Morgunblaðið - 08.09.2002, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 8. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
E
IGINLEGA hafði
blaðamaður búist
við dæmigerðri has-
arformúlu í anda
Hollywood. En þeg-
ar til kastanna kom
reyndist stórmyndin
„K-19: The Widow-
maker“, sem frumsýnd var hérlendis
á föstudag, áhrifamikil og sláandi og
náði hún hápunkti sínum í afbragðs
góðu atriði, sem lætur engan ósnort-
inn.
Blaðamaður hafði samband við
Sigurjón Sighvatsson, einn af fram-
leiðendum myndarinnar, og byrjaði á
því að lýsa ánægju sinni með fram-
göngu Ingvars Sigurðssonar, sem er í
veigamiklu hlutverki í myndinni. „Já,
okkar maður er frábær,“ tekur Sig-
urjón undir. „Hann hefur fengið mjög
góða dóma fyrir sína frammistöðu.“
Sigurjón er nýkominn frá kvik-
myndahátíðinni í Feneyjum, en þar
var Evrópufrumsýning „K-19: The
Widowmaker“ fyrir viku. Hann seg-
ist ánægður með viðtökurnar: „Við
sýndum myndina fyrir troðfullu húsi
og fengum fimm mínútna standandi
lófaklapp í lokin, sem ég var mjög
ánægður með. Síðan hafa mér virst
dómarnir jákvæðir í ítölskum fjöl-
miðlum.“
Ekki hefðbundin hasarmynd
Stórmyndin „K-19: The Widow-
maker“ var heimsfrumsýnd vestan-
hafs um miðjan júlí. Hún var á fjórða
sæti listans yfir mest sóttu myndirn-
ar fyrstu vikuna og þá næstu í fimmta
sæti og voru tekjurnar komnar í um
35 milljónir dollara um síðustu helgi,
eða rúma 3 milljarða króna. Aðsóknin
var þó undir væntingum, en myndin
kostaði um 100 milljónir dollara í
framleiðslu eða um 9 milljarða króna.
„Myndin fékk góða dóma í Banda-
ríkjunum,“ segir Sigurjón og skír-
skotar til þess að flestir helstu gagn-
rýnendurnir gáfu henni lofsamlega
umsögn, þótt dómarnir skiptust
nokkuð í tvö horn. Helsta gagnrýnin
var sú að það vantaði upp á hasarinn,
en Sigurjón á svör við því: „Aðsóknin
var minni en almennt er búist við af
mynd með Harrison Ford í aðalhlut-
verki. En þá gleymist að þetta er ekki
dæmigerð mynd fyrir Ford. Bæði er
hlutur [Liams] Neesons stærri en
það og svo er hún alvarlegri en þessar
hefðbundnu hasarmyndir frá Holly-
wood, þó auðvitað notum við spennu-
myndaformið.“
Myndir ekki dæmdar eftir aðsókn
Að sögn Sigurjóns hefði hann gert
sig ánægðan með 50 til 60 milljónir
dollara í aðsóknartekjur í Bandaríkj-
unum, en líklega eigi myndin eftir að
enda í 40 milljónum þar vestra. „Auð-
vitað urðum við fyrir vonbrigðum, en
aðalatriðið er að verulega vel hefur
tekist til með myndina,“ segir hann.
„Ég tel þetta bestu mynd sem ég
hef gert undanfarin fjögur til fimm
ár. Sala á miðum er enginn mæli-
kvarði á gæði. Auðvitað er atriði að
dýrar myndir gangi sæmilega til að
menn tapi ekki, en gæðin ráðast af
öðru. Citizen Kane kolféll hjá áhorf-
endum á sínum tíma, en er ennþá tal-
in besta mynd sem gerð hefur verið.“
Sigurjón segist eiga erfitt með að
gera sér grein fyrir því í hvernig jarð-
veg myndin falli í Evrópu. „Ég er
svona frekar bjartsýnn, enda fannst
mér hún falla vel í kramið á þeim sýn-
ingum í Feneyjum sem við héldum
fyrir fjölmiðlamenn víða úr Evrópu.“
Cage og Ford slógu báðir til
En hvert er framlag Sigurjóns til
þessarar bandarísku stórmyndar?
„Ég var að vinna að annarri mynd
með leikstjóranum, Kathryn Bigel-
ow. Þá sýndi hún mér handrit, sem
hún hafði verið með í þróun. Mér leist
vel á það og keypti handritið. Ég fór
svo að vinna að því að setja myndina
saman, athuga bæði með fjármögn-
unaraðila og leikara og í rauninni
gekk allt tiltölulega fljótt fyrir sig
miðað við svona stóra mynd.
Ég sendi t.d. handritið til tveggja
stjarna sem við höfðum áhuga á í að-
alhlutverkið, Nicolas Cage og Harri-
son Ford, og báðir vildu taka þátt í
myndinni. Harrison hafði alltaf verið
efstur á blaði, þannig að við völdum
hann, enda hefðum við annars þurft
að fresta tökum og bíða eftir því að
Cage lyki öðru verkefni.“
Að sögn Sigurjóns talaði hann
fljótlega upp úr því við tvo fjárfesta,
sem báðir slógu til. „Ég endaði á því
að gera myndina með Intermedia,
sem ég hef unnið töluvert með áður.
Meðan á þessu stóð þurfti ég að fjár-
magna töluverða undirbúningsvinnu,
s.s. við handritið, til að koma mynd-
inni af stað. Þetta var á miðju ári 2000
og við ákváðum að við yrðum að hefja
tökur á myndinni í ársbyrjun 2001,
því leikaraverkfall var yfirvofandi.“
Mótmæli send til Feneyja
K-19 lýsir óhugnanlegu óhappi um
borð í sovéskum kjarnorkukafbáti á
þjóðhátíðardegi Bandaríkjanna, 4.
júlí 1961. Og eru rússnesku hermenn-
irnir ekki öfundsverðir af hlutskipti
sínu. Hvar var Sigurjón sjálfur nið-
urkominn í veröldinni um þetta leyti?
„Ég var níu ára gamall,“ svarar hann,
„þannig að mér þykir líklegt að ég
hafi verið að mæla götur Akranes-
bæjar og ekki ótrúlegt að ég hafi ver-
ið í fótboltaleik.“
Fréttir bárust um að mótmæli frá
nokkrum meðlimum kjarnorkukaf-
bátsins hefðu borist hátíðinni í Fen-
eyjum, m.a. vegna þess að búin er til
togstreita milli áhafnarmeðlima kaf-
bátsins, sem ekki átti sér stað í raun
og veru.
„Það er erfitt að meta hvernig á
þessum mótmælum stendur. Af þeim
120 manns sem voru á bátnum á sín-
um tíma er um helmingur fallinn frá.
Við höfum verið í sambandi við full-
trúa þeirra, sem er búinn að sjá
myndina og gefa henni gott orð. Það
hafa nú ekki allir séð hana og þeir eru
eitthvað að vekja athygli á sér, vilja ef
til vill fá meira borgað.
Öll þessi rússnesku samskipti hafa
einkennst af því að menn hafa aðal-
lega viljað hagnast á Ameríkönum í
þessu tilviki. Þótt öllum væri borgað
fyrir sína sögu og boðið að lesa hand-
ritið, þá settu tungumálaörðugleikar
strik í reikninginn og maður nær
aldrei utan um allt, enda er Rússland
á vissan hátt orðið þriðja heims ríki.
Maður talar kannski við fulltrúa
hópsins, en síðan kemur í ljós að hann
er ekki lengur fulltrúi allra, bara
sumra.
Við lentum líka í því að einhver
kona sagði að við hefðum stolið af sér
handritinu. Hún fór í mál við okkur,
þótt við hefðum aldrei hitt hana og þá
kom í ljós að hún hafði aldrei skrifað
neitt handrit. Hvernig gátum við þá
stolið því?“
Framleiðsluferlið flóknara
Harrison Ford er ekki einungis í
aðalhlutverki í „K-19: The Widow-
maker“ heldur líka einn af framleið-
endum myndarinnar. „Hann hafði
lesið handritið, vildi ákveðnar breyt-
ingar og hafa eitthvað að segja um
framgang myndarinnar,“ segir Sig-
urjón. „Það færist í vöxt að stór-
stjörnur, sem hafa verið í faginu í 30
til 40 ár, taki þátt í framleiðslunni. Þá
er líklegra að verkefnið sé þeim kær-
komið og reynsla þeirra nýtist sem
mikill akkur er í. Það er alltaf best að
þungavigtarmaður eins og Harrison
Ford sé ekki bara launamaður, held-
ur eigandi að fyrirtækinu.“
Annars er framleiðsluferlið orðið
mun flóknara en áður, að sögn Sig-
urjóns. „Ef framleiðandi hafði áhuga
á að gera mynd í gamla daga, þá réði
hann til sín handritshöfund, síðan
leikstjóra og loks leikara án þess að
ræða um það við leikstjórann. Svo
hófust tökur. Nú er allt flóknara. Það
koma svo margir að myndunum nú
orðið, þær eru orðnar svo tæknilega
fullkomnar og framleiðslu- og mark-
aðsferlið er orðið svo gífurlega dýrt.“
Það tók marga mánuði að ljúka við
tæknibrellurnar í „K-19: The Wid-
owmaker“. Sem dæmi um umfangið
má nefna að notast var við fjóra kaf-
báta í myndinni. Fyrst má telja raun-
verulega kafbátinn, sem var breytt
fyrir tökur úti á hafi. Síðan kafbátinn
sem byggður var og notaður fyrir
tökur innanborðs. Þá líkan af kafbát
10 metra langt sem sigldi neðansjáv-
ar. Og loks var búinn til grafískur
kafbátur. „Síðan þarf að setja þá
saman til að allir sjái að þetta sé einn
og sami kafbáturinn, en ekki fjórir
ólíkir,“ segir Sigurjón.
Tökur íhugaðar í Hvalfirði
Sigurjón segir að Karl Júlíusson
hafi verið í einu mikilvægasta hlut-
verkinu sem leikmyndahönnuður.
„Þegar við vorum að byggja kafbát-
inn fyrir innitökurnar, þá vorum við
með 300 manns að störfum í verk-
smiðju í Calgary á tólf tíma vöktum í
tvo mánuði, bara til að koma saman
skipinu. Þannig að það þurfti heldur
betur verkstjórn. Á sama tíma und-
irbjuggum við tökur í Rússlandi,
Halifax, Toronto og Winnipeg. Þann-
ig að við vorum með fimm mismun-
andi svæðisstjóra. Síðan kom aðal-
hópurinn á staðinn og gekk í verkið.“
Það tók sex mánuði að leita að
réttu tökustöðunum fyrir myndina.
„Ísland kom sterklega til greina, en
það reyndist of flókið, m.a. vegna
flutninga bæði á kafbátnum sem við
bjuggum til og rússneska kafbátnum
sem við notuðum í útitökur. En við
vorum búnir að finna mjög fína
tökustaði. Atriðin með kafbátahöfn-
Íslendingar í lykilhlutverkum í stórmyndinni K-19: The Widowmaker
Veistu hvar ég get leigt
rússneskan kafbát?
Kafbáturinn K-19 afhjúpaður í kafbátahöfninni í Múrmansk. Tökurnar fóru fram í Halifax, en Hvalfjörður hafði komið til
greina sem tökustaður.
„K-19: The Widowmaker“ er stórmynd á banda-
rískan mælikvarða og kostaði um 9 milljarða
króna í framleiðslu. Pétur Blöndal talaði við einn
af framleiðendunum, Sigurjón Sighvatsson, um
viðtökurnar, þátt Íslendinga í myndinni, samstarf-
ið við Harrison Ford og fleira sem bar á góma.
Morgunblaðið/Þorkell
Kafbátamyndir eru í eðli sínu krefjandi viðfangsefni, segir Sigurjón Sig-
hvatsson.
SJÁ SÍÐU 16