Morgunblaðið - 08.09.2002, Blaðsíða 57

FÓLK Í FRÉTTUM
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. SEPTEMBER 2002 57
„ÞETTA er Blue Note í New York
hérna á hinum enda línunnar, Norah
er tilbúin að ræða við þig.“
Kemur ekki á óvart. Kemur ekki á
óvart að umræddur starfsmaður til-
kynni sérstaklega og – vel að merkja
– með talsverðri áherslu hvaðan sím-
talið kemur, hvert útgáfufyrirtækið
er. Og það er ekki laust við að greina
megi stoltið sem fylgir því. Blue Note.
Þetta fornfræga útgáfufyrirtæki.
Djassmerkið sem tryggir gæðin. Og
það skal alveg viðurkennast, maður
rak upp stór augu er maður handlék í
fyrsta sinn eintak af Come Away
With Me, fyrstu eiginlegu breiðskífu
Noruh Jones, og sá að platan var gef-
in út af Blue Note. Ekki bara vegna
hefðarinnar ríku heldur einnig vegna
þess að það er ekki á hverjum degi
sem plata frá Blue Note ratar inn á
borð deildar sem aðallega gerir dæg-
urtónlistinni skil. Og það skal einnig
viðurkennast að fegurð stúlkunnar á
umslaginu fangaði athyglina. En auð-
vitað varð það að aukaatriði um leið
og sjálfur söngur hennar og píanóspil
tók völdin. Þetta var í febrúar á þessu
ári og blaðamanni varð þá strax ljóst
að þessar lágstemmdu, sveitaskotnu
blúsballöður ættu eftir að ná til stærri
hlustendahóps en listamenn á Blue
Note gera almennt. Nokkuð sem
þessi hlédræga söngkona átti engan
veginn von á eins og kom fram í stuttu
samtali sem blaðamaður átti við hana
símleiðis í vikunni sem leið.
Ár rússíbanans
„Ég er vissulega hálfringluð þessa
dagana enda er ég mitt í æsilegri
rússíbanaferð sem ég sé engan veg-
inn fyrir endann á,“ segir Nóra er
blaðamaður byrjar á að spyrja hana
hvernig henni líði þessa dagana.
„Nú þrái ég heitast að setjast niður,
horfa til baka yfir liðið ár og njóta
lánsins sem leikið hefur við mig,“
bætir hún við og ekki er laust við að
greina megi þessa þreytu sem hún
talar um á viðkvæmum og vinalegum
málrómnum.
Síðasta ár hefur sannarlega verið
viðburðarríkt í lífi Nóru. Fjölmiðla-
menn voru fljótir að taka Come Away
With Me upp á sína arma, gagnrýn-
endur hældu henni á hvert reipi og
blaðamenn sýndi fortíð Nóru athygli,
sérstaklega þeirri staðreynd að hún er
dóttir gamla sítarleikarans Ravis
Shankars. En það kom fljótlega á dag-
inn að blaðamenn höfðu lítið upp úr því
að garfa í ættfræðinni því Nóra hefur
aðeins nýverið verið í sambandi við
pabba. Með einstæðri móður sinni ólst
hún upp í Dallas í Texas-ríki. Kornung
hóf hún píanónám og drakk í sig mús-
íkina sem tónelsk móðir hennar hlust-
aði á öllum stundum; Ray Charles,
Miles Davis, Billy Holiday, Hank Will-
iams, Willie Nelson, Dolly Parton og
Johnny Cash. Svolítið sérkennileg
blanda af sveitatónlist og djassi, ólíkir
listamenn sem þó sendu frá sér einn
og sama tóninn, eina nótu, bláa nótu.
Í menntaskóla sökkti hún sér fyrir
alvöru ofan í djassinn og vakti brátt
athygli fyrir óvenjuþroskaða rödd og
liðtækan píanóleik. Árið 1996 hlaut
hún nemendaverðlaun Down Beat
tímaritsins fyrir djasssöng og laga-
smíðar en raddböndin hvíldi hún þeg-
ar háskólaárin tóku við því þá ein-
beitti hún sér að því að öðlast æðri
gráðu í djasspíanóleik. Eftir tveggja
ára háskólanám sveif hún þó dáleidd í
átt að bjarmanum frá skærum ljósum
stórborgarinnar. Sumarlangt vann
hún fyrir sér með því að leika á smá-
klúbbum í New York en þegar laufin
fóru að falla tók hún þá örlagaríku –
og nú gæfuríku - ákvörðun að láta
reyna frekar á klúbbaspilið.
„Það var bara eitthvað svo heillandi
við þetta líf, að vera umvafinn lista-
mönnum, búa í lítilli íbúð á besta stað
og leika á á kvöldin á reykmettuðum
klúbbum fyrir þakkláta áhorfendur.
Það var aldrei ætlunin að yfirgefa
skólann en ég sé þó ekki eftir því núna
því ég get alltaf lokið náminu seinna.“
Reglulega kom Nóra fram með
fönk-bræðingssveitinni Wax Poetic
en setti síðan saman sína eigin hljóm-
sveit, sem síðar átti eftir að semja og
leika með henni á umræddri Come
Away With Me.
Bláar nótur á silfurfati
Plötusamninginn fékk hún nánast á
silfurfati því henni nægði að senda
nokkrar prufuupptökur til Blue Note
og fyrr en varir var samningur inn-
siglaður. En í ljósi þess að hún hefur
aldrei álitið sig blátt áfram djasslista-
mann, hafði hún þá ekki áhyggjur af
því að hún yrði of brennimerkt af því
að vera gefin út á þessu annálaða
djassmerki?
„Eiginlega ekki en ég hef þó alveg
velt því fyrir mér. Þegar ég gerði
samninginn þá var tónlistin samt mun
djassskotnari en í dag. Blue Note
hentar mér samt mjög vel, það er
klassi yfir þessu merki.“
Samningurinn var undirritaður í
byrjun árs 2001. Stór hluti ársins fór
síðan í upptökur á plötunni umræddu,
undir handleiðslu hinna gamalreyndu
Craig Street (vann með Manhattan
Transfer og k.d. lang) og Arif Mardin
(upptökustjóri Arethu Franklin og
Dusty Springfield).
Eftir því sem á árið hefur liðið hafa
kaupendur tekið við sér og nú hefur
platan selst í 2 milljónum eintaka,
sem er margfalt meira en aðrar nýjar
plötur Blue Note og til marks um
fenginn fyrir útgáfufyrirtækið þá er
Nóra einungis annar listamaðurinn í
sögu þess sem selur eina plötu í yfir
milljón eintökum. „Þetta var tvöfalt
lán, bæði fyrir mig og Blue Note, að
leiðir okkar skuli hafa legið saman.“
Hötuð af hörðustu djössurum
Blaðamenn hafa átt í mesta basli
með að skilgreina tónlist Nóru. Fyrst
héldu þeir hana djass, einkum út af
Blue Note-tengingunni, en svo rann
upp fyrir mönnum að hún ætti miklu
meira skilt við blús, eða jafnvel þjóð-
laga- og sveitatónlist. En þegar allt
kemur til alls leikur Nóra einfaldlega
popp, vandað og þægilegt popp, beint
frá hjartanu. „Ég hef aldrei verið góð
í því að skilgreina tónlist mína. Áhrif-
in eru greinileg. Þetta er blátt áfram
tónlist sem skýrir sig sjálf.“
Hún tekur undir með blaðamanni
þegar hann getur sér til um að þessi
sérkennilega blanda, tónlistarstíll
hennar, eigi sér einkum skýringu í
bakgrunni hennar, sveitatónlistina
hafa hún frá uppeldinu í Texas, djass-
inn úr skólanum og blúsinn New
York-lífinu.
Nokkuð hefur borið á titringi meðal
hörðustu djassáhugamanna, að Blue
Note skuli leggjast svo lágt að gefa út
léttmeti eins og Nóru. Hún segist
sannarlega hafa fundið fyrir þessum
titringi, en lætur hann ekki angra sig.
„Það undarlega er að þeir eru einu
sem hafa stimplað mig sem einhverja
djasssöngkonu. Sjálf hef ég aldrei
gert það og ekki heldur Blue Note.
En samt hata þeir mig. Ég myndi
skilja þá heilshugar ef ég gæfi mig út
fyrir að vera einhver djassgeggjari.
En ég hef bara aldrei gert það.“
Hélt sig óútvarpsvæna
Nóra segist kunna vel við sitt nýja
breytta líf. „Þetta er náttúrlega það
sem maður stefndi að,“ segir hún.
„Svolítið ruglandi, en ég hlýt brátt að
ná áttum. Eini munurinn í dag, frá því
sem áður var, er hversu upptekin ég
er, alltaf á ferðalögum.“
Og bjóst hún við að hún ætti eftir að
ræða við blaðamann frá Íslandi?
„Alls ekki,“ segir Nóra og hlær
dátt.
Hún segir líka erfitt að átta sig á
tíðindum eins og þeim að hún eigi eina
af söluhæstu plötum á Íslandi. „Það
er eitthvað svo fjarstæðukennd til-
hugsun ... Af öllum löndum í heiminu,
ja hérna. Að hugsa sér!“ segir hún og
virðist þægilega hlessa yfir þessum
gleðitíðindum. „Mikið vildi ég koma
og spila fyrir ykkur í þakklætisskyni.“
Nóra segir tilhugsunina um að tón-
list hennar sé leikin á útvarpsstöðvum
í löndum sem hún hefur ekki svo mik-
ið sem hugsað út í, vera magnaða, en
um leið hálf fáránlega. „Ég bjóst
reyndar aldrei við því að tónlist mín
yrði spiluð í útvarpi yfir höfuð, hélt
hana ekki beint hentug til slíks brúks.
Hefði ég sóst eftir því þá hefði ég
örugglega gert plötuna svolítið út-
varpsvænni, svona aðeins hressilegri.
En það gleður mig að hafa ekki þurft
að beygja mig og breyta tónlistinni til
að öðlast athygli.“
Samið með pabba
Á Come Away With Me eru lög eft-
ir ýmsa höfunda, meðleikarar Nóru
eiga flest, tveir standardar skipa mik-
ilvægan sess, „Cold, Cold, Heart“ eft-
ir Hank Williams og „The Nearness
of You“ eftir Hoagy Carmichael og
Ned Washington og sjálf á hún svo í
þremur lögum. En hvað um framtíð-
ina, hyggst hún semja meira?
„Já, en vandinn er að ég hef aldei
tíma til þess og því gengur óskaplega
hægt að safna lögum í sarpinn. Samt
vil ég að meirihluti laga á plötu
kenndri við mig sé frumsaminn. Af
þeim sökum er ég lánsöm að eiga
þessa meðspilara að sem semja svo
falleg lög.“
Nóra segist ekki hafa áhuga á því
sem stendur að gefa út plötu sem ein-
göngu innheldur hennar eigin lög.
„Ekki vildi ég hlusta á þá plötu, ég er
hreinlega ekki orðin nógu góður laga-
smiður til þess. Þó vonast ég til að
eiga nokkur góð á næstu plötu. Pabbi
hefur samið tvö fyrir mig og það er
yndislegt að geta unnið með honum.
og vonandi gerum við meira af því í
framtíðinni.“
Á þeim nótum framtíðarinnar lauk
samtalinu. Nóra var lúin og þurfti að
hvílast því brátt þarf hún að halda
áfram tónleikareisunni og leika og
syngja tónlist sína við sífellt meiri
áhuga, tónlist á bláum nótum.
Nóra á
bláum nótum
Norah Jones er nafn sem nýverið skaut upp koll-
inum á listum yfir söluhæstu plötur. Nóra þessi er
23 ára Texas-stelpa sem dálæti hefur á gömlu
djass-, blús- og sveitagoðsögnunum enda ber tón-
list hennar þess merki. Skarphéðinn Guðmunds-
son ræddi við Nóru um frægð, frama og framtíðina.
Ein söluhæsta plata hérlendis það sem af ári er Come Away With Me með söngkonunni Noruh Jones
skarpi@mbl.si