Morgunblaðið - 04.04.2002, Blaðsíða 28

UMRÆÐAN
28 FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
AÐFARANÓTT 30.
mars sl. sat Öryggis-
ráð Sameinuðu þjóð-
anna á löngum og
ströngum næturfundi
í því skyni að semja
ályktun um ástandið í
Austurlöndum nær,
og loks í morgunsárið
tókst ráðinu að kom-
ast að samkomulagi
um texta sem vakti
sérstaka athygli þjóða
heims vegna þess að í
fyrsta sinn gátu
Bandaríkin sætt sig
við orðalag hennar og
beittu þess vegna ekki
neitunarvaldi sínu gegn henni, eins
og gerst hafði svo oft áður við
sömu kringumstæður. Fjallað var
ítarlega um málið í morgunfrétta-
skýringum erlendra sjónvarps-
stöðva svo sem C.N.N., SKY News
o.fl. sama dag, þar sem sjónum var
einkum beint að þeim ákveðnu at-
riðum í orðalagi ályktunarinnar
sem leitt hefðu til þess að Banda-
ríkin hefðu getað fellt sig við hana.
Orðrétt hljóðar lykilkaflinn í ís-
lenzkri þýðingu höf.:
Öryggisráðið: Hvetur báða
málsaðila til þess að gera tafar-
laust gangskör að því að koma á
marktæku vopnahléi, hvetur til
þess að ísraelskir hermenn verði
dregnir frá palestínskum borgum,
þ.m.t. Ramallah, og hvetur máls-
aðila til þess að sýna hinum sér-
staka sendifulltrúa Zinni fullan
samstarfsvilja, o.s.frv.
(Kaflinn er þannig í
ensku útgáfu ályktun-
arinnar: The Security
Council: Calls upon
both parties to move
immediately to a
meaningful ceasefire;
calls for the with-
drawal of Israeli
troops from Palestini-
an cities, including
Ramallah; and calls
upon the parties to
cooperate fully with
Special Envoy Zinni,
and others, to imple-
ment the Tenet secur-
ity work plan as a first step tow-
ards implementation of the
Mitchell Committee recommend-
ations, with the aim of resuming
negotiations on a political settle-
ment;)
Í hádegisfréttum íslensku út-
varpsstöðvanna Bylgjunnar og
RÚV var greint frá ályktun þess-
ari í aðalfrétt dagsins, nánast sam-
hljóða á báðum stöðvum, á tilfinn-
ingaþrunginn hátt, þannig að
„….Öryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna krefst þess að Ísraelar dragi
samstundis her sinn frá herteknu
svæðum Palestínumanna…..“ Síð-
an var tekið viðtal við Halldór Ás-
grímsson utanríkisráðherra Ís-
lands, þar sem hann var spurður
álits á þessari tímamótaályktun
Öryggisráðsins. Jú, jú, ekki stóð á
svarinu: Halldór lýsti yfir heils
hugar stuðningi við ályktun S.Þ.
um að Ísraelar hverfi tafarlaust
með her sinn af svæðum Palest-
ínumanna.
Það verður að segjast hreint út
að sá sem þetta ritar hrökk alvar-
lega í kút við þennan fréttaflutn-
ing þar sem hann fór alvarlega á
skjön við umfjöllun hinna erlendu
fjölmiðla og sjálfan frumtexta
ályktunar Öryggisráðsins, eins og
lesendur geta sjálfir gengið úr
skugga um: orðið tafarlaust er ein-
göngu notað í tengslum við vopna-
hlé, en alls ekki um það hvenær
Ísraelsher eigi að draga lið sitt til
baka, og reyndar koma engin
tímamörk þar að lútandi fyrir í
ályktuninni.
Að fréttalestri loknum var haft
samband við fréttastofur beggja
útvarpsstöðvanna og þeim bent á
„misskilninginn“. Fréttastofa
Bylgjunnar brást skjótt og vel við
(án þess þó að birta beinlínis leið-
réttingu), en Fréttastofa RÚV (hin
„íslenska B.B.C.“ eins forstöðu-
menn þar á bæ kynna sig gjarnan
við hátíðleg tækifæri), hélt hins
vegar sínu striki alla páskahelgina,
jafn í útvarps- og sjónvarpsfrétt-
um, á heimasíðu sinni og í texta-
varpi og birti „fréttina“ óbreytta,
og vísaði síðan rækilega í yfirlýs-
ingar Halldórs Ásgrímssonar
henni til áréttingar.
Þetta síðastnefnda er reyndar
sérstakt áhyggjuefni í ljósi þess að
Íslendingar hyggjast nú í náinni
framtíð (Leiðtogafundur NATO,
friðargæsla, o.s.frv.) gera sig enn
meira gildandi á alþjóðavettvangi
en verið hefur, en svo virðist sem
utanríkisráðherra landsins hafi
verið gripinn glóðvolgur í bólinu ef
svo má segja, fenginn til þess að
gefa yfirlýsingar „út í loftið“ að
óathuguðu máli, líklega á grund-
velli yfirlýsinga sjálfra frétta-
mannanna. Slíkt er óafsakanlegt í
jafn eldfimu og ofurviðkvæmu máli
og deilunni í Austurlöndum nær,
og einkum ef Íslendingum dytti
einhverntíma í hug að leggja hönd
á plóginn við lausn þeirrar illvígu
deilu.
Rangfærslur
RÚV, Bylgjunn-
ar og ráðherra
Björn Jónsson
Öryggisráðið
Utanríkisráðherra var
fenginn til þess, segir
Björn Jónsson, að gefa
yfirlýsingar „út í loftið“
að óathuguðu máli.
Höfundur er fyrrv. starfsmaður SÞ í
Sómalíu.
HINN 17. janúar
sl. ritaði ég grein í
Morgunblaðið þar
sem beðið var leið-
sagnar háttvirts heil-
brigðisráðherra um
framtíð heilsugæsl-
unnar í landinu en
fátt hefur orðið um
svör. Aftur á móti
hafa verkin talað
skýru máli. Ég spurði
heilbrigðisráðherra
þeirrar spurningar
hvort réttlætanlegt
væri að hvetja ung-
lækna til að velja sér
heimilislækningar
sem sérgrein. Viðbrögð og gjörðir
ráðherra að undanförnu er því
miður ekki hægt að túlka á annan
hátt en að slíkt sé ekki skynsam-
legt. Ekki er með nokkru móti
hægt að hvetja unglækna til að
velja sér sérgrein þar sem launa-
kjör og afkoma byggist á geðþótta
heilbrigðisráðherra hverju sinni.
Reglugerðin
Ég tel að setning reglugerðar-
innar um nýliðin áramót, þar sem
tekjur fyrir læknisvottorð voru
með einu pennastriki teknar af
heilsugæslulæknum og færðar til
heilsugæslustöðvanna, sé stjórn-
valdsaðgerð sem á sér fáar líkar.
Hér var byrjað á öfugum enda,
heimavinnan ekki unnin og því fer
sem fer. Hefði ekki verið skyn-
samlegra að ræða við kjaranefnd
og fulltrúa heimilislækna fyrst áð-
ur en anað var út í foraðið? Í stað-
inn fyrir að ná sáttum um málið
frá upphafi var farin óskynsamleg
leið, sem hefur haft alvarlegar af-
leiðingar fyrir heilsugæsluna í
landinu. Heilbrigðisráðherra hefur
kallað heimilislækna hvatvísa í við-
brögðum sínum. Ég tel nú að við
höfum verið furðu rólegir miðað
við forsendur. Hvaða stétt hefði
látið bjóða sér að láta lækka laun
sín um 10-15% á einni nóttu án
þess að mótmæla kröftuglega og
grípa til mun harðari aðgerða en
við höfum gert enn sem komið er.
Við höfum hótað uppsögnum og
vafalaust mun mál þetta enda með
að nokkrir okkar munu yfirgefa
stéttina og snúa sér að öðru í kjöl-
farið, hver svo sem niðurstaðan
verður.
Heilsugæslan í forgang
Heilbrigðisráðherra hefur boðað
framgang heilsugæslunnar í land-
inu og að hún sé hornsteinn heil-
brigðisþjónustunnar. Ekki er ann-
að að sjá en að þetta séu innantóm
orð þegar gjörðir eru hafðar í
huga. Aldrei hefur heimilislækna-
skorturinn verið meiri. Aldrei hafa
heimilislæknar verið óánægðari
með kjör sín og stöðu.
Aldrei hefur heimilis-
læknum verið misboð-
ið svo gróflega en með
setningu reglugerðar-
innar, þar sem tekjur
fyrir vottorð voru af
þeim teknar og færð-
ar bótalaust undir rík-
ið. Aldrei hafa jafn-
margir heimilislæknar
verið staðráðnari í að
hverfa úr starfi ef
ekki næst viðunandi
úrlausn. Höfum við
verið að misskilja eitt-
hvað, er verið að
byggja upp heilsu-
gæslu á Íslandi án lækna?
Lausnin felst í steinsteypu
Ég gerði að umtalsefni í síðustu
grein minni viðtal við bæjarfull-
trúa í Kópavogi, sem vildi leysa
heimilislæknavandann þar með
byggingu þriðju heilsugæslustöðv-
arinnar. Þetta voru eðlileg við-
brögð þess sem vill leysa vandann
en þekkir ekki forsendurnar, sem
er fyrst og fremst skortur á heim-
ilislæknum. Mér féllust aftur á
móti hendur þegar yfirmaður heil-
brigðismála í landinu át þetta upp
eftir bæjarfulltrúanum í nýlegu
viðtali. Ef þekkingin á vandanum
er ekki meiri innan heilbrigðis-
ráðuneytisins en hér kemur fram
erum við í vondum málum. Ef
leysa á vanda heilsugæslunnar
með steinsteypu er tvímælalaust
kominn tími til að hugsa sinn gang
og leita sér að öðrum starfsvett-
vangi.
Staðan í dag
Staðan í dag er sú að fullkominn
trúnaðarbrestur ríkir á milli heim-
ilislækna og heilbrigðisráðherra.
Heimilislæknar hafa ekki fengið
greitt fyrir nema lítinn hluta lækn-
isvottorða fram til 13. mars og eft-
ir það ekkert. Þetta hefur m.a.
haft þau áhrif að nánast allir heim-
ilislæknar eru hættir að gefa út
vottorð sem ekki bein lagaskylda
leggur þeim á herðar að gera.
Vottorð sem ekki eru afgreidd
lengur eru t.d. vinnuveitendavott-
orð og skólavottorð, vottorð til
tryggingafélaga, lögfræðinga, líf-
eyrissjóða og svo mætti lengi telja.
Hvað er til ráða?
Heilbrigðisráðherra lofaði upp í
ermina á kjaranefnd fyrir 3 mán-
uðum, að hún myndi bæta okkur
upp þann tekjumissi sem hlaust af
setningu reglugerðarinnar dæma-
lausu. Ekkert er haldbært á þeim
vettvangi enn og reyndar undar-
legt að ráðherra skuli telja sig um-
kominn að geta gefið kjaranefnd
fyrirmæli af þessum toga. Það er
leitt að við skulum ekki geta gert
slíkt hið sama því að hjá kjara-
nefnd hafa legið tillögur um kjara-
bætur okkur til handa frá því í maí
í fyrra án þess að viðbrögð hafi
fengist við þeim. Það er greinilega
ekki sama Jón og séra Jón!
Leiðarlok
heilsugæsl-
unnar?
Ágúst Oddsson
Höfundur er formaður Félags
íslenskra landsbyggðarlækna.
Heilsuþjónusta
Heilbrigðisráðherra,
segir Ágúst Oddsson,
lofaði upp í ermina á
kjaranefnd.
Frá
Miðjarðarhafinu
í apótekið þitt
„Pharmaceutical - Grade“
ólífuolía í gelhylkjum með
vítamínum, jurtum og/eða
steinefnum.
Heilsuleikur
Þú gætir unnið ferð til
Spánar!
Aðeins í Plúsapótekunum
www.plusapotek.is
Allt í grænu!
ÍS
LE
NS
KA
A
UG
LÝ
SI
NG
AS
TO
FA
N
EH
F/
SI
A.
IS
IK
E
17
27
4
04
.
20
02
IKEA er opið:
Virka daga kl. 10-18.30
Laugardaga kl. 10-17
Sunnudaga kl. 12-17
blómapottur 40 cm 1.490 kr.
Skál 490 kr.
ROSOR