Morgunblaðið - 29.06.2002, Blaðsíða 43

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. JÚNÍ 2002 43
styrkja sambandið við Votumýri enn
frekar. Eiríkur lék á orgel heima-
kirkju sinnar að Ólafsvöllum um ára-
tugaskeið.
Vegna fjölhæfni sinnar var Eirík-
ur oft af bæ við smíðar nema helst
um hábjargræðistímann. Fannst
okkur þá nánast óhugsandi að nokk-
uð væri byggt á Skeiðum og í nær-
sveitum án þess að hann ætti þar
hlut að máli. Hagleik hans var við
brugðið sem og vandvirkni, svo ekki
sé minnst á samviskusemina. Allt
þetta smitaði út frá sér hvar sem Ei-
ríkur fór og alls staðar var hann au-
fúsugestur og eftirsóttur.
Eiríkur hafði ekki hátt um áhuga
sinn á tónlist fremur en önnur mál er
voru honum hugleikin. Þegar tal
barst að tónlistarmálum, sérstaklega
kirkjutónlist, lifnaði yfir honum og
þá fór ekki á milli mála að hann
fylgdist vel með. Oft rifjaði hann upp
orgelnámið hjá föður okkar sem
hann taldi til mestu unaðsstunda lífs
síns. Víst er að Eiríkur vildi læra
meira og til þess hafði hann ótvíræða
hæfileika en atvikin höguðu því
þannig að af því varð ekki.
Við bræðurnir eigum Eiríki og El-
ínu Eiríksdóttur, hans mætu konu,
sem látin er fyrir nokkrum árum,
mikið að þakka. Við Votumýri eru
tengdar margar ljúfustu og dýrmæt-
ustu minningar æskuáranna. Gott er
að minnast góðs drengs sem héðan
fer sáttur við Guð og menn eftir
langa og góða ævi, sem síður en svo
var þó þrautalaus. Við vitum að hans
bíður góð heimkoma enda gerði hann
engum annað en gott, mönnum og
málleysingjum. Niðjum hans, eftir-
lifandi systur og öðrum vandamönn-
um sendum við okkar innilegustu
samúðar- og tryggðarkveðjur.
Ísólfur, Ingimar og
Halldór Sigurðssynir.
Eiríkur Guðnason, bóndi og org-
anisti á Votumýri á Skeiðum, var
einhver mesti öðlingsmaður sem ég
hef fyrirhitt um ævina. Leiðir okkar
lágu fyrst saman þjóðhátíðarárið
1974 en þá gerðist ég prestur þeirra
Skeiðamanna. Mér er minnisstætt
þegar ég kom á sólríkum sumardegi
að Votumýri. Eiríkur var úti á túni
að taka saman ilmandi töðu og föð-
urbróðir hans og nágranni, Guðbjörn
í Arakoti, var með honum í hey-
skapnum. Eríkur heilsaði mér ljúf-
lega og af stillingu eins og honum var
eiginlegt, en Guðbjörn tók úr mér
allan kvíða, glaðbeittur að vanda.
„Má ég kynna þig fyrir nýja prest-
inum okkar?“ sagði Eiríkur og sneri
sér að frænda sínum. „Er þetta
blessaður presturinn?“ sagði Guð-
björn kankvís og mældi mig út. „Úr
því að svo er þá býð ég honum í nefið.
Mér sýndist hann vera rétt nýfermd-
ur.“ Þetta var góð byrjun fyrir ung-
an og óreyndan prest og staðsetti
hann nákvæmlega þar sem honum
bar að vera.
Samstarf okkar Eiríks stóð í rúm-
an áratug og betri samstarfsmann
get ég ekki hugsað mér. Ótaldar eru
þær stundir, sem ég átti við eldhús-
borðið hjá Eiríki og Ellu. Þar réðu
ríkjum hjartahlýja þeirra hjóna og
léttleiki og ómæld gestrisni. Þar var
grunnurinn lagður að næstu messu
og ekkert verið að flýta sér. Síðan
voru það allar söngæfingarnar sem
Eiríkur stýrði. Það var góður og
skemmtilegur félagsskapur. Eiríkur
var ákaflega listrænn og smekkvís
organisti. Hann nálgaðist hvert við-
fangsefni af inngrónu lítillæti og auð-
mýkt. Stundum fannst mér sú af-
staða, sem var vissulega hans stóri
styrkleiki að mínu viti, jafnframt
vera hans mesti veikleiki. Eiríkur
gerði svo miklar kröfur til sín að hon-
um var það töluverð þolraun að spila
í annarra áheyrn, en hann var líka
alltaf jafnalsæll þegar það var giftu-
samlega afstaðið. „Þegar ég leik á
orgelið heyri ég alltaf innra með mér
annan og hreinni tón,“ sagði hann.
„Og svo eru fingurnir eitthvað svo
kræklóttir og stirðir.“ Vissulega var
Eiríkur maður sem stundaði erfiðis-
vinnu. Auk þess að sinna bústörfum
vann hann við smíðar og handbragð-
ið þar var jafnlistrænt og vandað og
við hljómborðið.
Eiríkur tók við organistastörfum
af tengdaföður sínum og nafna,
Eiríki Þorsteinssyni á Löngumýri,
árið 1935, ef mig misminnir ekki.
Forveri hans var m.a. organisti með
séra Brynjólfi, sem er nafnkunnast-
ur, trúi ég, þeirra presta sem sátu og
þjónuðu á Ólafsvöllum. Það samstarf
hófst árið 1905. Þar áður og langt
aftur í tímann voru forsöngvarar við
Ólafsvallakirkju, sem allir hétu Ei-
ríkur og voru af Reykjaætt. Það eru
slíkar óhagganlegar staðreyndir sem
hjálpa manni til að finna fótfestu í sí-
breytilegum heimi.
Og nú hefur vinur minn Eiríkur
Guðnason lagt upp í sína hinstu för.
Ég er Guði þakklátur fyrir vináttuna
og bið börnum hans og tengdabörn-
um og afkomendum blessunar í bráð
og lengd. Heimkoman verður honum
góð. Hann saknaði konu sinnar og nú
er aðskilnaði þeirra lokið í ríkinu þar
sem tónninn eini og hreini hljómar
og undir tekur lofsöngur alls sem er:
Guð séu þakkir sem gefur oss sig-
urinn fyrir Drottinn vorn, Jesúm
Krist.
Sigfinnur Þorleifsson.
Vinur minn og sveitungi, Eiríkur
Guðnason á Votamýri, hefur kvatt
okkur eftir langt og farsælt ævistarf
og á kveðjustund koma upp í hugann
minningar um góðan dreng og ein-
stakan hæfileikamann sem ég og
aðrir sveitungar hans eigum mikið
að þakka.
Eiríkur var fæddur á Miðbýli á
Skeiðum 14. desember 1915, en þar
bjuggu foreldrar hans, Guðni Eiríks-
son og Guðbjörg Kolbeinsdóttir, í
þrjú ár. Árið 1918 tóku þau svo við
búi af foreldrum Guðna og átti Eirík-
ur þar heima upp frá því. Votamýri
er ættarjörð en sama ættin hefur bú-
ið þar síðan 1756 – og frændgarð-
urinn var stór á Skeiðum en á tíma-
bili bjuggu þar fjórir bræður, Guðni
á Votamýri, Jón í Skeiðháholti, Guð-
björn í Arakoti og Eiríkur í Borg-
arkoti, síðar á Hlemmiskeiði.
Eiríkur var á Héraðsskólanum á
Laugarvatni veturna 1935/1936 og
1936/1937, en snemma kom í ljós
áhugi hans á trésmíði og fór hann að
vinna við smíðar. Hann aflaði sér síð-
ar réttinda sem trésmiður og tré-
smíðameistari. Eiríkur bjó yfir
handbragði snillingsins en valdi sér
hlutskipti bóndans, þrátt fyrir góða
atvinnumöguleika í sinni grein og
ekki hneigður til búskapar, að hann
sagði. Ég efa þó að hann hefði orðið
hamingjusamari í þéttbýli við smíðar
en bóndi á æskuheimili sínu meðal
frænda og vina – en hitt veit ég að
það var mikið happ fyrir okkur
Skeiðamenn að hann settist hér að.
Ég spurði hann eitt sinn hvað hefði
valdið því að hann gerðist bóndi og
svaraði hann því til að eitthvað hefði
togað í sig.
Eiríkur giftist Elínu Eiríksdóttur
frá Löngumýri árið 1946 og stofnuðu
þau nýbýli á hálfri jörðinni Vota-
mýri. Ráku þau meðalbú og höfðu
mest 16 kýr og 40 ær, en Eiríkur
vann jafnframt utan heimilis. Lenti
búskapurinn því mikið á Elínu og
kom sér vel að hún var dugleg og vön
sveitavinnu.
Á þessum tíma var mikil uppbygg-
ing á Skeiðum og það voru ófáar
byggingarnar í sveitinni sem Eiríkur
kom að. Þegar ég ætlaði að fara að
byggja íbúðarhús árið 1948 fór ég til
Eiríks með hugmyndir að húsinu
sem hann vann svo úr og teiknaði
húsið. Þá rifjaðist upp fyrir okkur
fyrir nokkru að hann hafði smíðað
gluggana í húsið – og duga þeir enn.
Þá réð ég hann sem smið þegar ég
byggði útihúsin síðar. Það var gam-
an að hafa Eirík í vinnu, hann var
léttur í skapi og skemmtilegur, læddi
út úr sér gamanyrðum og aldrei sá
ég hann skipta skapi. Svo var hann
líka svo útsjónarsamur og ekki voru
feilhöggin slegin.
Eiríkur var eftirsóttur smiður,
verk hans sjást víða og hafa staðist
vel tönn tímans. Hann byggði ásamt
Leif smið á Hlemmiskeiði dæluhús
Hitaveitu Laugaráss. Gerðu þeir til-
boð í húsið og tókst byggingin vel
þrátt fyrir erfiðar aðstæður. Þá var
það mikið ævintýri þegar þeir fé-
lagar, ásamt Guðmundi á Birnustöð-
um og fleiri handlögnum og dugleg-
um mönnum, byggðu sumarið 1971
tvö leitarmannahús inni í afrétti okk-
ar Skeiða- og Flóamanna – á Skeiða-
mannafit og Sultarfit. Þetta voru
tjaldhús sem Eiríkur teiknaði og
smíðaði að hluta til heima. Svo var
lagt upp í leiðangur um óvegu, langa
leið, ekkert mátti vanta og allt gekk
upp.
Það var líka glaður hópur sem við
Ágúst á Brúnastöðum, þá formaður
Afréttarfélagsins, og ég sem gjald-
keri og fleiri, hittum inni á Sultarfit í
lok ágústmánaðar þegar smiðirnir
voru að klára húsið þar. Ágúst hafði
að sjálfsögðu með sér góða brjóst-
birtu, það var spjallað og sagðar sög-
ur af fjöllum. Fleiri verkefni tók Ei-
ríkur að sér, svo sem leitarmannahús
í Bjarnalækjarbotnum fyrir Gnúp-
verja, en verða ekki rakin hér.
Elín lést árið 1995 og var þá Eirík-
ur einn í húsinu. En það heimsóttu
hann margir og hann hafði nóg að
gera við smíðarnar. Hann hafði
útbúið verkstæði í kjallaranum, búið
allskonar tólum og tækjum og einu
sinni, þegar ég kom til hans, sýndi
hann mér þríhyrndan glugga og úti-
dyrahurð sem hann hafði smíðað,
hvort tveggja listasmíði. Þá greip
hann í að gera upp gamla muni, orgel
smíðaði hann upp fyrir nágranna
sinn og síðast sýndi hann mér forn
búsáhöld sem komið höfðu til hans
sem rusl en stóðu nú eins og ný. Voru
það bullustrokkur og tréfata með
trégjörðum sem Eiríkur hafði smíð-
að. Dáðist ég að þessum fallegu grip-
um sem þarna voru orðnir til og við-
urkenndi Eiríkur að það hefði verið
mikil vinna.
Þá vil ég minnast á það mikla starf
sem Eiríkur vann fyrir Ólafsvalla-
kirkju og söfnuðinn. Hann fékk góða
músíkgáfu í vöggugjöf, lærði orgel-
leik í æsku og var organisti við kirkj-
una í um 40 ár. Starfi organistans
fylgdi að æfa kirkjukórinn og stjórna
honum og reyndi því á organistann
og kórinn á stórhátíðum og við jarð-
arfarir. En þetta starf rækti Eiríkur
vel og sönglíf var með blóma á þess-
um árum.
Eiríki féll ekki verk úr hendi með-
an heilsan leyfði en þar kom að því að
langvinnur og erfiður sjúkdómur
hafði betur og hann gat ekki verið
lengur heima. Fór hann þá til Höllu
dóttur sinnar og Búa tengdasonar
sem hugsuðu um hann af stakri um-
hyggju, en síðast var hann á sjúkra-
húsi og andaðist á ellideild Landa-
kotsspítala 15. þ.m.
Að lokum langar mig til að segja
sögu af Eiríki sem lýsir honum vel.
Það var síðla ágústmánaðar fyrir
tveimur árum að ég kom til hans og
við sátum inni í eldhúsi og vorum að
drekka kaffi að barið var að dyrum.
Eiríkur fór fram en kallar svo í mig
og segir að ég verði að koma að
túlka, það séu komnir útlendingar.
Þetta voru þá tveir þýskir strákar á
reiðhjólum, illa búnir, en kalsaveður.
Ég skildi á minni lélegu ensku að þá
vantaði gistingu og lýsti helstu gisti-
stöðum í grenndinni en þeir spurðu
hvað eftir annað hvað það kostaði. Þá
kemur Eiríkur að og segist geta lof-
að strákunum að gista í nótt – og fer
með þá inn í gott herbergi með rúm-
um og húsgögnum. Ég spurði Eirík
síðar hvernig hefði gengið með
strákana og sagðist hann að sjálf-
sögðu hafa gefið þeim að borða.
Einnig hefði hann spilað fyrir þá á
orgelið – og gefið þeim svo 1.000
krónur þegar þeir fóru um morgun-
inn. Þeir hefðu alveg verið peninga-
lausir, strákgreyin!
Þetta hefðu fáir gert nema Eirík-
ur, enda fékk hann þakkarbréf frá
strákunum síðar.
Það verða margar hlýjar hugsanir
sem fylgja Eiríki á Votamýri yfir
móðuna miklu. Aðstandendum votta
ég samúð.
Jón Eiríksson.
Eiríkur vinur minn á Votumýri
hefur lokið sinni göngu, ferðalúinn
og þreyttur eftir langt og mikið ævi-
starf. Mikið þótti mér vænt um hann.
Það er nú svo með vini manns að þeir
eru líklega það eina sem eftirsjá er í,
ef málin eru skoðuð ofan í kjölinn.
Það er að vísu eðlilegur og sjálfsagð-
ur þáttur tilverunnar að maður deyr
en samt er það eins og eitthvað sé frá
manni tekið þegar vinur deyr. Það er
gott. Gott að hafa átt þannig vin að
verulegt skarð er höggvið í hópinn,
eftir hann genginn.
Aldrei fann ég fyrir þessum rúm-



 



 

 
    
 





 ! 
 
 " 
        

      !"#$%!"#$"
  "
&'(&%
#   $ 
  
$

%




)*++*
,-.. /01 0& #'
/2%34(# 2
&  
 
 '

   




( )**
4
 
/
 "

%
 
/"
%2$%# !  
/ 0( 0"

5%2$%
6  $0&" ! !
   4  4"4  4  4
+$
78)

9
4

0%:02 & "&%$
&  
 
 
& 
,-
   




( )**
) "
0&) "
%2$%%) "
0& ) 
# 
$
 

-8 ;; *
  
.
         %2%-' "
-& %!"0"
 0% "
0% "
7$&# 
2
34

2 0%2 "
#   
 
 
 


!9-*+.7;3 %&&$/ <
= "
 
  
  /
0

 /



&! 
.


 !
1

%4
3 

!"$2"
0/!"$2"
"
&'(&%
2 - 


 



 >7.7,
02%$?@
0&
 0
 
 /
0

 & 3,
 !

4
' !
1
3# 

A00 ! % 

2 & 02%
A00 
%2%"
% , 
A00