Morgunblaðið - 23.05.2004, Blaðsíða 29

Ég hefi áður látið þess
getið um Sölva er hann
vann á sumrin í hafn-
arvinnuflokki Björns
bryggjusmiðs við
Reykjavíkurhöfn. Þeg-
ar verkamenn ræddu í
kaffihléi landsins gagn
og nauðsynjar og Bogi
kúskur ætlaði að
blanda sér í málin þá
sagði Björn: Þegiðu
Bogi. Sölvi á að tala.
Hann er menntaður
maður. Full ástæða var
þó að hlýða á Boga.
Hann gat þó rætt um
hesta og hirðu þeirra
og ættir ættaður úr
Galtarholti.
Kirstín var systir þeirra Blöndals-
bræðra. Hún var glæsileg stúlka og
greind. Vinir hennar kölluðu hana
Dúdú. Hún var harmdauði þeim sem
þekktu er hún féll frá ung að aldri.
Tvíburarnir Gunnar og Björn voru
hvarvetna komnir á vettvang er listir
eða bókmenntir komu á dagskrá. Það
var engin sýndarmennska. Þeir fylgd-
ust eins vel með öllu sem gerðist á því
sviði og nutu hljómlistar á konsertum
eða af hljómplötum. Í bókmenntum
fylgdust þeir með verkum góðra höf-
unda, hvort sem var um skáldskap að
ræða eða sagnfræði. Ég fylgdist með
því að Björn, annar tvíburinn, kom
jafnan til Ásgeirs bróður míns og
færði honum oft sögulegan fróðleik,
stórar og markverðar bækur ritaðar
af frægum sagnfræðingum. Gunnar
og sonur hans Harald-
ur voru kunnir fyrir
hljómlistaráhuga sinn
og fluttu þætti í Rík-
isútvarpinu.
Ég minnist þess frá
æsku- og unglingsár-
um er leiðin lá um
Vesturgötu, framhjá
húsi því sem nefnt var
Litla-Glasgow og var
reist af verzlunar-
stjóra Glasgow á sín-
um tíma. Þar bjuggu
hjónin Haraldur ljós-
myndari, sem þá rak
þvottahúsið Mjallhvít
og eiginkona hans
Margrét Auðunsdótt-
ir. Hún var glæsileg kona. Stóð oft á
tröppum hússins er vissu að götunni.
Hún var klædd íslenskum búningi.
Fannhvít stífuð brjósthlíf prýddi
barm hennar og sólin sló ljóma á göf-
uga mynd hennar sem blasti við veg-
farendum og setti svip á umhverfið.
Eiginmaður hennar, Haraldur, hafði
sannarlega ekki slegið slöku við
brjósthlífina í Þvottahúsinu Mjallhvít.
Þó kom það fyrir að hann tafðist frá
verki ef vinur hans, Sveinn Guð-
mundsson, tengdafaðir Halldórs Lax-
ness kom í heimsókn og rifjaði upp
rafvæðingu Eyrarbakka. Þá var gert
hlé og þess minnst að sjávarplássið á
brimsorfinni strönd ljómaði engu síð-
ur en Broadway þegar Sveinn og Ívar
Jónsson, móðurbróðir Auðar, höfðu
leikið hlutverk Ljósvíkinga og höfðu
þrætt rafmagnsvíra sína í þar til gerð
rör, allt frá Hópinu vestur fyrir Ein-
arshöfn og lyft glösum.
Tvíburarnir Björn og Gunnar voru
hændir að Jóni Axel bróður mínum og
hlupu jafnan til móts við hann.
Fáeinum skrefum vestar vakti hvíti
liturinn enn athygli. Þá skein sóin á
mjallhvítan Snæfellsjökul. Það var
eins og Þvottahúsið Mjallhvít hefði
sent starfsmenn sína til þess að fara
um jökulinn mjúkum höndum engu
síður en brjósthlíf húsfreyjunnar í
Litlu-Glasgow.
Á Eyrarbakka hafði verið vinátta
og samgangur milli heimila. Ásgeir
bróðir minn hét nafni Ásgeirs Blön-
dals læknis, en faðir okkar systkina
og hann voru vinir. Móðir mín, El-
ísabet, skrifaði minningarorð um
Margréti Blöndal. Hér fer á eftir
stuttur kafli úr greininni:
„ … Margrét var merkiskona í þess
orðs fyllstu merkingu. Vinátta hennar
var hrein og sönn, framkoman einlæg
og ákveðin, viðmótið þýtt og verk
hennar talandi vottur góðrar konu.
Mér virtist hún altaf eiga eitthvað að
miðla meðbræðrum sínum, og voru
það jafnan minstu bræðurnir, sem
hún taldi sína. Hún leit björtum aug-
um á lífið, þótti lífsstaðan væri erfið á
stundum, og var það í fullu samræmi
við þá viðleitni hennar, að gera lífið
bjart inni á heimili sínu og hvar, sem
hún kyntist. Hún var listelsk og gáfuð
kona og frjálslynd með afbrigðum.“
Lárus Blöndal greinir frá því að
Vigfús Guðmundsson fræðimaður
sem kenndur var við Keldur á Rang-
árvöllum hafi af áhuga sínum og
rausn kostað úr eigin vasa flutning
verzlunargagna Eyrarbakkaverzlun-
ar til Þjóðskjalasafnsins í Reykjavík.
Ber að þakka þann áhuga. Vigfús var
þjóðkunnur fræðimaður. Ritaði
margar bækur um þjóðleg fræði og
var óþreytandi og ötull í starfi.
Lárus H. Blöndal var um langt
skeið þingskrifari. Þar var hann lengi
í hópi þjóðkunnra manna. Til er ljós-
mynd af þeim félögum tekin í garði
Alþingishússins. Lárus var áhuga-
maður um þjóðfélagsmál. Í huga hans
tókust á annarsvegar róttækni og
framfaraþrá byltingarmannsins sem
„bugar og brýtur gráfeiskna stofna“,
en hins vegar staðfesta og íhaldssemi,
varúð og virðing héraðshöfðingja og
sveitarstólpa, sem vilja halda í horfinu
og flýta sér hægt. Lárus mun hafa átt
þátt í stofnun tveggja öndverðra póli-
tískra samtaka.
Við hjónin, Birna kona mín og ég,
vorum eitt sinn um tveggja vikna
skeið, að mig minnir, sumargestir á
Ásólfsstöðum, fögrum og frægum
bóndabæ og gististað: Þá var þar um
sama leyti Kristjana Benediktsdóttir,
kona Lárusar, með syni sína. Gunnar
sonur Páls bónda á Ásólfsstöðum var
þá drengur á svipuðu reki og synir
Lárusar og Kristjönu. Með okkur
hjónum var dóttir okkar, Ragnheiður
Ásta. Ásólfur sonur Páls bónda var
tekinn við búi. Gunnar bróðir hans,
samfeðra, leiddi okkur gesti um bæj-
arhlaðið og fræddi okkur. „Þarna er
Hekla og þarna er Búrfell. Og þarna í
kofanum er grimmi haninn.“ Börnin
undu sér vel við leiki og blómskrúð.
Mér hefir stundum komið til hugar
hvort þessir fáu sumardagar hafi
ruglað Halldór Blöndal þingforseta í
ríminu þegar hann þarf að hafa nöfn á
hraðbergi á forsetastóli. Að minnsta
kosti var nafn Ragnheiðar Ástu ofar í
huga hans heldur en nafn Ástu Ragn-
heiðar, svo sem í minni er haft. Krist-
jana móðir þeirra Blöndalsbræðra
var höfðingleg kona og minnisstæð.
Blöndalsættin er fjölmenn hér. Í
Danmörku eru ættingjar, sem getið
hafa sér frægðarorð á sviði hljómlist-
ar. Má þar nefna Erling Blöndal
Bengtson, frægan sellóleikara. Har-
aldur Blöndal stjórnaði sjálfur kvart-
ett og kór sem gladdi Eyrbekkinga
með fögrum og fáguðum söng.
Ekki sama, Blöndal eða Briem
Þess er getið víða í skráðum heim-
ildum að hljómlist og söngvísi hefir
einkennt þá frændur. Í hinu mikla riti
séra Bjarna Þorsteinssonar prests á
Siglufirði: Íslensk þjóðlög, er sagt frá
söngmönnum er þóttu skara fram úr
öðrum og voru rómaðir fyrir fagran
söng. Mælt var að danskir veitinga-
þjónar hefðu rætt um tvær íslenskar
embættismannaættir og námsmenn í
Kaupmannahöfn er gerður var sam-
anburður á ýmsum eðliskostum ætt-
anna. Einn þjónninn á að hafa sagt:
Blöndalerne de er gode sangere. Men
de er ikke gode betalere. Briemerne
derimod. De er ikke gode sangere.
Men de er gode betalere. Hvað sem
þessu líður er ljóst að margir afkom-
endur Blöndæla hafa getið sér gott
orð á sviði hljómlistar. Má nefna
marga, sem rekja ættir til Sölva,
bróður Lárusar skjalavarðar.
Nú ættu athafnamenn að taka
höndum saman og gangast fyrir
stofnun atvinnugreinasafns. Ég nefni
Jóhann J. Ólafsson stórkaupmann,
Hörð Sigurgestsson, Sigurlaug Þor-
kelsson, Guðmund Garðarsson og
fleiri. Þeir hafa til þess alla burði ef
þeir kalla á opinberan stuðning að
auki.
Starfsmenn Alþingis á sumarþingi árið 1931. Lárus H. Blöndal er þriðji frá vinstri í aftari röð.
Höfundur er þulur.
Forstjóri einokunarversl-
unar Dana, Andreas Bjørn.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. MAÍ 2004 29
Veiðihornið - Hafnarstræti 5 - sími 551 6760 • www.veidihornid.is • Veiðihornið - Síðumúla 8 - sími 568 8410
Sendum samdægursMunið gjafabréfin
Geymir þú skotvopnin
undir rúmi?
Síðustu dagar forsölu byssu-
skápa úr næstu sendingu
Enn á ný býður Veiðihornið skotvopnaeigendum að festa
kaup á byssuskápum í forsölu. Stórar sendingar í mars og
apríl seldust upp áður en þær komu til landsins.
Þú velur þér skáp við hæfi, pantar og staðgreiðir í Veiðihorn-
inu og nýtur þess að fá vandaðan og viðurkenndan byssu-
skáp á einhverju besta verði á Íslandi.
3 stærðir eru í boði í forsölu:
INAL5 - fyrir 5 byssur (140 x 33 x 25 sm) topphilla.
Verð í forsölu aðeins 21.900, annars 25.900.
INALPT7 - fyrir 7 byssur (150 x 45 x 33 sm) læst innra öryggishólf.
Verð í forsölu aðeins 29.980, annars 35.500.
INALPT14 - fyrir 14 byssur (150 x 45 x 40 sm) læst innra öryggis-
hólf.
Verð í forsölu aðeins 36.900, annars 43.500.
Eitt besta verð á Íslandi!
Allir byssuskápar Veiðihornsins
eru viðurkenndir af lögregluyfirvöldum
Byssuskáparnir eru úr 3mm stáli. 5 kólfar (25 mm) ganga úr hurð í karm. Lamir
eru innfelldar og útilokað er að spenna skápinn upp. Ekki er hægt að taka lykil
úr skrá nema skápurinn sé læstur. Skáparnir eru gataðir til veggfestingar.
Gámur af byssuskápum er væntanlegur um mánaðamótin maí/júní.
Stór hluti sendingarinnar er þegar seldur. Innkaupsverð hækkar nokkuð
þann 1. júní. Því er þetta síðasta sendingin á þessu frábæra verði.
Hikaðu ekki. Fáðu þér öruggan byssuskáp á góðu verði strax í dag
Opið í dag frá kl. 10-17
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Glæsilegt tilboð á síðustu sætunum þann 2. júní
til Costa del Sol –Tryggðu þér síðustu sætin til
þessa vinsælasta áfangastaðar Íslendinga í sólinni. Þú bókar núna,
og tryggir þér síðustu sætin, og 4
dögum fyrir brottför tilkynnum við
þér hvar þú býrð. Að sjálfsögðu
nýtur þú traustrar þjónustu farar-
stjóra Heimsferða allan tímann.
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Verð frá kr. 39.995
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára. Flug,
gisting, skattar, 2. júní., vikuferð.
Netverð. Símabókunargjald kr. 2.000 á
mann.
Verð kr. 49.990
M.v. 2 í stúdíó/íbúð, 2. júní, vika,
netverð. Ferðir til og frá flugvelli, kr.
1.800. Símabókunargjald kr. 2.000 á
mann.
11 sæti
Stökktu til
Costa del Sol
2. júní
frá kr. 39.995