Morgunblaðið - 20.08.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
GUÐNI Ágústsson
landbúnaðarráðherra
fjallaði m.a. um stöðu
Íslands í alþjóðasam-
félaginu í ávarpi sínu á
Hólahátíð sl. sunnudag.
Sagði hann fyrir bestu
að stjórnmálaflokkar
og aðilar vinnumarkað-
arins slíðruðu sverðin
og mynduðu þverpóli-
tískt samstarf um mót-
un áætlunar um stöðu
og framtíðarmarkmið
Íslands í alþjóðasam-
félaginu. Guðni gagn-
rýndi einnig launa- og
eignamun í þjóðfélag-
inu og sagði að sér sýndist að ákveð-
ið sjálftökulið skammtaði sjálfu sér
og nýrri aðalsstétt laun sem væru
langt fyrir ofan það sem forseti lýð-
veldisins fengi.
Mynda þverpólitískt samstarf
Guðni vék í ávarpi sínu m.a. að
umræðum um Evrópusambandsað-
ild og sagði þörf á upplýstri umræðu
um kosti og galla þess.
,,Hins vegar er kröfugerð um taf-
arlausa aðild af hálfu hagsmunasam-
taka út frá sínum hagsmunum
móðgun við mörg önnur sjónarmið.
Því verður ákveðin umræða um
stöðu Íslands ekki umflúin, en það
verður að vigta kostina og gallana
inn á vogarskálarnar.
Við búum ekki á skeri
og erum ekki hræður,
við erum þjóð sem best
hefur vegnað eftir að
fullu frelsi var náð og
höfum háð stríð til að
verja okkar auðlindir.
Við eigum viðskipta-
samning og verðum að
standa vaktina um
hann, um þetta eru all-
ir sammála. Hins veg-
ar, þegar stefnir í átök,
má pólitíkin ekki skor-
ast undan ábyrgð. Ís-
land þarf að eiga eina
sál í málum sem snúa
að ákvarðanatöku um framtíðar-
hagsmuni landsins í samskiptum við
erlent vald. Ég tel fyrir bestu að
slíðra þessi sverð og að stjórnmála-
flokkarnir, stjórnmálamennirnir og
aðilar vinnumarkaðarins yrðu ásátt-
ir um að mynda þverpólitískt sam-
starf um að móta áætlun um stöðu
Íslands og framtíðarmarkmið í al-
þjóðasamfélaginu. Þannig gæfum
við okkur góðan tíma til að meta
þetta mál og móta stefnu þar sem
samstaða væri leiðarljósið og enginn
þyrfti að efast um upplýsta umræðu
þar sem hagsmunir þjóðarinnar
sætu í fyrirrúmi,“ sagði hann.
Guðni fjallaði einnig um eigna-
skiptingu og auðsöfnun í þjóðfélag-
inu og sagði: ,,Er okkar litla þjóð á
ferð inn í viðhorf og framgöngu sem
kunna að sundra kristnum viðhorf-
um og vinskap í litlu samfélagi? Þarf
á ný að velta um borðum víxlar-
anna?“ sagði hann.
Guðni rifjaði upp að áður fyrr
hafði formaður eða skipstjóri á bát
tvo hluti meðan háseti hafði einn.
,,Nú sýnist mér að ákveðið sjálftöku-
lið sem skammtar sjálfu sér og nýrri
aðalsstétt laun, sé að brjóta alda-
gamla hefð. Hver segir að forstjórar
í þjónustufyrirtækjum samtímans
eigi að meta sig svo mikils að þeir
hafi forsætisráðherra landsins í
hlutverki hásetans og telji sjálfsagt
að skammta sér tvö- og þreföld laun
hans og hiki ekki heldur við að stað-
setja sig í launum langt fyrir ofan
það sem forseti lýðveldisins fær,
sem hefur tvo hluti meðan forsætis-
ráðherra fær einn,“ sagði hann.
Eru nýjar aðalsstéttir
að ná tökum?
Guðni minnti á að aflvaki framfara
á síðustu öld hefði ekki síst legið í
styrk fjöldans en huga þyrfti að
eignaskiptingu í landinu í dag og
hverjir héldu utan um auðsupp-
sprettuna í dag.
,,Hverjir ráða yfir arði auðsupp-
sprettunnar og deila þeir henni til
landsmanna eða safna fáir menn í
nýrri valdastétt auði með augun
rauð? Hver er þróun í sjávarútvegi,
landbúnaði svo ekki sé talað um í
þjónustugreinum, verslun, bönkum
og samgöngum til og frá landinu?
Allt eru þetta stórar spurningar á
himni stjórnmálanna, spurningar
sem kalla á umræðu og stefnumót-
un. Eru nýjar aðalsstéttir að ná tök-
um, hafa vaxtaverkir fylgt góðærinu
eða hafa erlendir samningar sem við
höfum gert haft áhrif á þessa þróun,
eru hlutafélögin öll með fallegu
nöfnunum tæki til að safna auði og
ná í fjármagn í nýrri valdabaráttu?
Stundum fær maður á tilfinninguna
að allt sé þetta leikur stórra stráka í
sandkassa. Við horfum á milljarða
viðskipti í yfirtöku og sameiningu
fyrirtækja, við skynjum að einyrk-
inn er hornreka og burtrækur úr
aldingarði fjársýslumannanna. Við
heyrum og sjáum stór gjaldþrot þar
sem þeir minni eru féflettir. Við
heyrum af auði manna sem svo vel
hafa hagnast að þeir geta keypt
banka, sparisjóði, fjölmiðla og allt
milli himins og jarðar. Hér áður ótt-
uðust menn kolkrabba og smokk-
fiska, en er ógnarskepnunum í und-
irdjúpunum ef til vill að fjölga? Hér
þarf nýjar og skýrar línur, okkar
samfélag þrífst best sé auði og völd-
um dreift og að eignaraðildin að
auðsuppsprettunni sé margra en
ekki fárra,“ sagði Guðni í ávarpi
sínu.
Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra flutti ávarp á Hólahátíð
Sjálftökulið skammtar sér
og nýrri aðalsstétt laun
Guðni Ágústsson
GÍSLI Már Gíslason, formaður
Þjórsárveranefndar, og Hjörleifur
Guttormsson, fyrrverandi iðnaðar-
ráðherra og nefndarmaður í Nátt-
úruverndarráði, segjast ekki hafa
skipt um skoðun og aldrei hafa stutt
gerð miðlunarlóns við Norðlinga-
öldu, eins og haft sé eftir Vilhjálmi
Lúðvíkssyni, sem sat í Náttúru-
verndarráði 1972 til 1983, og Jó-
hanni Má Maríussyni, aðstoðarfor-
stjóra Landsvirkjunar, í
sunnudagsblaði Morgunblaðsins.
Í blaðinu á sunnudag er haft eftir
Vilhjálmi Lúðvíkssyni að hann,
Hjörleifur Guttormsson og Jóhann
Már Maríusson hafi komið fram
með þá tillögu að lausn sem friðun
Þjórsárvera byggist á. „Þar eru ver-
in friðuð en veitt undanþága til
Landsvirkjunar um gerð miðlunar-
lóns í allt að 581 metra hæð yfir
sjávarmáli. Þetta var talið skerða
verin óverulega. Við komumst að
þessari niðurstöðu í sameiningu.
Fyrirvari var þó um að rannsóknir
leiddu ekki í ljós eitthvað alvarlegt
vanmat á áhrifum þess mannvirkis.“
Í sömu úttekt er haft eftir Jóhanni
Má Maríussyni að til að ná sáttum
hafi Landsvirkjun stungið upp á lóni
í ýmsum hæðum, m.a. 578 m yfir
sjávarmáli. „Þá var hlaupin mikil
harka í málið sem endaði með því að
við sættum okkur við 575 enda var
það tillaga frá Gísla Má Gíslasyni,
formanni Þjórsárveranefndar, sem
átti þá að leysa málin. Hann féll síð-
an frá því og vildi ekki einu sinni
una þeirri hæð.“
Gísli Már segist vera ánægður
með útttektina en hann sé ekki sam-
mála Vilhjálmi í söguskoðun sinni.
Hjörleifur hafi ekki verið í Nátt-
úruverndarráði á þessum tíma og
hafi því ekki komið að tillögugerð-
inni. Jóhann Már fari einnig með
rangt mál varðandi sáttatillöguna.
Það rétta sé að vorið 2001 hafi verið
lögð fram tillaga á fundi í Árnesi,
þess efnis að hafna áformum um 6.
áfanga Kvíslaveitu og öllum hug-
myndum um lón hærra en 575 m yf-
ir sjávarmáli. Nefndin hafi sam-
þykkt að fresta ákvörðun um lón í
575 m y.s. þar sem hluti nefndar-
manna hafi talið nauðsynlegt að fá
fyllri úttekt á áhrifum þeirrar lón-
hæðar á náttúruverndargildi Þjórs-
árvera. Allir fulltrúar Þjórsárvera-
nefndar hefðu samþykkt þessa
tillögu, en Sveinn Ingvarsson hafi
átt hugmyndina að tillögunni. Þetta
hafi þýtt að Landsvirkjun hafi ætlað
að leggja fram frekari gögn í mál-
inu. „575 metra hæð var ekki hafnað
en hún var ekki heldur samþykkt,“
segir Gísli Már og áréttar að hann
hafi ekki skipt um skoðun.
Hjörleifur Guttormsson tekur í
sama streng og leggur áherslu á að
hann hafi bara verið í Náttúru-
verndarráði til 1978. Því hafi hann
ekki verið aðili að tillögunni en hafi
stutt samkomulagið sem iðnaðar-
ráðherra enda hafi komið fram í
friðlýsingartexta að rannsóknir
færu fram varðandi neðsta hluta
veranna. „Ég hef ekki skipt um
skoðun,“ segir hann.
Gísli Már Gíslason og Hjörleifur Guttormsson um friðlýsingu Þjórsárvera
Segjast ekki hafa
skipt um skoðun
VEGNA misræmis í aðalskipulagi
hreppanna við Norðlingaöldu ligg-
ur fyrir að skipa þurfi nefnd til að
leysa úr ágreiningnum, að sögn
Stefáns Thors skipulagsstjóra.
Í úrskurði Skipulagsstofnunar
um Norðlingaölduveitu kemur m.a.
fram að Ásahreppur hefur í að-
alskipulagi sínu gert ráð fyrir
Norðlingaöldulóni í 575 metra hæð
yfir sjávarmáli, en í tillögudrögum
að aðalskipulagi Skeiða- og Gnúp-
verjahrepps er ekki gert ráð fyrir
Norðlingaöldulóni.
Stefán Thors bendir á að 22.
grein skipulags- og byggingarlaga
fjalli um ágreining um aðalskipu-
lag á mörkum sveitarfélaga. Þar
segir: „Takist sveitarstjórnum
samliggjandi sveitarfélaga ekki að
leysa ágreining um atriði sem
samræma þarf í aðalskipulagi
þeirra skal, að frumkvæði Skipu-
lagsstofnunar, sérstakri nefnd fal-
ið að gera tillögu að skipulagi sem
er sameiginlegt fyrir þessi sveit-
arfélög að því er ágreiningsatriðin
varðar. Sveitarstjórnir þær sem
hlut eiga að máli skulu hver um
sig skipa tvo menn í nefndina, en
Skipulagsstofnun einn mann og
skal hann vera formaður hennar.
Skipulagsstofnun skal aðstoða
nefndina eftir þörfum. Komist
nefndin að sameiginlegri niður-
stöðu skulu sveitarstjórnir sem
hlut eiga að máli hver um sig aug-
lýsa tillögu nefndarinnar sem að-
alskipulagstillögu í samræmi við
ákvæði 17. og 18. gr.“
Að sögn Stefáns gerir Skipu-
lagsstofnun ekki tillögu um stað-
festingu aðalskipulags hvors sveit-
arfélags stangist þau á enda séu
þau háð hvort öðru. Niðurstaða í
málinu verði að fást áður en
Skipulagsstofnun geri tillögu til
umhverfisráðherra um staðfest-
ingu eða ekki, enda geti stofnunin
illa gert tillögu til ráðherra um að
staðfesta eitt aðalskipulag á einn
hátt og annað á annan.
Í gær áttu fulltrúar Skipulags-
stofnunar fund með fulltrúum
Skeiða- og Gnúpverjahrepps um
stöðuna. Stefán segir að ef fram
haldi sem horfi þurfi fljótlega að
skipa umrædda nefnd, en hann
geri ráð fyrir að fulltrúar Ása-
hrepps leggi fljótlega fram tillögu
sína að aðalskipulagi til afgreiðslu
og staðfestingar og þá verði að
taka málið fyrir í heild sinni.
Misræmi í aðalskipu-
lagi hreppanna við
Norðlingaöldu
Nefnd
sker úr
ágrein-
ingi
Hægt miðar við gerð verndar-
áætlunar fyrir Þjórsárver
Fjárveitingar
skortir til verksins
FJÁRVEITINGAR hafa ekki fengist
til að gera verndaráætlanir fyrir
Ramsar-svæði og því hafa fram-
kvæmdirnar dregist, að sögn Trausta
Baldurssonar, sviðsstjóra hjá Nátt-
úruvernd ríkisins.
Þjórsárver voru gerð að Ramsar-
svæði árið 1990 en samkvæmt Rams-
ar-samningnum er gert ráð fyrir að
gerð sé verndaráætlun fyrir hvert
Ramsar-svæði. Trausti Baldursson
segir að gera megi ráð fyrir að það
taki tvö til þrjú mannár að ljúka við
gerð verndaráætlunar fyrir Þjórsár-
ver. Lagaheimild til að gera vernd-
aráætlanir hafi fyrst verið sett í lög
um náttúruvernd nr. 93/1996 og síðan
hafi verið óskað eftir fjárveitingum til
þess að gera verndaráætlanir en ekki
fengist. Með nýju lagaumhverfi, bæði
lögum um náttúruvernd frá 1999 og
vegna annarra laga, s.s. laga um mat
á umhverfisáhrifum, hafi auknar
skyldur verið lagðar á Náttúruvernd
ríkisins án þess að fjárveitingar hafi
að fullu bætt það. Mannafl innan
stofnunarinnar hefur því ekki leyft að
ráðist væri í þetta verkefni.
Norðlingaölduveita hefur verið á
dagskrá frá stofnun friðlandsins í
Þjórsárverum og rannsóknir í verun-
um vegna veitunnar hafa m.a. verið
gerðar að tilstuðlan Þjórsárvera-
nefndar. Trausti segir að talið hafi
verið eðlilegt að bíða eftir niðurstöð-
um úr rannsóknum til þess að nýta í
verndaráætlun. Óvissan um Norð-
lingaölduveitu og ýmis vinna vegna
hennar hafi á margan hátt tafið gerð
verndaráætlunar. Þó hefði vel mátt
ljúka við verndaráætlun þar sem ekki
væri gert ráð fyrir Norðlingaöldu-
veitu ef fengist hefði til þess fjár-
magn.
ÍSLANDSMÓTIÐ í krikket var hald-
ið á Víðistaðatúni í Hafnarfirði á
laugardag. Tvö lið tóku þátt í
mótinu og var því um hreinan úr-
sitaleik að ræða. Kylfan – krikket-
klúbbur Reykjavíkur og lið Trygg-
ingamiðstöðvarinnar áttust þar við
og fór Kylfan með sigur af hólmi
annað árið í röð.
Mótið var auglýst í blöðum og
fylgdust allmargir með keppninni.
Að sögn Finnboga Óskarssonar, sem
leikur með Kylfunni, voru það ekki
síst Bretar sem áhuga höfðu á að sjá
krikket á Íslandi, en þeir þekkja vel
til íþróttarinnar. Keppendur voru
hvítklæddir frá hvirfli til ilja, eins
og venja er, og að sögn Finnboga
gerðu leikmenn hlé á leiknum til að
drekka te að erlendum sið. Kepp-
endum gafst því tækifæri til að hvíla
sig og fara yfir gang leiksins.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Kylfan Íslandsmeistari í krikket