Morgunblaðið - 04.04.2002, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Ég leitaði blárra blóma
að binda þér dálítinn
sveig.
En fölleitt kom haustið
og frostið kalt
á fegurstu blöðin hneig.
(Tómas Guðmundsson.)
Þetta var alltaf uppáhalds lagið
þitt amma mín og ég man það svo
greinilega að ég get hreinlega heyrt
þig syngja þetta heima í eldhúsinu í
Stóru-Mörk. Þegar ég var lítil sat
ég stundum undir eldhúsborðinu og
þóttist vera að spila undir á orgel,
meðan þú söngst og röddin þín fyllti
öll skilningarvit.
Þú varst manneskja sem settir
mark þitt á alla þá sem þú áttir
samskipti við. Mér finnst það
kannski lýsa þér best að allt þetta
fólk, skylt og óskylt, sem var
kannski í sveit hjá þér jafnvel ekki
nema brot úr sumri, það kom alltaf
aftur. Allir komu aftur til að hitta
þig, allir sem kynntust þér áttu
hluta í þér og hurfu einhvernveginn
ekki frá þér aftur, sama hversu
langur tími leið milli heimsókna.
Það var nú líka einstakt hvernig þú
gast munað nákvæmlega eftir
hverjum og einum, allt frá afmæl-
isdegi til ættarsögu.
Elsku amma mín, auðvitað er mér
búið að vera það ljóst lengi að ég
fengi sennilega ekki að vera hjá þér
þegar þú færir og að í hvert sinn
sem ég kvaddi þig síðustu mánuðina
bjóst ég eins við því að vera að
kveðja þig í síðasta skipti. Við erum
nú einu sinni ekki byggð til að end-
ast svona lengi.
Alveg frá því ég man fyrst eftir
mér varst þú fastur punktur í til-
veru minni. Góða, mjúka en samt
sterka amman sem snerist í kring
um fólk í eldhúsinu, alltaf á þönum
en áttir samt alltaf nægan tíma fyr-
ir litla stelpu og hennar vandamál
og skeinur, syngja fyrir hana á
kvöldin og segja henni sögur. Það
var mikið að gera á stóru heimili
með mörgum börnum. Þess vegna
var óskaplega gott að geta gengið
að því vísu að hafa alltaf aðgang að
einhverjum til að kyssa á meiddið
og hugga. Ef mamma var upptekin
þá var amma við og öfugt. Ég hef
oft þakkað fyrir þá vernduðu og ást-
ÓLAFÍA GUÐLAUG
GUÐJÓNSDÓTTIR
✝ Ólafía GuðlaugGuðjónsdóttir
fæddist í Stóru-Mörk
28. september 1902
og lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands á Sel-
fossi 11. mars síðast-
liðinn og fór útför
hennar fram frá
Stóra-Dalskirkju 16.
mars.
ríku tilveru sem ég
fékk að upplifa sem
barn og var ekki síst
henni ömmu að þakka.
Á stóru heimili er
oft þröngt en hver og
einn þarf að finna sér
sitt heimasvæði. Ég
var ekki há í loftinu
þegar ég fann mitt
svæði en það var í
rúminu hennar ömmu.
Það var heldur farið að
þrengja að okkur nöfn-
unum í sama rúmi um
það bil sem ég yfirgaf
það, enda var ég þá
farin að nálgast unglingsaldurinn.
Ég get enn lokað augunum og fund-
ið hvernig það var að liggja við hlið-
ina á þér og lesa með þér á kvöldin
áður en við snerum okkur á hliðina,
slökktum á lampanum og sofnuðum
saman.
Þú varst svo einstök að lunderni
amma mín. Ég hef oft hugsað um
það hversu heimurinn væri nú betri
staður en hann er ef það fyndust nú
fleiri eins og þú. Ég get alltaf séð
fyrir mér atburð sem lýsir þér vel.
Það var strákur í sveit hjá okkur
sem var að skoða sparibollana þína
og þú varst búin að biðja hann að
láta þá kjura því þér þótti vænt um
bollana. Þið afi höfðuð fengið þá í
brúðargjöf frá vinafólki. Þá varð
honum á að missa bolla í gólfið og
brjóta hann. Honum brá auðvitað
og leit hræddur á þig. Þú labbaðir
þegjandi að horninu þar sem kúst-
urinn stóð og réttir honum hann.
„Ertu ekki reið?“ spurði hann
skelkaður. „Það brýtur enginn
svonalagað að gamni sínu,“ sagðir
þú, „það geta alltaf orðið slys.“
Hann sópaði síðan brotunum saman
og eftir þetta var atvikið aldrei
nefnt. Svona varst þú, alltaf tilbúin
að fyrirgefa.
Elsku amma, þú varst alltaf svo
mikill klettur, þegar eitthvað bját-
aði á þá varst þú svo sterk. Þú
þurftir að reyna margt á langri ævi.
Þú misstir marga sem voru þér
kærir en vissan um að þú ættir eftir
að hitta þá aftur og trúin á að lífið
eftir þetta líf væri betra en það sem
við lifum við hérna, hélt þér gang-
andi og gaf þér styrk sem þú síðan
útdeildir til annarra. Það var sama
hvað var, þú áttir alltaf þessa lífs-
gleði sem gerði þig svo sérstaka og
eftirminnilega öllum sem kynntust
þér. Ef ég ætti ósk sjálfri mér til
handa þá væri hún sú að mér hefði
tekist að læra af samneytinu við þig
að umvefja aðra með kærleika eins
og þú ætíð gerðir. Alltaf var allt
fullt af lífi og gleði í kring um þig.
Stundum fannst manni að orðið
gamansemi hefði hreinlega verið
smíðað í kring um þig.
Elsku amma, við eigum eftir að
sakna þín svo mikið. Nú ert þú ekki
til að grínast við Jóa eða kalla börn-
in mín gullmolana þína, en þó verð-
ur þú alltaf með okkur og í okkur
því þú ert öllum sem þér kynntust
ógleymanleg. Mig langar til að enda
þetta með því að þakka þér fyrir
þennan tíma sem við áttum saman
og allt það sem þú kenndir mér og
er mér svo mikils virði.
Guðlaug Úlfarsdóttir.
Elsku amma. Ég vil kveðja þig
með örfáum orðum. Ég er viss um
að þér líður betur núna, og ég veit
að þú varst tilbúin að fara. Það er
samt svo erfitt að kveðja, en ég og
við öll systkinin höfum svo oft talað
um hvað við vorum heppin að fá að
alast upp með þig heima. Þú varst
svo stór hluti í okkar lífi og uppeldi,
og við elskum þig alltaf fyrir það.
Það koma upp svo margar minn-
ingar, um þig, alltaf með bros á fal-
lega andlitinu þínu, þegar þú sást
okkur. Allir, sem kynntust þér á
lífsleiðinni þinni löngu, hrifust af
þér, eins og börnin mín tvö. Þó ung
séu, þá hændust þau að þér og
föðmuðu þig og kysstu í hvert sinn,
sem þau hittu þig. Það er erfitt að
ímynda sér lífið án þín og að geta
ekki lengur komið við á elliheimilinu
hjá þér, eins og við gerðum alltaf,
þegar við fórum heim í sveitina. En
þetta er nú gangur lífsins, eins og
þú hefðir sagt.
Ég sakna þín, elsku amma, en ég
á svo óendanlega góðar minningar
um þig og þær verða alltaf hjá mér.
Þín
Elín Rós.
Elsku besta amma Lauga. Nú ert
þú búin að kveðja okkur hér í þessu
lífi eftir langa ævi. Það, að hafa
fengið að þekkja þig svo lengi og
alast upp með þig á heimilinu, eru
ein þau mestu forréttindi sem ég
get hugsað mér. Þú varst eins og
önnur mamma okkar systkinanna.
Þú tókst virkan þátt í uppeldinu á
okkur, sem var örugglega ekki allt-
af auðvelt. En það er ótrúlega
margt, sem þú kenndir okkur, sem
á alltaf eftir að fylgja okkur og leiða
okkur í gegnum lífið.
Minningarnar sem við eigum
saman eru óteljandi og ómetanlegur
fjársjóður sem ég mun ávallt varð-
veita. Þegar ég man fyrst eftir mér,
þá svaf ég alltaf inni í baðstofu uppi
í rúmi hjá þér. Þá báðum við saman
bænirnar og sungum Ó, Jesú bróðir
besti. Þegar ég fékk mitt eigið rúm,
sem var sett inn í baðstofu hjá
ömmu, annað kom ekki til greina,
var það ósjaldan sem maður skreið
uppí til þín og kúrði þar. Hvergi var
eins gott að sofa og hjá ömmu
Laugu.
Þegar maður vaknaði var alltaf
tilbúinn hafragrautur í eldhúsinu til
að gæða sér á því alltaf varst þú á
fullu í eldhúsinu þínu. Ég á aldrei
eftir að gleyma kleinunum, flatkök-
unum, pönnukökunum og vöfflunum
hennar ömmu. Þær bestu sem
nokkur maður hafði smakkað.
Ég held að þú hafir haft töfra-
hendur, því uppskriftirnar voru
bara hnefi af þessu, smá af hinu,
tveir hnúar af þessu, slatti o.s.frv.
En alltaf voru þær eins unaðslegar
á bragðið. Nú fer mig bara að langa
í mjólk og kleinur! Þú vissir alltaf
hver var uppáhaldsmaturinn manns
og það voru til dæmis alltaf höfð
hrogn í matinn öðru hvoru fyrir
hann Svan þinn.
Við krakkarnir á bæjunum áttum
alltaf bú, og þá varð alltaf að hafa til
kaffi og kökur, þegar amma Lauga
kom í heimsókn. Enda varst þú aðal
skaffarinn þegar okkur vantaði bús-
áhöld í búið. Alls konar dallar af öll-
um stærðum og gerðum.
Þú hugsaðir alltaf vel um aum-
ingja dýrin og oft var maður sendur
út í hænsnakofa til að gefa púdd-
unum og tína eggin þeirra. Og ekki
gleymdir þú fuglunum á veturna
sem fengu ekkert að borða. Meira
að segja krummi fékk sinn mat og
alltaf á sama stað. Ég hugsa að þú
hafir verið eini vinur krummanna.
Þú varst alltaf til staðar og hvatt-
ir mig t.d. til að spila á harmonikk-
una. Það var frábært að spila fyrir
þig, því þú hafðir svo gaman af að
hlusta og oft skammaðir þú mig fyr-
ir að loka hurðinni þegar ég æfði
mig, því þá heyrðir þú ekki nógu vel
í mér.
Þú varst vön að syngja mikið og
hefðir getað orðið fræg söngkona í
útlöndum ef örlögin hefðu ekki grip-
ið í taumana. Þegar þú fréttir að ég
væri farinn að læra söng, þá sagðir
þú, voða montin: ,,Ég hugsa nú bara
að þú hafir erft þetta frá mér.“ Og
það held ég að sé sko alveg rétt.
Þú varst alltaf svo trygg og trú
öllum og þó að eitthvað bjátaði á, þá
brást þú engum. Þú tókst enga af-
stöðu, heldur þótti þér alltaf svo
vænt um alla í kring um þig, eins og
öllum þótti vænt um þig, og það var
líka ómetanlegt.
Þú kenndir okkur líka svo margt
um hvernig allt hafði verið í gamla
daga, og það eru líka ómetanlegar
sögur.
Það sem ég á mest eftir að sakna
er þó góða skapið þitt, hláturinn,
sem augljóslega lengir lífið og það
sem þú kenndir mér, að geta alltaf
gert grín að sjálfum sér.
Og svona varst þú fram á síðasta
dag, alltaf að gera að gamni þínu.
Þegar þú varst farin að heiman og
komin á dvalarheimilið að Kirkju-
hvoli og síðan á Lund, kom ég oft í
heimsókn og þótt að ástand þitt hafi
ekki alltaf verið gott, gast þú alltaf
gert að gamni þínu og það var
ósjaldan að þú sagðir: ,,Ég er nú að
gera að gamni mínu. Maður þarf nú
alltaf að gera að gamni sínu öðru
hverju.“ Síðan kom prakkarasvip-
urinn upp. Þetta er mikill sannleik-
ur og á eftir að sitja eftir í okkur
öllum.
Þú sagðir oft við mig þegar ég
kom til þín í heimsókn, að við vær-
um nú alltaf góðir vinir. Þú ert besti
vinur sem ég hef átt! Það er svo
margt, sem ég hef erft frá þér og
mikið er ég þakklátur fyrir það.
Þú spurðir alltaf um hann Kolla
þinn, og ég er viss um að hann biður
að heilsa þér, því þið voruð hinir
mestu mátar.
Það var alltaf svo gott að koma í
heimsókn til þín og maður fór alltaf
endurnærður út aftur. Það var nóg
að sitja bara hjá þér og halda í
höndina á þér, þá leið manni svo vel.
Ég held, að þér verði best lýst
með laginu, sem þú hélst svo mikið
upp á, ,,Fyrr var oft í koti kátt“.
Textinn lýsir þér í smáatriðum.
Svona gæti ég haldið áfram að
skrifa um það sem við áttum saman,
nóg til að fylla heila bók, en það bíð-
ur betri tíma.
Elsku amma mín, þótt þú hafir
yfirgefið þetta líf, þá munt þú ávallt
lifa í hjörtum okkar og í minning-
unni og það er bókað mál, að mín
börn fá að heyra margar góðar sög-
ur af henni ömmu Laugu.
Núna ert þú komin á betri stað
þar sem þér líður vel og ert komin í
faðm þeirra sem kvöddu þig fyrir
svo mörgum árum og ég efast ekki
um að það það hafi orðið miklir
fagnaðarfundir! Kvöldið áður en þú
kvaddir samdi ég litla vísu um þig,
sem ég ætla að láta fylgja með, því
ég veit hvað þú hafðir gaman af vís-
um:
Margar hefur mætar séð,
minningar þitt auga.
Allra besta ert með geð,
elsku amma Lauga.
Elsku amma mín, ég kveð þig nú
í bili, en ég efast ekki um að við eig-
um eftir að hittast aftur og gera að
gamni okkar saman.
Góða nótt amma mín og Guð
geymi þig.
Þinn ömmustrákur og besti vinur;
Svanur (Svansi).
Langri og giftusamri lífsgöngu
Laugu er lokið. Ég hef verið heppin
að verða samferða henni og hennar
fólki um alllangt skeið. Ein fyrsta
minning mín úr bernsku er þegar
ég ung að árum var að stelast í
Hábæinn og þóttist hólpin ef ég
komst óséð fyrir suðvesturhornið á
bænum. Þessar heimsóknir stóðu
linnulaust yfir áratugum saman,
ýmist til að leita ráða, fá spádóm úr
bolla eða bara til að hlæja með
Laugu, stundum oft á dag. Ekki
man ég þó eftir öðru en mér hafi
ætíð verið tekið með ljúfu viðmóti
eins og langt að komnum aufúsu-
gesti. Eldhúsið hennar Laugu hafði
alveg sérstakt aðdráttarafl, ketillinn
suðaði á funheitri olíuvélinni og það
var hlýtt og gott að setjast í gamla
stólinn hans Billa, sem stóð þétt
upp við hana. Þar var margur kaffi-
bollinn drukkinn, honum hvolft, í
hann spáð og að lokum var góður
spádómur drukkinn úr, svo hann
mætti rætast. Allt tók þetta sinn
tíma og á meðan kúrði ég í stólnum
hans Billa og Lauga sýslaði við eld-
hússtörfin, sem hún vann fumlaust
og að því er virtist áreynslulítið
meðan á spjalli okkar stóð og fyrr
en varði stóð hár stafli af flatkökum
eða pönnukökum á eldhúsborðinu.
Lauga hafði sérstakt lag á börn-
um og unglingum, skildi barnssálina
og setti sig vel inn í líf óþolinmóðra
unglinga, tók málstað þeirra ef með
þurfti og sýndi þeim traust og nær-
gætni, var reyndar alltaf dálítið á
undan sinni samtíð. Seinna þegar
börn mín og barnabörn uxu úr grasi
beindist sama umhyggjan að þeim
og mér áður fyrr. Lauga naut sín
vel í margmenni og hafði unun af
gestakomum enda höfðingi heim að
sækja. Man ég hana í afmælisboði
sínu fyrir nokkrum árum, þar sem
hún gekk um stofur í rauðrósóttum
silkikjól, sló á létta strengi og
spjallaði við hvern og einn um
áhugamál viðkomandi eins og sendi-
herra á erlendri grund. Fram til
hins síðasta hafði hún áhuga á mál-
efnum lands og þjóðar og reyndar
alls heimsins, fylgdist vel með og
hafði uppi ákveðnar skoðanir á
flestu því sem fjallað var um í fjöl-
miðlunum. Stopular frístundir í
sinni búskapartíð notaði hún til
lestrar og átti oft á tíðum bækur,
sem óvíða voru til á sveitaheimilum
á þeim tíma. Snemma síðastliðið
haust hitti ég Laugu seinast og þá
áttum við saman notalega stund
austur á Lundi. Var hún furðu ern
og glöð þegar við rifjuðum upp
gamla tíma frá Mörk, og hló sínum
bjarta og dillandi hlátri eins og í
eldhúsinu áður fyrr. Ég mun sakna
þess að eiga ekki lengur erindi að
Lundi á ferðum mínum undir Fjöll-
in.
Að leiðarlokum þakka ég henni
vináttu og tryggð mér og mínum til
handa um meir en hálfrar aldar
skeið.
Áslaug.
Nú er elskan hún Lauga í Mörk
fallin frá. Hún átti góða ævi sem
hún skapaði sér sjálf með samskipt-
um sínum við annað fólk og tel ég á
engan hallað þótt ég telji Laugu
eina bestu manneskju sem ég hef
kynnst. Ég hef þekkt Laugu frá því
ég man eftir mér og aldrei hefur
fallið skuggi á hana í mínum augum.
Hún var ekki sú manneskja að
leggja illt til annars fólks. Mér
hlotnaðist sú gæfa að fá að vera hjá
Laugu og Billa í sveit við besta at-
læti sem völ var á. Alla tíð síðan, í
tæp 60 ár, hef ég haldið sambandi
við Laugu og fór síðast að heim-
sækja hana í haust á elliheimilið á
Hellu. Lauga hefði orðið 100 ára í
september næstkomandi hefði hún
lifað en ég veit að hún hefur verið
ánægð að komast til Billa síns.
Elsku Lauga mín, ég veit ekki
hvort ég kemst austur til að kveðja
þig vegna lasleika en ég verð hjá
þér í huganum og vitja svo hvílu-
staðar ykkar Billa í sumar. Svo
þakka ég þér, Lauga mín, að hafa
átt þig að og votta öllum þínum af-
komendum samúð mína. Ég veit að
þú færð góða heimkomu. Heimurinn
hefði orðið snauðari án þín.
Helga Haraldsdóttir.
Mánudagsmorgunn. Venjuleg
vinnuvika að hefjast og frostið beit í
kinnar. Steini kom til vinnu fyrstur
manna, eins og venjulega, og bað
um frí. Ástæðan. Lauga amma dó í
nótt. Eitt augnablik setti mig hljóð-
an. Ég fór að hugsa um gömlu dag-
ana austur í Stóru-Mörk. Ég átti
margar góðar stundir í eldhúsinu í
Hábænum þar sem slegið var á
létta strengi og mikið hlegið. Alltaf
var til kaffi á könnunni og yfirleitt
endaði kaffisopinn með spádóms-
bolla. Ekki man ég eftir öðru en að
bollinn minn hafi verið bjartur og
grunar mig að fleiri hafi sömu sögu
að færa. Margar sögur hef ég heyrt
frá mömmu, um gömlu dagana, þeg-
ar að hún var að skjótast í Hábæ-
inn, stundum kannski í óleyfi, til að
spjalla við ykkur Billa og snögg
varstu oft til svars ef þú sást að eitt-
hvað bjátaði á. Mamma sagði mér
Sími 562 0200
Erfisdrykkjur
við Nýbýlaveg, Kópavogi