Morgunblaðið - 20.08.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐRÆÐUR Eystrasaltsríkjanna
þriggja, Eistlands, Lettlands og
Litháens, við Atlantshafsbandalagið
(NATO) annars vegar og Evrópu-
sambandið (ESB) hins vegar eru nú á
lokastigi. Fundur forsætisráðherra
Norðurlandanna og Eystrasaltsríkj-
anna, sem fram fór í Riga í gærmorg-
un, var að mestu leyti helgaður
stækkun Evrópusambandsins og
NATO.
Á blaðamannafundi að fundinum
loknum voru ráðherrarnir bjartsýnir
á að Eystrasaltslöndunum yrði boðin
aðild að NATO á leiðtogafundi banda-
lagsins í Prag í nóvember og sagðist
Anders Fogh Rasmussen, forsætis-
ráðherra Danmerkur, sem fer nú með
formennsku innan Evrópusambands-
ins, nokkuð öruggur um að hægt yrði
að ljúka aðildarviðræðunum á fundi
sambandsins í Kaupmannahöfn í des-
ember.
Einum dekksta kafla
Evrópusögunnar loks lokið
„Á síðari hluta þessa árs munum
við taka tvær sögulegar ákvarðanir í
Evrópu. Um stækkun ESB og stækk-
un NATO. Með þessum tveimur
ákvörðunum munum við loks ljúka
einum dekksta kafla Evrópusögunn-
ar. Ég held að þetta verði mikilvæg-
ustu pólitísku ákvarðanirnar sem
okkar kynslóð tekur. Ef okkur mis-
tekst munu kynslóðir framtíðarinnar
hvorki gleyma því né fyrirgefa. Við
ættum að grípa þetta sögulega tæki-
færi til að sameina Evrópu og búa í
haginn fyrir frelsi, frið og hagsæld í
framtíðinni,“ sagði Fogh-Rasmussen
á blaðamannafundinum.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagði ráðherrafundinn hafa verið góð-
an og áhugaverðan. „Við höfum
ástæðu til að halda að við séum nær
því nú en nokkru sinni áður að leysa
þau vandamál sem eru uppi varðandi
stækkun NATO og ESB. Við erum
bjartsýn, en á sama tíma raunsæ,“
sagði Davíð á blaðamannafundinum.
Eftir að semja um
öll erfiðustu málin
Í samtali við Morgunblaðið benti
forsætisráðherra á að enn ætti eftir
að semja um erfiðustu og stærstu
málin við ESB-aðild. „Mál sem snúa
að landbúnaðarstefnunni annars veg-
ar og fjárlögum og útgjöldum sam-
bandsins hins vegar. Það virðist ríkja
bjartsýni um að þetta geti allt gengið
eftir en það eru að vísu margir óvissu-
þættir fyrir utan það sem ég nefndi,
t.d. hvernig það atvikast, og Írar og
Evrópusambandið virðast ekki hafa
neitt plan B um hvað gerist ef Írar
segja nei [við Nice-samningnum sem
víkur m.a. að frekari stækkun Evr-
ópusambandsins í austur]. Þeir virð-
ast ætla að skoða málin í framhaldinu.
Menn telja hér að ef Írarnir segja nei
sé hin pólitíska forsenda fyrir stækk-
un í uppnámi. Þar gætu komið upp
erfiðleikar,“ sagði Davíð.
Aðspurður hvaða áhrif aðild
Eystrasaltsríkjanna að NATO hefði á
samskiptin við Rússland sagði Davíð
að eftir að NATO gerði sérstakan
samning við Rússa, sem var undirrit-
aður í Róm í sumar og veitir Rússum
aðild að ákvarðanatöku innan banda-
lagsins, virðist þeir sætta sig betur
við það en áður að Eystrasaltsríkin
þrjú fari inn í NATO. Áður hafi þeir
verið búnir að sætta sig við Evrópu-
sambandsaðild landanna.
Á blaðamannafundinum var nokk-
uð rætt um Kalíníngrad, hérað sunn-
an við Litháen, sem tilheyrir Rúss-
landi. Íbúar í Kalíníngrad þurfa að
fara í gegnum Litháen til að komast
til Rússlands og vilja þeir, eins og aðr-
ir Rússar, geta ferðast í gegnum land-
ið án þess að þurfa vegabréfsáritun.
Þetta gæti valdið vandræðum þegar
Litháen verður orðið Schengen-ríki.
Davíð sagðist telja að þetta myndi
ekki valda vandræðum varðandi aðild
Litháa að ESB. Verið væri að leita að
lausn sem væri í samræmi við ákvæði
Schengen-sáttmálans.
Viðhorf til ICC ættu ekki
að hafa áhrif á aðild
Þá var einnig til umræðu alþjóð-
legur stríðsglæpadómstóll Samein-
uðu þjóðanna (ICC), sem Bandaríkja-
stjórn hefur neitað að heyra undir en
ESB hefur verið jákvætt gagnvart.
„Þetta er eitt af þessum dægurmálum
sem koma upp og ætti ekki að hafa
nein áhrif á inngöngu þeirra. Það er
ekki hægt að setja þeim stólinn fyrir
dyrnar, hvorki í NATO af hálfu
Bandaríkjamanna né út af sam-
ræmdri stefnu Evrópusambandsins
út af þessu máli. Það tel ég að eigi
ekki að vera og fyndist mér það mjög
óviðeigandi. Þetta er mál sem kemur
og fer og þarf að leysa, en það á ekki
að hafa áhrif á inngöngu sem stendur
til 30, 40, 50 ára.“
Vilji til áframhaldandi samstarfs
Segir Davíð að afar fróðlegt hafi
verið að fara yfir þessi mál á fund-
inum og sömuleiðis hvernig samstarfi
ríkjanna verði háttað í framtíðinni.
Tvær Norðurlandaþjóðanna, Svíþjóð
og Finnland, eru ekki í NATO og
tvær þeirra, Ísland og Noregur, ekki í
ESB.
Sagði Kjell Magne Bondevik, for-
sætisráðherra Noregs, á blaða-
mannafundinum að þjóðirnar virtu
ákvarðanir hver annarrar varðandi
aðild að þessum bandalögum. Finnar
og Svíar styddu undirbúning Eystra-
saltslandanna að NATO-aðild, þrátt
fyrir að eiga ekki aðild að bandalag-
inu sjálfir, og Ísland og Noregur
styddu aðild þeirra að ESB.
Á blaðamannafundinum kom fram
eindreginn vilji til að halda samstarfi
Norðurlandanna og Eystrasaltsríkj-
anna áfram í framtíðinni og sagði
Lena Hjelm-Wallén, varaforsætis-
ráðherra Svía, að þetta yrði skoðað á
næsta ári, þegar Svíar munu fara með
formennsku innan Norðurlandaráðs.
Davíð segir samstarf Norður-
landanna og Eystrasaltsríkjanna síð-
ustu ár hafa verið mjög mikilvægt
fyrir báða aðila. „Þessar þjóðir koma
úr allt öðru andrúmslofti, sem við höf-
um bara lesið um. Það er afskaplega
mikilvægt fyrir þessar norrænu þjóð-
ir að fylgjast með hvernig bara breytt
þjóðskipulag gjörbreytir möguleikum
fólks, eins og hér hefur gerst,“ segir
Davíð.
Hann hefur komið reglulega til
Eystrasaltslandanna á síðustu árum
og segist hafa séð miklar breytingar.
„Ótrúlega miklar breytingar á svona
skömmum tíma. Það er meiri bjart-
sýni ríkjandi. Það finnur maður vel.“
Tveggja daga opinber heimsókn
Davíðs til Litháens hafin
Síðdegis í gær fór Davíð í höfuð-
stöðvar lettneska ríkissjónvarpsins
þar sem hann og Vaira Vike-Frei-
berga, forseti Lettlands, sem var í op-
inberri heimsókn á Íslandi á dögun-
um, sátu fyrir svörum í pólitískum
umræðuþætti.
Frá Lettlandi hélt Davíð svo til
Litháens í opinbera heimsókn. Við
landamærin tóku Deividas Matulion-
is, sendiherra Litháa á Íslandi, Helgi
Ágústsson, sendiherra Íslands í
Litháen, og Árni Árnason heiður-
skonsúll á móti forsætisráðherra og
fylgdarliði hans.
Í dag mun Davíð funda með Alg-
irdas Brazauskas, forsætisráðherra
Litháens, og Arturas Paulauskas, for-
seta litháenska þingsins. Þá mun
hann snæða kvöldverð með Antanas
Valionis, utanríkisráðherra Litháens.
Fundur forsætisráðherra Norðurlandanna og Eystrasaltsríkjanna í Lettlandi
Morgunblaðið/Nína Björk
Forsætisráðherrar Norðurlandanna og Eystrasaltsríkjanna við upphaf fundarins í Riga í Lettlandi í gær.
Eystrasaltslöndunum
boðin aðild fyrir árslok
nina@mbl.is
Davíð Oddsson og Vaire Vike-Freiberga sátu fyrir svörum í gær í umræðuþætti lettneska ríkissjónvarpsins.
Mikil bjartsýni ríkti á
fundi forsætisráðherra
Norðurlandanna og
Eystrasaltsríkjanna í
Riga í gær um að Eist-
landi, Lettlandi og
Litháen yrði boðin aðild
að bæði NATO og ESB
fyrir árslok. Nína Björk
Jónsdóttir sat blaða-
mannafund að fundi
loknum og ræddi við
Davíð Oddsson for-
sætisráðherra.
FULLTRÚAR frá Borgarbyggð
áttu í gær fund með félagsmálaráð-
herra þar sem meðal annars var rætt
um hugsanlega frestun á réttaráhrif-
um úrskurðar ráðuneytisins um nýj-
ar kosningar í Borgarbyggð. Að sögn
Páls Péturssonar félagsmálaráð-
herra er það mat ráðuneytisins að
ekki sé svigrúm í lögum til slíkrar
frestunar.
Að sögn Páls kom fram á fundin-
um að stefna Borgarbyggðar vegna
úrskurðarins yrði þingfest í vikunni
og að væntanlega yrði farið fram á
flýtimeðferð. Ákveða verður nýjan
kjördag fyrir næstu mánaðamót.
Að sögn Páls getur starfandi bæj-
arstjórn gengist undir skuldbinding-
ar fyrir hönd sveitarfélagsins sem
búið var að taka ákvörðun um í fjár-
hagsáætlun, með lögum eða stjórn-
valdsákvörðunum. Vegna annarra
skuldbindinga verður bæjarstjórn að
sækja um leyfi ráðuneytisins og seg-
ir Páll ekkert því til fyrirstöðu af
hálfu ráðuneytisins að afgreiða þær
umsóknir sem kunna að berast.
Ekki svig-
rúm í lög-
um til
frestunar
Félagsmálaráðherra um
óskir Borgarbyggðar
VERÐ hlutabréfa í deCODE gene-
tics lækkaði um 6,67% á Nasdaq-
hlutabréfamarkaðinum í í gær.
Lokaverð bréfanna var 2,66 dollarar
og er það lægsta lokaverð frá skrán-
ingu þeirra á Nasdaq. Markaðsverð
deCODE er samkvæmt þessu komið
í tæpar 143 milljónir dollara eða 12,2
milljarða íslenskra króna.
Í gær fór verðið lægst í 2,60 doll-
ara en hæst í 2,90 dollara. Hæst hef-
ur verð bréfanna á sl. 12 mánuðum
farið í 10,60 dollara.
Verð deCODE í
nýju lágmarki
SKÓGRÆKTARFÉLAG Reykja-
víkur hyggst grípa til aðgerða í dag
vegna skemmda sem fé hefur valdið
á plöntum í Esju í sumar. Fenginn
hefur verið smali úr Borgarfirði með
þrjá smalahunda og verður fénu
smalað af fjalli og sett í Kollafjarð-
arrétt. Beðið er ákvörðunar yfir-
valda um hvað gera skuli við féð en
einnig þarf að skýra réttarstöðu
skógræktarinnar og fjáreigenda.
Skógræktarfélagið telur ekki að Esj-
an sé afréttur og því sé mönnum
stætt á að smala fjallið og fá fjár-
gæslumann til að skoða búfjármark
fjárins.
Esjan
smöluð í dag
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
TALSVERT tjón varð á þremur bíl-
um sem skullu harkalega saman
skammt frá Haffjarðará síðdegis í
gær. Sjö fullorðnir og tvö börn sem í
bílunum voru sluppu með minniháttar
meiðsl.
Talið er að ein bifreiðanna hafi farið
yfir á rangan vegarhelming á beinum
vegarkafla og skollið á hinum tveimur
sem óku til vesturs. Fyrstnefnda bif-
reiðin hafnaði utan vegar. Kallað var
eftir aðstoð sjúkrabíla, bæði frá
Stykkishólmi og Borgarnesi, og
tækjabíl slökkviliðsins í Borgarnesi,
en ekki reyndist þörf á klippum til
þess að ná fólki út.
Þegar lögreglan í Ólafsvík kom á
vettvang var fólkið úr bílunum komið
inn í sjúkrabílana til aðhlynningar en
engan þurfti að flytja á sjúkrahús.
Þeir voru einkum marðir eftir bílbelti.
Þrír bílar í hörð-
um árekstri við
Haffjarðará