Morgunblaðið - 31.01.2004, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
HALLDÓR Gunn-
arsson, formaður
Landssamtakanna
Þroskahjálpar, er ugg-
andi um framtíð þeirra
skjólstæðinga sem not-
ið hafa þjónustu end-
urhæfingardeildar
Landspítala, sem áður
var nefnt Kópavogs-
hæli.
„Þessi endurhæfing
er mjög sértæk vegna
þess að þarna er um
mjög fatlaða ein-
staklinga að ræða. Þeir
eru fjölfatlaðir, geta
lítið hreyft sig og tjáð
sig með orðum, því er hreyfingin
óskaplega mikilvæg fyrir líðan
þeirra og lífsgæði. Starfsfólkið
þarna býr yfir mikilli sérþekkingu,
þekkir skjólstæðinga sína mjög vel
og eru mikil verðmæti fólgin í því,“
segir Halldór.
Segir hann óljóst hvernig þjón-
ustu verði háttað við þá einstaklinga
sem búa á deildinni, en það gæti
reynst þeim sem hafa komið þangað
af sambýlum í sjúkraþjálfun erfitt
að fara annað í þjálfun. Eins sé öll
aðstaða í Kópavoginum mjög góð.
„Ef ekkert verður að gert væri slíkt
mikið áfall fyrir þessa skjólstæðinga
og í leiðinni fyrir íslenskt velferð-
arkerfi,“ segir Halldór.
Gagnrýnir hann einnig að byrjað
hafi verið á því að segja starfsfólk-
inu upp og síðan sé
hugað að því að leita
annarra úrræða. „Það
hefði ekki tekið svo
langan tíma að finna út
úr því hvort það væri
einhver flötur á breyt-
ingum og tryggja
þannig að starfsfólkið
gæti haldið áfram.
Skaðinn er skeður, það
er búið að segja fólk-
inu upp og tel ég mik-
ilvægt að nú verði unn-
ið hratt. Uppsagnirnar
taka gildi 1. maí og
tíminn er fljótur að
hlaupa burt,“ segir
Halldór.
Segir hann að þeir einstaklingar
sem notið hafi þjónustu endurhæf-
ingadeildarinnar geti ekki varið sig
og eigi allt sitt undir fjölskyldu sinni
og félagasamtökum á borð við
Þroskahjálp. Starfsfólkið sé fólkinu
nokkurs konar fjölskylda þar sem
margir hafi unnið með sama fólkinu
í mörg ár. „Þetta er ákveðið lyk-
ilfólk í félagslegum skilningi líka,“
segir Halldór.
Stjórnarnefnd LSH hefur hvatt
stjórnendur spítalans til að leita
allra leiða til að halda endurhæfing-
ardeildinni í Kópavogi opinni og
segist Halldór fagna því mjög. Hann
segir að Þroskahjálp muni fylgst vel
verði með því að hvort unnið verði
að því að finna önnur úrræði.
Halldór Gunnarsson
Mikið áfall ef ekkert
verður að gert
„ÉG ER með sorg í hjarta yfir því
að þetta skuli vera gert, því það er
verið að fella niður mjög sérhæfða
og sértæka þjónustu,“ segir Guðný
Jónsdóttir, yfirsjúkraþjálfari á end-
urhæfingardeild Landspítalans –
háskólasjúkrahúss í Kópavogi, en
ákveðið hefur verið að loka deildinni
í sparnaðarskyni og í gær var
starfsmönnum sem starfa að sjúkra-
þjálfun fjölfatlaðra einstaklinga af-
hent uppsagnarbréf.
Óvíst er hvaða úrræði verða fund-
in fyrir þá 23 einstaklinga sem búa á
Landspítalanum í Kópavogi, sem
áður var kallað Kópavogshæli, og
hvernig þjónustu verður háttað við
32 fjölfatlaða einstaklinga sem búa á
sambýlum en hafa fengið þjónustu í
Kópavogi.
„Okkur finnst þetta mjög þung-
bært því þau eru búin að vera skjól-
stæðingar okkar í langan tíma. Ég
er búin að vinna hér í sautján ár. Ég
byrjaði hér í sex fermetrum og mér
finnst við vera komin aftur fyrir
þann tíma, 20–30 ár aftur í tímann,“
segir Guðný.
„Þetta er enginn sparnaður“
Meðan hluti viðtalsins fór fram
var Guðný að aðstoða fjölfatlaða
stúlku í sundlauginni á endurhæf-
ingardeildinni. Augljóst er að mikið
traust þarf að ríkja milli þjálfara og
skólstæðings, stúlkan leitaði t.d.
reglulega eftir faðmlagi frá Guðnýju
sem veitti henni þá hlýju sem hún
þarfnaðist.
Guðný segir mikil verðmæti falin
í þeirri reynslu sem byggð hafi verið
upp í Kópavogi sem nú muni tapast.
Starfsfólkið þekki einstaklingana,
þyki vænt um þá og geti túlkað
þarfir þeirra, en oft geti þeir ekki
tjáð sig með orðum. „Þetta er eng-
inn sparnaður, vegna þess að þegar
þessi þjónusta fer út í bæ er hún
tímafrek og flókin. Við komum
mörg að hverjum einstaklingi
hverju sinni. Þeir fara ekki inn á
hvaða einkastofu sem er. Þau þurfa
svo mikla aðstoð og eins þurfa að-
standendur og heimilin hjálpar-
tækjaþjónustu, fræðslu og annað.
Eins og málum er háttað í dag gera
samningar sjúkraþjálfara ekki ráð
fyrir þessu. Þetta væri það fyrsta
sem félli niður ef þjónusta við þessa
einstaklinga væri flutt á almenna
stofu út í bæ, fyrir utan að sérþekk-
ingin væri ekki þar,“ segir Guðný.
Sextán manns hafa starfað á end-
urhæfingardeild LSH í Kópavogi og
þar af tíu sem starfa með fjölfötl-
uðum einstaklingum. Guðný segir
að störf allra starfsmannanna sex-
tán raskist. Fimm sjúkraþjálfarar,
sem starfað hafa í Kópavogi munu
hætta störfum. Þremur þeirra var
sagt upp í gær, ráðningarsamningur
eins starfsmanns rennur út og hefur
einn starfsmaður ákveðið að hætta í
kjölfar þessa niðurskurðar. Hinir
starfsmennirnir verða fluttir til í
starfi eða aðrar breytingar gerðar á
starfshögum þeirra en allri starf-
semi í húsinu verður hætt.
Krabbameinsendur-
hæfing flutt á Grensás
Starfsemin þar hefur verið tví-
þætt. Til viðbótar við þjálfun ein-
staklinga með fjölþætta fötlun og
þroskahömlun hafa krabbameins-
sjúklingar þar fengið endurhæfingu.
„Eins og þetta er lagt upp fyrir okk-
ur núna á að flytja krabbameinsend-
urhæfinguna á Grensás. Aðstæður
eru þannig í dag að þeir geta ekki
tekið við henni og klárlega ekki í því
formi sem hún er hér í Kópavogi,
þar sem þverfaglegt teymi vinnur
mikið í samvinnu við einstaklingana
sjálfa sem njóta þjónustunnar. Þó
þessari þjónustu yrði fundinn stað-
ur á Grensás yrði hún aldrei nema
svipur hjá sjón,“ segir Guðný.
Hvað fjölfötluðu einstaklingana
varðar segist Guðný vona að fundin
verði leið svo halda megi þjálfun
þeirra áfram. „Það er ljóst að spít-
alinn ætlar ekki að halda þessari
stöð opinni og það verður einhvern
veginn að koma málum þannig fyrir
að þau fái þjónustu annars staðar.
Við erum að bæta lífsgæði skjól-
stæðinga okkar mikið og svo er mik-
ið af því sem við erum að gera fyr-
irbyggjandi. Við erum að
fyrirbyggja meiri fötlun, meðhöndla
afleiðingar fötlunarinnar eins og
kreppur og reyna að fyrirbyggja
lungnasýkingar. Við erum með ein-
staklinga hér sem ekki geta setið af
eigin rammleik. Þau þurfa hjóla-
stóla með sérmótuðu sæti og bol-
spelkur til að geta setið í uppréttri
stöðu. Við höfum verið í þróunar-
vinnu með Stoð, stoðtækjafyrirtæki
í Hafnarfirði, að þróa nýjar bol-
spelkur og bæta þannig meðferð og
annað slíkt. Við erum ekki bara að
meðhöndla, við erum líka í rann-
sóknar- og þróunarvinnu, þeim til
hagsbóta. Svo geta þau ekki borið
hönd fyrir höfuð sér, þau hafa eng-
an til að berjast fyrir sig,“ segir
Guðný.
Þeir einstaklingar sem hafa feng-
ið þjálfun í Kópavogi eru margir
hverjir mjög fatlaðir. „Hér hafa bú-
ið einstaklingar með meðfædda fötl-
un og einnig áunna, eins og t.d.
vegna slysa og veikinda. Það er allt í
lagi að endurlífga fólk eða bjarga
því úr slysum og halda því á lífi. En
síðan er spurningin til hvers er lif-
að? Þetta er spurning um lífsgæði
og þjónustustig. Þetta er spurning
um að þau fái að lifa mannsæmandi
lífi.“
Fagnar áskorun
stjórnarnefndar
Stjórnarnefnd Landspítala – há-
skólasjúkrahúss hefur hvatt stjórn
spítalans til að leita allra leiða til að
halda deildinni opinni. „Það er það
sem við treystum núna, að þeirri
áskorun verði fylgt eftir að hún sé
ekki orðin tóm. Við bindum okkar
vonir við það og fögnum því,“ segir
Guðný. Aðspurð hvort hún telji að
starfsmenn vilji koma aftur til
starfa ef einhver leið verður fundin
segir Guðný að það hefði hugsan-
lega verið hægt að finna einhvern
flöt á því hefði verið haldið rétt á
spöðunum. „Eins og málin standa í
dag, þá held ég ekki, þó að ég geti
fyrst og fremst talað fyrir sjálfa
mig. Ég held ekki eins og málin hafa
þróast,“ segir hún.
Uppsagnirnar miðast við 1. maí
og verður deildinni þá lokað. Segir
Guðný að þegar þessar hugmyndir
komu fyrst fram hafi starfsfólkið
vonast til að það væri tími til að
vinna í málinu. „Ég veit ekki hvað
það hefur hangið yfir okkur lengi að
það eigi að gera einhverjar breyt-
ingar hérna. Þeir fóru ekki í graf-
götur með það, en nokkru áður en
þetta kom upp var búið að segja
okkur að við fengjum að vera hér
óáreitt næstu fimm árin, það var
skilningur manna,“ segir Guðný.
Óljóst hvernig þjónustu við fjölfatlaða einstaklinga verður háttað eftir lokun í Kópavogi
Verðmæt reynsla tapast
við lokun deildarinnar
Morgunblaðið/Eggert
„Einn, tveir, þrír.“ Hjördís Benjamínsdóttir aðstoðarmaður telur lyfturnar í hnakkapressunni í gær.