Morgunblaðið - 13.12.2002, Blaðsíða 42

42 FÖSTUDAGUR 13. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
MAPPA NÚMER 80
Þær tölur, sem fram komu í Morg-unblaðinu í gær, um fjölda málahjá Barnavernd Reykjavíkur og
álag á starfsfólk þar, eru sláandi og
sýna við hversu erfiðan vanda er að etja
í barnaverndarmálum í borginni.
Stöðugildi hjá Barnaverndinni eru 18,5
og samkvæmt könnun sem gerð var sl.
sumar hefur hver starfsmaður að með-
altali 80 mál á sinni könnu. Það þýðir að
tæplega 1.500 barnaverndarmál séu í
vinnslu hverju sinni. Jafnframt kemur
fram að 20 ný mál komi til kasta Barna-
verndar í viku hverri, sem þýðir að um
1.000 mál koma upp á ári.
Þetta eru háar tölur og skýra að
sumu leyti þá gagnrýni, sem oft heyrist
frá þeim, sem bera hag illa staddra
barna og unglinga fyrir brjósti, að kerf-
ið sé sinnulaust og svifaseint og engin
úrræði finnist fyrr en það sé um seinan.
Orsökin er augljóslega a.m.k. að hluta
til sú að sá mannskapur, sem fæst við
barnaverndarmálin, annar einfaldlega
ekki álaginu, enda eru mörg þessara
mála ákaflega viðkvæm og flókin við-
ureignar.
Í niðurstöðum úttektar á starfi
Barnaverndar Reykjavíkur, sem greint
var frá í blaðinu í gær, segir að máls-
meðferð barnaverndarmála hafi batnað
með aukinni sérhæfingu, sérstaklega í
málum yngri barna. Þó hafi málsmeð-
ferð tekið lengri tíma og mál eldri
barna ekki fengið þann forgang sem
þyrfti. Það hlýtur að vera mikilvægt að
mál eldri barnanna fái ekki síður skjóta
úrlausn enda er fólk í þeim tilfellum oft
í kapphlaupi við tímann að bjarga ung-
lingum frá fíkniefnum, afbrotum og
misnotkun.
Björk Vilhelmsdóttir, formaður fé-
lagsmálaráðs Reykjavíkur, segir að
endurskoða þurfi verklag og vinnslu
barnaverndarmála hjá borginni. Hún
útilokar ekki að fjölga þurfi starfs-
mönnum Barnaverndar.
Það er brýnt að taka á þessum vanda.
Þar getur þurft að kosta einhverju til,
en þá má ekki gleyma því að sá kostn-
aður getur orðið til þess að fyrirbyggja
að annar kostnaður falli á samfélagið
síðar meir, s.s. vegna afbrota, heil-
brigðisvandamála eða félagslegra erf-
iðleika barnanna, sem eiga í hlut. Síðast
en ekki sízt eiga börnin sjálf betra skilið
en að mál þeirra lendi e.t.v. neðst í
bunka með 80 möppum, sem ætlazt er
til að sami maðurinn sinni. Skjót við-
brögð og fagleg vinnubrögð geta skipt
miklu eða öllu um framtíð þeirra ein-
staklinga, sem í hlut eiga.
STARFSUMHVERFI ÖRYRKJA
Eins og kunnugt er stóð Múlalund-ur, elsta og stærsta öryrkja-
vinnustofa landsins, frammi fyrir
rekstrarvanda í upphafi þessa árs, en
niðurstaða rekstrarúttektar starfs-
manns félagsmálaráðuneytisins á
starfsemi fyrirtækisins, sem sagt var
frá í byrjun október, leiddi í ljós að
skynsamlegt væri að halda rekstri
fyrirtækisins áfram þó að breytinga
og hagræðingar væri þörf. Félags-
málaráðuneytið, Svæðisskrifstofa mál-
efna fatlaðra í Reykjavík og SÍBS
skrifuðu þá undir þjónustusamning
um verndaða vinnu og starfsþjálfun
hjá fyrirtækinu og tryggðu því þar
með áframhaldandi rekstrargrund-
völl.
Starfsemi Múlalundar á sér langa
og merkilega sögu en markmið starf-
seminnar er að veita fötluðum ein-
staklingum tímabundna þjálfun við
vinnu sem síðan auðveldar þeim að
komast inn á almennan vinnumarkað.
Óhætt er að fullyrða að slík endurhæf-
ing, t.d. eftir slys eða önnur áföll, sé
þeim sem hennar njóta ómetanleg.
Hún getur skipt sköpum í lífi fólks,
ekki síður en líkamleg endurhæfing
eða sjúkraþjálfun, og þannig riðið
baggamuninn í viðleitni öryrkja við að
koma undir sig fótunum á eigin spýt-
ur. Ekki þarf að efa að þeir sem búa
við fötlun eða veikindi stríða iðulega
einnig við lágt sjálfsmat og vanmátt-
arkennd. Mikilvægur liður í andlegri
uppbyggingu og auknu sjálfstrausti
þeirra er ekki síst fólginn í því að gera
þeim kleift að stunda vinnu við sitt
hæfi í umhverfi sem miðast við þeirra
þarfir, tímabundið eða til frambúðar.
Þau dæmi sem Helgi Kristófersson
framkvæmdastjóri Múlalundar nefndi
í umfjöllun um fyrirtækið í blaðinu í
gær, af fólki sem náð hefur árangri úti
á vinnumarkaðinum eftir að hafa notið
þeirrar þjálfunar sem starfsumhverfið
á Múlalundi býður upp á, eru góður
vitnisburður um bæði þjóðfélagslegan
og einstaklingsbundinn ávinning slíkr-
ar uppbyggingar.
Það er full ástæða til að taka undir
orð Helga um að „vinnustaður eins og
Múlalundur [hljóti] alltaf að vera
þjóðhagslega hagkvæmur. Hér fær
fólk sín laun, við borgum fasteigna-
skatta og önnur opinber gjöld eins og
öll önnur fyrirtæki. Það hlýtur líka
alltaf að vera betra fyrir samfélagið
að fólk sé að vinna en liggi ekki heima
aðgerðarlaust og bíði eftir bótunum
sínum.“
VITLAUST REIKNAÐ
Morgunblaðið birti í gær leiðarabyggðan á niðurstöðum fjölþjóð-
legrar rannsóknar á launamun kynj-
anna, sem Rannsóknastofa í kvenna-
fræðum við Háskóla Íslands tók þátt í. Í
þessum niðurstöðum kom á óvart ann-
ars vegar að launamunur kynjanna
væri mun meiri hér á landi en í sam-
anburðarlöndum í Evrópu og hins veg-
ar að munurinn væri miklu meiri í opin-
bera geiranum en á almennum vinnu-
markaði.
Eins og sjá má af athugasemdum og
leiðréttingum við niðurstöður könnun-
arinnar í blaðinu í dag frá Háskólanum,
Kjararannsóknarnefnd opinberra
starfsmanna, Hagstofunni og fjármála-
ráðuneytinu, var vitlaust reiknað í ís-
lenzka hluta hennar, aðferðafræðinni
áfátt og enginn fótur fyrir þessum
tveimur niðurstöðum, sem komu á
óvart. Launamunur kynjanna er um-
talsverður, samkvæmt leiðréttum nið-
urstöðum, en það var vitað fyrir.
Það er auðvitað afleitt fyrir þá, sem
taka þátt í umræðum um mál af þessu
tagi, að ekki megi treysta fræðilegum
útreikningum sem kynntir eru opinber-
lega. Umræður um jafnréttismál, líkt
og aðra málaflokka, verða að byggjast á
réttum upplýsingum, sem fengnar eru
með faglegum hætti.
SEGJA má að hinir forsjálu hafiverið á ferðinni í verslunumbæjarins í gærkvöldi. Fólk semvill nota tímann fram að jólum
vel og hefur gjarnan hugsað sér að nota
síðustu dagana fyrir jólahátíðina í annað
en að þeysast í hendingskasti og leita að
gjöfum á síðustu stundu.
Fólk sem Morgunblaðið ræddi við í
gær, kaupmenn og viðskiptavinir, var al-
mennt á því að það ætlaði að vera búið að
kaupa jólagjafirnar á næstu dögum. Af
þessu má vísast draga þá ályktun að þeir
sem jafnan sjást skjótast í svitakófi í leit
að gjöf til að gleðja sína nánustu, jafnvel
á sjálfan aðfangadag, séu almennt ekki
farnir að leiða hugann að jólaverslun.
Framan af gærkvöldi var nokkuð af
barnafólki á ferð, þ.e. þeir sem á annað
borð treystu sér að ferðast með grisling-
ana og teyma þá úr einni verslun í aðra.
Börnin virtust taka þessu vel. Freist-
ingar á hverju horni og þá má alltaf
lauma góðri hugmynd að gjöf að
mömmu og pabba. Sum fengu líka ís eða
annað góðgæti.
Nóg var að gera í verslunum og versl-
unarmiðstöðum í gær og fólk gaf sér
tíma í að skoða úrvalið.
Kaupmenn voru almennt sammála um
að Íslendingar væru fyrir þónokkru
farnir að huga að jólaverslun og að hún
færi vel af stað og væri síst minni en í
fyrra.
Nýtt kortatímabil segir til sín
Ingibjörg Sveinsdóttir, vaktstjóri hjá
bókaverslun Máls og menningar á
Laugavegi, tók undir að jólaverslun
hefði farið vel af stað og hún merkti að
salan hefði tekið kipp eftir að nýtt korta-
tímabil hófst 7. desember sl.
Iðunn Vignisdóttir var niðursokkin í
að velja bækur sem hún ætlar að senda
til útlanda fyrir jólin.
Iðunn sagðist hafa byrjað að kaupa
jólagjafir fyrir tveimur vikum og tvær
síðustu helgar hefði hún notað til að
kaupa gjafir.
Spurð hvernig henni líst á langan af-
greiðslutíma verslana segir hún það sitt
mat að verslun aukist ekki að sama skapi
heldur dreifist hún frekar á dagana.
„Það er mikið álag á starsfólki og ég
held að álagið verði orðið ansi mikið
undir það síðasta,“ segir hún.“
Á meðan skimar hún eftir Grandavegi
7 og Englum alheimsins á þýsku eða
dönsku.
Talið berst að visakortum og korta-
tímabilinu sem nú er nýhafið. Iðunn
orðar það svo að hún sé svo „heppin“ að
kortinu hennar hafi verið stolið og hún
hafi ekki enn fengið sér nýtt.
„Þannig að ég veit hvað ég eyði og
eyði ekki umfram það sem ég á.“
Í sömu verslun eru systurnar Soffía og
Sif Melsteð að blaða í bókinni Frida.
„Mig langar í þessa bók,“ segir Soffía
kankvís á svipinn. Þær systur segjast
sömuleiðis vera komnar langt með jóla-
verslunina. Ætla að ganga um Lauga-
veginn á Þorláksmessu og fjölskyldan
hittist yfir kakói og kaffi.
Frá Borgarnesi í bæinn
Ingunn og dóttir hennar Sigrún voru
að skoða kaffistell í búsáhaldadeildinni í
Hagkaupun í Kringlunni. Þær gerðu sér
sérstaka ferð í bæinn úr Borgarnesi
ásamt dóttur Sigrúnar og lýsa því hvern-
ig þær hafi þrætt verslanir og versl-
unarmiðstöðvar frá því snemma um
morguninn. Þær eru þó ekki vitund
þreyttar.
En eru þið þá búnar að versla allt fyrir
jólin?
„Já, næstum. Illu er best aflokið og
það sem er eftir fáum við í Kaupfélaginu
í Borgarnesi,“ segir Sigrún og hún og
Ingunn skella upp úr. Dóttir Sigrúnar
kafroðnar og hverfur á bak við eina hill-
una.
Hjörleifur Guðmundsson, starfsmaður
í búsáhaldadeild Hagkaupa, er í óða önn
að raða í hillurnar. Hann segir að mikið
sé að gera í versluninni og margar vöru-
tegundir séu nánast rifnar úr úr hill-
unum jafnóðum og þeim er raðað upp.
Hann segist ekki vera farinn að huga
að jólagjöfum að ráði, þurfi ekki að
kaupa margar hvort eð er og spáir því að
hann muni kaupa gjöf handa frúnni á að-
fangadag.
Í verslun Skífunnar í Kringlunni úir
og grúir af tilvonandi kaupendum tón-
listar, myndbanda og tölvuleikja. Mikið
er um að vera í
menn hafa varl
Á meðan á þess
ungir herramen
asta Starwars-l
– Eruð þið by
ir, strákar?
– Nei, eiginle
kór. Þeir Tóma
Hreinssynir haf
því að spila tölv
benda á að þeir
um í skólanum
ustu. Það eru m
ar sem eru byrj
ætla að bíða me
strákarnir og æ
handa hvor öðr
Í tískuvöruve
aldur Friðgeirs
aldur vinnur í a
bregður sér þes
kring til að kau
sig.
„Maður þarf
hann og sér fra
jólin á þennan h
Dóri sem vin
lifað nokkur jól
að verslunin ha
sem af er mánu
fjölskyldufólk n
tíma verslana. N
haldsskólunum
ist við afgreiðsl
giskar á að þeg
in á fullan skrið
störfum þar.
Verslun nú
Tóta er önnu
Top Shop í Smá
viskusamlega f
ur við greiðslu.
uðu flíkurnar.
Hún segir að
sé síst minni nú
jafnvel meiri. T
og nýbúin að ljú
– Þannig að þ
yfir jólin?
Jú, hún tekur
hálfhissa þegar
taki einhver vít
til að halda sér
uðinum.
Sólveig Pétu
stjóri í Debenha
þar hafi í raun b
svokölluðum sp
Mikið sé af tilbo
vörur sem séu á
séu ekki endileg
ar fólk lítur inn
fyrir neðan sig
snemma. Hún s
sé hægt og bíta
Ingunn og dóttir hennar Sigrún gerðu sér sérstaka ferð úr Borg-
arnesi til að kaupa jólagjafir. Yfirleitt versla þær í heimabyggð.
Iðunn Vignisdóttir var niðursokkin í að
velja bækur sem hún ætlar að senda til
útlanda fyrir jólin.
Margir langt k
Kaupmenn eru óðum að lengja afgreiðslutíma verslana
gær voru verslanir í Smáralind og Kringlunni opnar t
Verslanir í miðbæ og á Laugaveginum verða flestar opn
frá og með deginum í dag. Kristján Geir Pétursson og J
litu inn í nokkrar verslanir og ræddu bæði við kaupme
skiptavini um jólaverslunina og annirnar fyrir jó
Tómas Orri og Einar Logi Hreinssy
léku tölvuleiki í rólegheitunum.