hafi
veitt þingnefndum réttar eða rangar
upplýsingar skal ég ekki leggja mat
á enda er ekkert óeðlilegt að þing-
nefndirnar fái þessa fulltrúa aftur til
sín.“ Sagði hann að iðnaðarnefnd
hefði fjallað um málið og tekið
ákvörðun um að fá fyrrnefnda full-
trúa á sinn fund.
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, sagðist telja að
aðalatriði málsins væri það að þingið
hefði langt í frá lokið umfjöllun sinni
um Reyðarálsverkefnið. „Þessar
upplýsingar sem menn eru nú að
deila um, þær liggja fyrir. Við vitum
hver staða málsins er. Samkvæmt
þeirri stöðu má ætla að málið sé ekki
hálfnað í umræðu hér á þinginu
þannig að þingið getur tekið afstöðu
á grundvelli þessara upplýsinga.“
Óbragð í munninum
Össur Skarphéðinsson sagði síð-
an: „Ég segi það alveg eins og er að
ég hef óbragð í munninum eftir sam-
skipti okkar Íslendinga við Norsk
Hydro. Mér finnst að þeir hafi komið
aftan að okkur. Þeir hafa ekki gefið
réttar upplýsingar og þeir hafa ber-
sýnilega setið á upplýsingum. Hæst-
virtum viðskipta- og iðnaðarráð-
herra er legið á hálsi fyrir að hafa
leynt þingið upplýsingum. Ég get
ekki fallist á það. Ég verð að segja að
það eina sem hægt er að ásaka, ef
ásaka skyldi hæstvirtan iðnaðarráð-
herra, fyrir er að hún hefði kannski
átt að reyna að ræða fyrr við for-
stjóra fyrirtækisins til að fá á hreint
þær misvísandi upplýsingar sem
fram höfðu komið. Ég tek hins vegar
þær skýringar sem hæstvirtur ráð-
herra gefur gildar.“
Arnbjörg Sveinsdóttir, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, lagði áherslu á
að búið væri að skýra stöðu Reyð-
arálsverkefnisins vel fyrir þinginu.
„Það liggja fyrir allar upplýsingar
sem við þurfum að hafa til að halda
málinu áfram. Það liggur fyrir að hér
er um mjög arðsama framkvæmd að
ræða. Virkjunin er afar arðsöm og
því er mjög nauðsynlegt að ljúka af-
greiðslu þessa máls hér í Alþingi til
þess að hægt sé að halda áfram að
vinna málið.“
Valgerður Sverrisdóttir, iðnaðar-
og viðskiptaráðherra, ítrekaði að það
væri fásinna að hún hefði verið að
halda upplýsingum frá þinginu. „Það
er háttur ábyrgra stjórnmálamanna
að kanna viðkvæm mál til hlítar áður
en farið er með þau í opinbera um-
ræðu og þannig var það í þessu til-
felli.“ Valgerður sagðist óska þess að
þeir þingmenn sem hefðu tekið hvað
sterkast til orða í þessum umræðum
hefðu verið á fundi iðnaðarráðuneyt-
isins og Samtaka sveitarfélaga á
Austurlandi á Reyðarfirði í fyrra-
kvöld. „Á fundinum var lýst miklum
stuðningi við framgöngu stjórnvalda
í þessu máli með lófaklappi og það er
það sem skiptir mig máli. Það skiptir
mig ekki máli þó að pólitískir and-
stæðingar stígi hér í stól á Alþingi og
hafi uppi stór orð og miklar fullyrð-
ingar um blekkingar og annað slíkt
og það skiptir mig heldur ekki máli
þó að slíku sé haldið fram á síðum
dagblaða.“ Bætti ráðherra því við að
það væri athyglisvert að Ögmundur
treysti á Morgunblaðið í sínum mál-
flutningi.
Önnur umræða um frumvarpið um
Kárahnjúkavirkjun stóð allan dag í
gær og fram á kvöld. Ögmundur
ítrekaði þá skoðun sína að iðnaðar-
ráðherra hefði leynt Alþingi upplýs-
ingum. Því vísaði Halldór Ásgríms-
son hins vegar á bug. „Það er mjög
merkilegt að þingflokkur hér á Al-
þingi, vinstrigrænir, komi hér skipti
eftir skipti og ásaki stjórnvöld og
meirihluta Alþingis um ólýðræðisleg
vinnubrögð vegna þess að þeir vilja
eyðileggja eða tefja hér mál. Á þessi
litli minnihluti Alþingis einhvern rétt
á því að koma í veg fyrir framgang
lýðræðisins. Ég tel hér um vítaverð
vinnubrögð að ræða þegar svo lítill
minnihluti Alþingis ásakar okkur hin
um ólýðræðisleg vinnubrögð vegna
þess að þeir fá ekki vilja sínum fram-
gengt.“
Ögmundur svaraði því til að hann
væri með málflutningi sínum að færa
fram staðreyndir og sannleika í mál-
inu. Því mótmælti Halldór og sagði
það ekki vera Ögmundi til sóma að
halda því fram að hann væri fulltrúi
sannleikans. Fyrir það bæri að víta
Ögmund í eitt skiptið enn.
Segir Al-
þingi hafa
verið blekkt
Morgunblaðið/Golli
Árni Steinar Jóhannsson og Ögmundur Jónasson alvarlegir á svip.
Ögmundur Jónasson formaður þingflokks VG gagnrýndi vinnubrögð iðnaðarráðherra
Formaður Samfylkingarinnar
segir það ekki rétt að ráðherra
hafi leynt þingið upplýsingum
ÞINGFLOKKUR Vinstrihreyfing-
arinnar – græns framboðs sendi
frá sér ályktun í gær þar sem for-
sætisnefnd Alþingis er hvött til
þess að samþykkja að leggja til að
Alþingi kjósi nefnd sjö þingmanna
sem kanni með hvaða hætti megi
best tryggja að umfjöllun um þing-
mál, störf þingnefnda og önnur
þingstörf byggist alltaf á réttum
og bestu fáanlegum upplýsingum.
„Nefndin kanni lagaákvæði og
reglur sem um þetta gilda í nálæg-
um þjóðþingum. Einnig hvort
ástæða sé til að lögfesta hér reglur
í þessu sambandi, þ.m.t. refsi-
ákvæði ef Alþingi eða þing-
nefndum eru gefnar rangar eða
villandi upplýsingar eða þessir að-
ilar leyndir mikilvægum upplýs-
ingum sem varða efni eða kring-
umstæður þingmáls eða
þingstarfa,“ segir í ályktun VG.
Þá fordæmir þingflokkur VG í
annarri ályktun frá í gær að „mik-
ilsverðum upplýsingum sem vörð-
uðu stöðu Noral-verkefnisins svo-
nefnda og stjórnarfrumvarps um
Kárahnjúkavirkjun og stækkun
Kröfluvirkjunar skuli hafa verið
haldið leyndum fyrir Alþingi og
viðkomandi þingnefndum meðan
málið var þar til umfjöllunar“.
Í ályktuninni segir að það sé
óverjandi með öllu að ábyrgðarað-
ilar verkefnisins skuli ekki greina
satt og rétt frá stöðu mála á hverj-
um tíma jafnt Alþingi sem fjöl-
miðlum og þar með þjóðinni. „Þó
tekur steininn úr þegar háttsettir
opinberir embættismenn og ráð-
herrar eru staðnir að því að halda
mikilsverðum upplýsingum frá Al-
þingi og þingnefndum,“ segir m.a.
í ályktuninni.
Þingstörf byggist alltaf á bestu
fáanlegum upplýsingum
FJÁRMÁLARÁÐHERRA, Geir
H. Haarde, mælti á Alþingi í gær
fyrir frumvarpi til laga sem miðar
að tímabundinni lækkun á al-
mennu vörugjaldi af bensíni um
1,55 kr. eða úr 10,50 kr. í 8,95 kr.
Eins og fram hefur komið í
fréttum er markmiðið með lækk-
uninni að vega upp á móti hækkun
á heimsmarkaðsverði bensíns,
sem talin er vera tímabundin, og
halda áhrifum hennar á útsölu-
verð bensíns hér á landi í lág-
marki. „Ljóst er að áhrif slíkrar
hækkunar á bensínverði hér á
landi geta verið umtalsverð og
stofnað verðlagsmarkmiðum
kjarasamninga í hættu,“ segir í
greinargerð frumvarpsins.
Þar kemur jafnframt fram að
ákvæði frumvarpsins munu gilda
til júníloka 2002. Er áætlað að rík-
issjóður muni verða af um 80
m.kr. vegna þessara breytinga.
Lög um tímabundna
lækkun á vörugjaldi
ríkisins af bensíni