Morgunblaðið - 29.11.2003, Blaðsíða 38

DAGLEGT LÍF
38 LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Dömu- og
herranáttföt
Opið virka daga frá kl. 11-18,
laugardaga frá kl. 11-15.
undirfataverslun
Síðumúla 3
Acidophilus
H
á
g
æ
ð
a
fra
m
le
ið
sla
A
ll
ta
f
ó
d
ýr
ir
Fyrir meltingu
og maga.
Ertu á leið í fríið?
FRÁ
Hvernig verka raddirstjórnmálamanna ákjósendur? Hefur ekkiyfirveguð og skýr rödd
meiri sannfæringarkraft en rödd
sem er misbeitt og hljómar ekki vel?
Þessum spurningum leitaðist Ásdís
Emilsdóttir Petersen við að svara í
lokaverkefni sínu til meistaragráðu í
mannauðsstjórnun við viðskipta- og
hagfræðideild Háskóla Íslands.
Valdi hún verkefnið með hliðsjón af
því að í náminu er lögð mikil áhersla
á starfsfólk sem auðlind og einnig á
einkenni „góðra“ stjórnenda og leið-
toga. Markmið rannsóknarinnar var
að komast að því hvort radd-
einkenni, hljómur, dýpt raddar, tal-
hraði og raddstyrkur séu þættir í
persónutöfrum leiðtoga og sannfær-
ingarkrafti.
Í rannsókninni er athyglinni ein-
göngu beint að stjórnmálamönnum
sem eru viðurkenndir sem leiðtogar
síns flokks. Þetta eru þeir Davíð
Oddsson, Guðjón A. Kristjánsson,
Halldór Ásgrímsson, Steingrímur J.
Sigfússon og Össur Skarphéð-
insson.
Við raddgreininguna var notast
við útvarpsupptökur úr síðustu
kosningabaráttu. Einnig var beitt
megindlegum og eigindlegum rann-
sókaraðferðum og mælitækjum tal-
meinafræðinnar. Ásdís fékk tvo
rýnihópa, annan íslenskan og hinn
erlendan, til að hlusta á og meta
raddirnar út frá stöðluðum spurn-
ingum og ræða síðan um raddirnar.
Niðurstöður voru síðan bornar sam-
an við mælitæki talmeinafræðinnar.
Erlendi hópurinn samanstóð af
sautján útlendingum frá sjö þjóðum,
sem þekktu ekkert til íslenskra
stjórnmála og höfðu aldrei heyrt á
stjórnmálamennina minnst en þeir
voru rétt nýkomnir til landsins.
Össur talar hraðast
Til að hafa langa sögu stuttu eru
niðurstöður úr rannsókninni meðal
annars þær að Steingrímur þykir
tala fremur hratt. Dálítillar streitu
er vart í rödd hans, hann er með
frekar djúpa rödd, telst mjög
áheyrilegur, skýrmæltur og með
eðlilegan raddstyrk.
Guðjón talar fremur hratt að mati
þátttakenda, hefur háa og óáheyri-
lega rödd, er óskýrmæltur og með
mikla spennu í röddinni.
Össur þykir með mjög spennta
rödd, tala frekar hratt en ekki er
hann talinn mjög djúpraddaður að
mati þátttakenda í rannsókninni.
Ekki fékkst afgerandi niðurstaða
um hvort hann væri með áheyrilega
rödd en um helmingur þátttakenda
taldi hann skýrmæltan. Samkvæmt
mælingum talaði Össur hraðast leið-
toganna í rannsókninni.
Davíð þykir hafa hægan talanda,
hann hefur nokkuð djúpa og ráma
rödd, þykir hvorki afgerandi skýr-
mæltur né óskýrmæltur og ekki
vottar fyrir spennu í rödd hans að
mati þátttakenda. Báðir rýnihópar
töldu hann tala hægast leiðtoganna í
rannsókninni.
Halldór talar ekki hratt að mati
rýnihópanna, hann þótti með nokk-
uð djúpa rödd og vera með áheyri-
legustu röddina í rannsókninni.
Ásamt Steingrími er hann talinn
skýrmæltastur og laus við spennu í
röddinni.
Davíð og Halldór eru þeir sem
teljast með nokkuð djúpa rödd.
Samkvæmt tíðnigreiningu eru þeir
þó ekki djúpraddaðir, raddir þeirra
halda sig hins vegar í kringum með-
algrunntíðni, að sögn Ásdísar.
Djúp rödd þykir trúverðug
Í niðurstöðum þátttakenda um
sannfæringarkraft leiðtoganna
fimm kemur fram að Halldór og
Steingrímur voru með áberandi
mestan sannfæringarkraft. Þegar
radd-
einkenni
þeirra
eru
skoðuð
kemur í
ljós að þeir
eiga ýmislegt sameiginlegt. Þeir eru
sagðir með frekar djúpar raddir.
Báðir eru taldir mjög áheyrilegir,
skýrmæltir og með eðlilegan radd-
styrk. Þeir fengu engar afgerandi
athugasemdir um óeðlileg radd-
einkenni.
Ásdís segir báða rýnihópana telja
streitu hafa neikvæð áhrif á sann-
færingarkraft. „Streita hefur líka
þau áhrif á áheyrendur að þeir
verða sjálfir spenntir en fyllast ekki
sannfæringarkrafti.
Báðir hópar töldu djúpa rödd
áheyrilega og trúverðuga og fela í
sér vald og vera mjög sannfærandi.
Það er líka athyglisvert að þrátt fyr-
ir að rýnihóparnir teldu nokkra leið-
togana vera djúpraddaða þá töldust
þeir það ekki á mælikvarða tal-
meinafræðinnar. Skýringin á þessu
er sú að menn skynja raddir sem
djúpar og sannfærandi ef röddin er
ekki spennt, talað er á eðlilegum
hraða og án sveiflna.“
Ásdís segir að þrátt fyrir ólík
þjóðerni, tungumál og aldur bar
hópunum saman í veigumestu þátt-
um um raddeinkenni, áheyrileika og
skýrmæli og tengsl þessara þátta
við sannfæringakraft. „Þar sem er-
lendi hópurinn talaði ekki íslensku
má draga þá ályktun að það sé ekki
eingöngu orðanotkun eða mælska
sem skipti máli í árangri leiðtoga
heldur einnig röddin,“ segir hún.
Þakklát stjórnmálamönnunum
Það vekur athygli að enginn
kvenleiðtogi er í hópnum. Ásdís er
spurð hverju það sæti.
„Í upphafi var ekki farið af stað
með það í huga hvers kyns leiðtog-
arnir væru. Aðalútgangspunkturinn
var að finna leiðtoga, sem væru við
stjórnvölinn á sama tíma, störfuðu
við sömu aðstæður og ekki síst að
þeir væru viðurkenndir sem leiðtog-
ar meðal fylgismanna sinna. Í þess-
um hópi eru einungis karlmenn.“
Ásdís segir að það sem stjórn-
málamenn geti gert til að verða
áheyrilegri sé að gefa gaum að heil-
brigði raddar sinnar og forðast mis-
beitingu hennar. „Ef gætt er að
þessu hljómar röddin betur og berst
lengra og hefur þar af leiðandi meiri
möguleika að sannfæra fólk.“
Það kemur fram í máli Ásdísar að
hún er afar þakklát stjórn-
málamönnunum sem tóku þátt í
verkefni hennar.
„Með því að taka þátt í þessari
rannsókn hjálpuðu þeir til í leitinni
að því hvernig megi bæta hæfni leið-
toga,“ segir hún. „Umræðan um
leiðtogastjórnun er sífellt að verða
mikilvægari í ljósi harðnandi sam-
keppni og alþjóðavæðingar. Stöð-
ugar breytingar í umhverfinu kalla
á leiðtoga sem eiga auðvelt með að
sannfæra fylgjendur. Ég tel að
kominn sé tími til að leiðtogafræðin
gefi röddinni, þessu mikilvæga líf-
færi, gaum.“

RANNSÓKN|Persónutöfrar og mælska skipta ekki bara máli þegar leiðtogar ná árangri
Röddin tæki til áhrifa
Morgunblaðið/Eggert
Ásdís Emilsdóttir Petersen: Hefur
unnið hjá Útvarpinu í mörg ár og
velt fyrir sér hvers konar raddir
ná eyrum hlustenda.
Þegar kannað var hvernig raddir leiðtoga virka á
kjósendur kom í ljós að Halldór Ásgrímsson og
Steingrímur Sigfússon þykja hafa mestan sann-
færingarkraftinn í röddinni.
he@mbl.is
Halldór Ásgríms-
son: Talar ekki
hratt, er með
djúpa og áheyri-
lega rödd.
Steingrímur J. Sigfússon: Er með
áheyrilega rödd, skýrmæltur og
með eðlilegan raddstyrk.