Morgunblaðið - 20.08.2002, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Anna Friðriks-dóttir fæddist í
Pottagerði í Staðar-
hreppi í Skagafirði
25. des. 1915. For-
eldrar hennar voru
hjónin Friðrik Sig-
fússon bóndi, f. 20.
des. 1879 á Brenni-
borg í Neðribyggð,
Lýtingsstaðahreppi,
d. 12. okt. 1959, og
kona hans Guðný
Jónasdóttir frá Hró-
arsdal í Hegranesi, f.
16. mars 1877, d. 29.
apríl 1949. Systkini
Önnu voru sex: Steingrímur, f. 27.
júní 1906, d. 2. ágúst 1997, Stein-
unn Björnína, f. 17. júní 1907, d.
16. sept. 1976, Margrét, f. 18. febr.
1909, d. 19. apríl 1986, Friðrik, f.
28. júní 1910, sem einn er eftirlif-
andi af systkinunum og býr á
Sauðárkróki, Sigríður, f. 4. júlí
1917, d. 24. nóv. 2001, og Jóhanna,
f. 8. maí 1920, dó úr berklum á
Kristneshæli um tvítugt. Uppeld-
isbróðir Önnu var Karl Hólm
Helgason, f. 7. mars 1930, d. 21.
nóv. 2001.
Fjölskyldan bjó í Pottagerði frá
1906–1918 en fluttist þá að Jaðri í
Staðarhreppi og bjuggu þar til
1931 er þau fluttu að Kálfárdal í
Gönguskörðum þar
sem þau bjuggu til
1935 þegar þau Frið-
rik og Guðný brugðu
búi. Anna bjó í nokk-
ur ár með Guðmundi
Ólafssyni í Hafnar-
firði og átti með hon-
um soninn Ólaf Grét-
ar, f. 26. febr. 1946,
nú augnlækni í
Reykjavík. Anna og
Guðmundur skildu
1947. Ólafur kvænt-
ist Láru Margréti
Ragnarsdóttur hag-
fræðingi og núv. al-
þingismanni og eignaðist með
henni þrjú börn: Önnu Kristínu, f.
26. mars 1966, stjórnsýslufræðing
og núv. aðstoðarmann borgar-
stjórans í Reykjavík, Ingva Stein-
ar, f. 24. mars 1973, nema í húsa-
smíði, og Atla Ragnar, f. 14. mars
1976, háskólanema. Núverandi
sambýliskona Ólafs Grétars er
Steinunn Aagot Kristjánsdóttir, f.
15. sept. 1962. Börn Önnu Krist-
ínar og Sigurðar Böðvarssonar
læknis eru: Lísa Margrét, f. 3.júlí
1987, Eysteinn, f. 14. des. 1990, og
Bjarki, f. 12.jan. 1997.
Anna andaðist 12. ágúst sl. Út-
för hennar fer fram frá Dómkirkj-
unni í Reykjavík í dag kl. 13:30.
Fljótlega eftir að fjölskyldan flutti
í Kálfárdal hleypti Anna heimdrag-
anum og vann m.a. um tíma á
Sjúkrahúsinu á Sauðárkróki þar
sem föðursystir hennar og nafna,
Anna Sigfúsdóttir, var matráðskona.
Eigi löngu síðar fór hún í atvinnuleit
fyrst til Siglufjarðar þar sem systir
hennar Steinunn bjó en einnig um
eitt ár á Akureyri. Á Siglufirði vann
hún m.a. við framreiðslu á hóteli og
veitingastað sem síðar varð einn
helsti starfsvettvangur hennar víða
um land en einnig var hún í vist hjá
tvennum læknishjónum, annars veg-
ar hjá Guðmundi T. Hallgrímsson og
frú Camillu á Siglufirði og hjá Pétri
Jónssyni og frú Ástu á Akureyri.
Í stríðsbyrjun fór hún enn í at-
vinnu- og e.t.v. ævintýraleit suður á
höfuðborgarsvæðið, en Anna föður-
systir hennar hafði þá flutt suður og
starfaði hjá Jónasi Kristjánssyni
lækni, sem hafði þá (á Sauðárkróki)
stofnað Náttúrulækningafélagið.
Anna F. fékk fljótlega vinnu á veit-
ingahúsinu „Birninum“ í Hafnarfirði
hjá Ólafi Guðlaugssyni veitinga-
manni. Guðmundur sonur Guðlaugs
og Anna felldu hugi saman og
bjuggu saman í nokkur ár og eign-
uðust saman eina barn Önnu, Ólaf
Grétar nú augnlækni í Reykjavík.
Samband þeirra Önnu og Guðmund-
ar entist þó ekki og sumarið 1947
flutti Anna aftur norður á Sauðár-
krók með son sinn og gerðist bú-
stýra hjá Steingrími bróður sínum
sem var ókvæntur. Móðir þeirra,
Guðný, bjó einnig á heimilinu til
dauðadags. Í sama húsi, Miklagarði
(„Rússlandi“), bjuggu einnig Mar-
grét systir þeirra Önnu og Stein-
gríms með syni sína þrjá, Friðrik,
Axel og Reyni og Margrét Sigfús-
dóttir, föðursystir Önnu og Stein-
gríms. Þarna bjó því sönn „stórfjöl-
skylda“ að þeirra tíðar hætti og var
alla tíð mjög kært með þeim systk-
inum Önnu, Margréti og Steingrími.
Á Sauðárkróki bjó einnig Friðrik
bróðir þeirra, á Ingveldarstöðum á
Reykjaströnd Sigríður systir þeirra
en Steinunn, elsta systirin, bjó á
Siglufirði. 1953 keypti Steingrímur
íbúð á Freyjugötu 32 á Sauðárkróki
og bjó Anna ásamt Ólafi Grétari syni
sínum hjá honum þar til 1962 er þau
mæðgin fluttu til Reykjavíkur en þar
hóf Ólafur nám í Menntaskólanum í
Reykjavík.
Á þessu tímabili, 1947–62 stundaði
Anna ýmsa almenna launavinnu m.a.
í frystihúsi en þó lengst af við af-
greiðslustörf í Sauðárkróksbakaríi
og við framreiðslustörf í félagsheim-
ilinu Bifröst hjá þeim sæmdarhjón-
um Guðjóni Sigurðssyni bakara-
meistara og lengi forseta
bæjarstjórnar á Sauðárkróki og
konu hans Ólínu Björnsdóttur en
þau önnuðust lengi veitingarekstur í
Bifröst. Margir eldri Skagfirðingar
muna eflaust eftir Önnu í bakaríinu
og í Bifröst en hún var óhemju fork-
ur til vinnu, létt á fæti og handfljót.
Hún var matráðskona á hótelinu í
Varmahlíð sumarið 1950 og á Hólum
í Hjaltadal sumarið 1951. Sumrin
1952 og 1953 starfaði hún við mat-
reiðslu og framreiðslu á Keflavíkur-
flugvelli. Anna var alla tíð mikil
áhugamanneskja um leiklist og tók
talsverðan þátt í starfsemi Leik-
félags Sauðárkróks á sjötta áratugn-
um og lék m.a. nokkur hlutverk með
leikfélaginu. Síðar sótti hún leikhús
reglulega þegar hún fluttist til
Reykjavíkur.
Þegar Anna flutti aftur suður
starfaði hún í nokkur ár í ritfanga-
verslun Ísafoldar en verslunarstjóri
þar var þá Sigurgeir Snæbjörnsson
sonur Ólínu Björnsdóttur og fyrri
manns hennar sem einnig var bak-
arameistari á Króknum. Síðar starf-
aði Anna um alllangt skeið við fram-
reiðslustörf, m.a. á veitingahúsinu
„Sælkeranum“ en starfsferil sinn
endaði hún í þvottahúsi Landakots-
spítala þar sem hún starfaði til sjö-
tugs.
Síðustu sautján ár ævi sinnar bjó
hún í „helgum stein“, fyrst á heimili
sonar síns í Seljahverfinu en síðustu
árin í eigin íbúðum fyrst á Snorra-
braut 42 og síðast á Rauðarárstíg 3 í
Reykjavík. Anna var alla tíð nokkuð
einræn og dul í skapi en naut sín þó
mjög vel í samveru við aðra og gat
þá verið bæði ræðin og skemmtileg.
Hún var alla tíð mikill lestrarhestur
og hélt bæði sjón og sínum andlegu
kröftum til hinstu stundar en heyrn-
in var farin að skerðast. Heilsa
hennar var eftir atvikum góð mest-
alla ævi en fyrir tveimur vikum
veiktist hún alvarlega og var lögð
inn á Landspítalann í Fossvogi. Hún
andaðist þar aðfaranótt 12.ágúst sl.
Blessuð sé minning hennar.
Ólafur Grétar Guðmundsson.
Ég varð þeirrar ánægju aðnjót-
andi seint á árinu 1997 að kynnast
Önnu sem var móðir sambýlismanns
míns Ólafs Grétars. Hún var þá
komin nokkuð á níræðisaldur. Í
fyrstu voru kynnin dálítið formleg
og fremur stirð því hún var ekki
allra og vissi að sjálfsögðu ekki hvort
sambúð okkar Ólafs mundi endast.
Smám saman urðu þó kynni okkar
og vinskapur nánari, bæði eftir að
við höfðum varið saman nokkrum
jólahátíðum, og ýmsum öðrum fjöl-
skyldusamkomum og auk þess heim-
sóttum við nokkrum sinnum sonar-
dóttur hennar og fjölskyldu sem þá
voru í námi í Bandaríkjunum. Smám
saman fékk ég það mikilvæga og
virðulega hlutverk að fylgja henni á
bókasafnið reglulega á tveggja vikna
fresti og aðstoða hana við að velja
bækur. Ekki máttu bækurnar vera
„of þungar“ í þess orðs eiginlegri
merkingu því hún hafði þann sið í
áratugi að lesa eftir hún kom upp í
rúm á kvöldin og þá oft langt fram á
rauðanótt og að sjálfsögðu urðu
bækurnar að fara vel í hendi við þær
aðstæður auk þess að vera áhuga-
verðar. Fljótlega lærðist mér að
finna fyrir hana heppilegar bækur
en ávallt undraðist ég lestrarafköst
Önnu því aldrei voru teknar að láni
færri bækur en 15–20 í hverri ferð,
og las hún að jafnaði eina bók á dag,
komin fast að níræðu!
Smátt og smátt bættust önnur
verkefni við bókasafnsferðirnar t.d.
að fara í bankann um hver mánaða-
mót, því ekki vildi hún skulda nein-
um eða greiða eftir gjalddaga. Þá
komu einnig reglubundnar ferðir í
þvottahúsið og matarbúðina og
stundum var þessum erindum slegið
saman í eina ferð og vildi þá stund-
um „teygjast“ ansi mikið úr ferðun-
um og tóku þær því ósjaldan langt-
um lengri tíma en upphaflega var
ákveðið. Þetta gat að sjálfsögðu
komið sér fremur illa fyrir mig þeg-
ar ýmislegt annað var á dagskránni
en hún var ákveðin og dálítið þrjósk
og vildi nýta þessar ferðir sem best.
Svo einkennilega fór að þó í fyrstu
væri um hálfgerða skyldu að ræða
fór ég að njóta þessara ferða og sam-
verunnar við Önnu sem hafði
ákveðnar og stundum sérstæðar
skoðanir á flestum hlutum og að
sjálfsögðu digran sjóð af lífsreynslu
sem hún gat ausið úr og frætt mig og
skemmt ef sá gállinn var á henni.
Anna var mjög ákveðin kona eins og
komið hefur fram og nokkuð hug-
rekki hefur þurft til að flytjast ein-
stæð móðirin frá heimahögunum í
Skagafirði til Reykjavíkur þar sem
henni var mikið í mun að koma
einkabarni sínu til náms. Sjálf hafði
hún ekki fengið tækifæri til að
mennta sig þrátt fyrir mikla greind
og námshæfileika. Anna var alltaf
mjög sjálfstæð kona og gat ekki
hugsað sér að enda ævina á elliheim-
ili og keypti hún sér síðustu íbúðina
sína fyrir aðeins þremur árum þá
orðin 83 ára gömul. Ég er þakklát
fyrir að hafa fengið að verja með
Önnu síðustu dögum hennar og
barðist hún eins og hetja fyrir lífi
sínu. Þótt líkaminn hafi verið farinn
að gefa sig þá hélt hún sinni andlegu
reisn og var það með ólíkindum hvað
minnið hélst gott fram á síðustu
stundu. Það var mikil lífsreynsla fyr-
ir mig að kynnast þessari alþýðu-
konu og hversdagshetju sem ekki
bar á torg sínar tilfinningar eða af-
rek en markaði þó djúp spor í huga
þeirra sem kynntust henni náið.
Blessuð sé minning hennar.
Steinunn A. Kristjánsdóttir.
Það er sárt að kveðja konu sem
hefur verið eins mikilvægur einstak-
lingur í lífi okkar og amma Anna.
Amma Anna var greind og góð. Hún
kunni að hlusta og hugga, rökræða
og útskýra. Í gegnum tíðina veitti
hún okkur systkinunum skjól og vin-
áttu. Vináttu sem var algjörlega
ósnert af einhverju kynslóðabili. Við
ömmu gátum við rætt um allt milli
himins og jarðar. Jafnt pólitík sem
ástamál. Hún fylgdist jafn vel með
öllu og skildi allt.
Amma var vinur sem maður gat
þagað með og liðið dásamlega. Hún
þekkti þögnina, naut hennar og
deildi henni með öðrum. Það var
ómetanleg gjöf. Hún var líka vinur
sem stóð alltaf með sínum. Alveg
sama hvað á bjátaði vorum við systk-
inin gáfuðust, vænst og fallegust.
Hún hafði trú á okkur og gaf okkur
skilyrðislausa ást. Það eru forrétt-
indi sem ömmur geta leyft sér, en
það eru líka forréttindi að eiga
ömmu sem nýtir sér þau.
Í hugum okkar var amma Anna
skemmtileg og stríðin, kát á góðum
stundum en þó umfram allt dama.
Kona sem hafði unun af því fagra –
leiklist, tónlist, litum og ljúfum mat
þótt hann kæmi í smærri skömmtum
en við yngstu kynslóðir Íslands eig-
um að venjast. Hún var ekki alin upp
við munað. Í barnæsku hennar í
Skagafirði var það eitt munaður að
lifa af barnæskuna og komast til
manns.
Amma kynntist ýmsum hliðum
lífsins. Sorg og gleði, hamingju og
vonbrigðum. Með fordæmi sínu í líf-
inu kenndi hún okkur systkinum
hins vegar margt. Ekki síst það að
það er hversdagurinn sem skiptir
mestu máli. Það að vakna og vinna
hvern dag, skila dagsverkinu sam-
viskusamlega og skulda engum neitt
sem ekki verður endurgoldið. Sum
okkar vorum svo lánsöm að vinna við
hlið hennar um stund. Það var mikill
heiður og gæfa. Amma Anna var
fulltrúi kynslóðar sem lagði allt kapp
á að standa sig og gera vel en krafð-
ist svo afar lítils. Allt fram til þess
síðasta hélt hún fast í sjálfstæði sitt.
Ekki var það svo að hún kynni ekki
að meta þá umhyggju sem fjölskylda
og vinir vildu veita henni. Hún vildi
ekki íþyngja sínum nánustu. Hitt var
þó ekki síður mikilvægt – og kannski
sjaldgæft – að henni leið svo fjarska
vel með sjálfri sér, með sínum bók-
um og sínu umhverfi. Heimilið henn-
ar var ekki bara sannur griðastaður
vina og vandamanna heldur einnig
hennar sjálfrar.
Amma Anna var karakter. Svip-
mikil þótt smá væri og skapmikil
þótt lítið bæri á því. Ákveðin, á
stundum þrjósk, en ætíð tilbúin að
hlusta á rök annarra. Umfram allt
var amma kærleiksrík, sama hvað á
gekk í lífsins ólgusjó hennar og allra
þeirra sem deildu lífinu með henni.
Við systkinin gleðjumst yfir því að
hafa fengið að vera með ömmu síð-
ustu ævistundirnar. Það var ómet-
anlegt að geta fengið að vera með
henni dag- og næturlangt undan-
farnar vikur og kveðja hana í þeim
kærleika sem hún hefur sýnt okkur
öll þessi ár.
Guð blessi ömmu Önnu.
Anna Kristín,
Ingvi Steinar og
Atli Ragnar.
Elsku amma langa, manstu eftir
því þegar við systkinin komum í
heimsókn til þín þegar við vorum
yngri? Þú fórst alltaf beina leið inn í
nammiskápinn þinn. Þú dekraðir al-
gerlega við okkur. Ég man eftir því
að hafa verið í pössun hjá þér þegar
ég var veik einu sinni fyrir mörgum
árum. Þú varst frekar þreytt en
samt fórstu í feluleik með mér. Þú
varst Grýla og sama hversu oft ég
faldi mig undir sófanum eða bak við
gardínurnar þannig að tærnar á mér
stóðu út undan þeim þá leitaðirðu
alltaf lengi og lékst það vel að hafa
ekki hugmynd um hvar ég væri.
Þessar minningar munu aldrei
gleymast. En manstu eftir fallega
sumardeginum í fyrra þegar við sát-
um úti á svölum í sólinni og hitanum
og borðuðum vöfflur og ís? Þú spil-
aðir við okkur og spjallaðir.
Við systkinin munum aldrei
gleyma þér og öllum góðu tímunum
sem við höfum átt saman.
Þín er sárt saknað.
Lísa Margrét,
Eysteinn og Bjarki.
Við fráfall Önnu Friðriksdóttur,
ömmusystur minnar, langar mig að
heiðra minningu hennar með nokkr-
um fátæklegum orðum. Við erum
óþyrmilega minnt á hve lítils megn-
ug við erum andspænis dauðanum
nú þegar ævisól hennar hnígur til
viðar.
Við hlýðum þó að komi hinsta kallið
og kveðjan mikla sumardegi á.
Við hnígum eins og blóm til foldar fallið
er fær ei varið sláttumannsins ljá.
(Jónína Þ. Magnúsdóttir.)
Með Önnu er gengin yndisleg
kona, ljúfmennska hennar, trygg-
lyndi og einstakur hæfileiki til að
umgangast fólk í gleði og alvöru lífs-
ins var með þeim hætti að enginn
vildi án hafa verið. Á uppvaxtarárum
mínum norður á Sauðárkróki kom
Anna eins og vorboðinn. Á hverju
sumri dvaldi hún hjá Steina bróður
sínum á Freyjugötunni og með
henni kom ferskur blær eins og allt
lifnaði við. Allar gleðistundirnar, all-
ur áhuginn sem hún sýndi okkur
krökkunum og þær systurnar
amma, Anna og Sigga urðu eins og
unglingar á ný. Allar voru þær pjatt-
rófur og Anna kom með nýjustu
tískuna frá Reykjavík. Á uppvaxt-
arárum þeirra voru ekki miklir
möguleikar til langskólanáms en
góðar gáfur og bókhneigð var þeim í
blóð borin. Anna hafði mikinn metn-
að fyrir hönd sinna og var afskap-
lega stolt af einkasyninum og barna-
börnunum sem voru hennar líf og
yndi. Anna vann við þjónustustörf
allt sitt líf, hún bar ætíð virðingu fyr-
ir störfum sínum og samstarfsfólki
enda umhyggja hennar og þjónustu-
lund einstök.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Að leiðarlokum vill ég þakka allt
það sem Anna var okkur. Það ríkir
söknuður eftir einstaka konu og vin
en eftir lifa minningar og þakklæti
fyrir að hafa notið samvistanna við
hana. Ég og fjölskylda mín sendum
Óla, börnum hans og fjölskyldum
þeirra samúðarkveðjur og biðjum
góðan Guð að styrkja þau í sorg
þeirra.
Margrét Friðriksdóttir.
Látin er í hárri elli Anna Friðriks-
dóttir vinkona okkar hjóna eftir
skamma en stranga sjúkrahúslegu.
Kynni okkar hafa staðið í mörg ár
og aldrei borið skugga á. Hún var
óvenju heilsteypt kona sem hvergi
mátti vamm sitt vita né gera neitt á
hlut nokkurs manns. Bókhneigð og
fróðleiksfús var hún með afbrigðum
og má segja að aldrei hafi hún sleppt
hendi af góðri bók í tómstundum sín-
um, enda kom maður ekki að tómum
kofunum er rætt var við hana um ís-
lenskar bókmenntir nýjar sem eldri.
Aldrei lagði hún illt til nokkurs
manns, enda kaus hún að ræða ekki
um það ef henni féll ekki við eitthvað
eða einhvern. Hún hafði til að bera
ríka réttlætiskennd og stóð þá fast á
sínu ef henni fannst hallað réttu
máli.
Viljum við nota þetta tækifæri til
að þakka henni ævilanga vináttu og
samveru sem ætíð var jafnánægju-
leg, enda eigum við hjón eftir að
sakna hennar um langa hríð.
Megi hún hvíla í friði.
Elsa og Ólafur Ólafsson.
ANNA
FRIÐRIKSDÓTTIR
Ný legsteinagerð
Einstakir legsteinar
Úrval af legsteinum
á duftleiði
Englasteinar
Legs
teinar og englastyttur
Helluhrauni 10 - 220 Hf. - Sími 565 2566