Morgunblaðið - 23.05.2004, Blaðsíða 38

LISTIR
38 SUNNUDAGUR 23. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
M
etsölubók bandaríska
rithöfundarins Dan
Brown, Da Vinci-
lykillinn, sem selst hef-
ur í meira en sjö millj-
ónum eintaka, hefur
kallað á sterk viðbrögð
kirkjunnar manna, ekki síður en lesenda, frá
því hún kom fyrst í hillur bókaverslana fyrir
rúmum 13 mánuðum. Bókin hefur til að mynda
valdið þeim ótta meðal sumra kirkjunnar
manna að hún kunni að sá efasemdafræjum um
grunn kristinnar trúar, en í þessari sagn-
fræðilegu spennusögu er því haldið fram að
kristin trú byggist á aldagömlu samsæri kirkj-
unnar um að leyna sönn-
unum þess efnis að Jesús
hafi gifst Maríu Magda-
lenu, átt með henni börn
og að afkomendur þeirra
búi í Frakklandi.
Fjöldi biblíufræðinga
og klerka, sem og krist-
inna trúarsafnaða hefur lagt sig í líma við að
hrekja þessar fullyrðingar og greindi New
York Times frá því nýlega að rúmlega tíu bæk-
ur væru komnar út eða væru væntanlegar í
verslanir á næstunni, flestar í apríl og maí, þar
sem höfundar þeirra lofa að ljúka upp, rjúfa,
ráða eða lesa úr Da Vinci-lyklinum. Þannig
bjóða sumir kristnir trúarhópar upp á sér-
stakar glósur með bókinni, fyrir þá lesendur
sem kunna að hafa farið að efast um trú sína í
kjölfar lestursins, auk þess sem fjölmennt hef-
ur verið á fyrirlestra og eins predikanir þar
sem bókin er tekin fyrir.
„Af því að þetta er bein árás á grundvöll
kristinnar trúar er mikilvægt að við svörum
fyrir okkur,“ hefur blaðið eftir séra Erwin W.
Lutzer, höfundi The Da Vinci Deception, eða
Da Vinci-blekkingin, og presti við hina áhrifa-
miklu Moody-kirkju í Chicago. Séra James L.
Garlow, sem í samstarfi við prófessor Peter
Jones sendir frá sér Cracking Da Vinci’s Code
(Da Vinci-lykillinn ráðinn) tekur í sama streng.
„Ég tel þetta ekki vera sakleysislega skáld-
sögu með áhugaverðum söguþræði. Ég tel að
bókinni sé ætlað að sannfæra fólk um ranga og
ónákvæma söguskoðun, og það er að takast,“
segir Garlow. „Fólk er farið að láta sannfærast
um þá hugmynd að Jesús sé ekki guðdómlegur,
að hann sé ekki sonur Guðs.“
Darrell L. Bock, prófessor í Nýja testament-
isfræðum við prestaskólann í Dallas, telur Da
Vinci-lykilinn þá ekki bara vera tilraun til að
grafa undan hefðbundinni kristinni trú, heldur
telur hann að með bókinni sé líka leitast við að
endurskilgreina kristna trú og sögu hennar.
„Það er ástæða þess hve viðbrögð fólks við
bókinni eru sterk,“ segir Brock, höfundur
Breaking the Da Vinci Code (Da Vinci-
lyklinum lokið upp).
Ekki er þá úr vegi að nefna að Opus Dei,
íhaldssöm samtök kaþólskra presta og almenn-
ings, sem sýnd eru í bókinni í nokkuð óhugnan-
legu ljósi sem m.a. einkennist af kvalalosta, eru
ekki síður ósátt. En samtökin hafa m.a. sett
viðvörun á vef sinn þar sem fólk er varað við
því að „það væri óábyrgt að byggja skoðun á
Opus Dei á grundvelli lesturs á Da Vinci-
lyklinum“.
Meðal gagnrýnenda Da Vinci-lykilsins má
finna fólk úr röðum bæði kaþólikka og mót-
mælenda, en í bókinni er femínismi, andstaða
gegn klerkavaldi og heiðnir trúarhættir sýndir
í jákvæðu ljósi. Þessar femínísku áherslur eru
ekki öllum á móti skapi og benti t.d. Boston
Globe fyrir nokkru á að sérstakir fundir hefðu
verið haldnir til að ræða konur og trúmál sem
efalítið mætti tengja vinsældum bókarinnar.
Að mati sumra gagnrýnenda er bókinni hins
vegar ætlað að lauma að frjálslyndum hug-
myndum og bent hefur verið á að bók Brown
eigi þátt í að móta trú kynslóðar sem litla þekk-
ingu hefur á textum biblíunnar, auk þess sem
spilað sé inn á aukið vantraust almennings í
garð kaþólsku kirkjunnar sem liggur vel við
höggi í kjölfar fjölda hneykslismála tengdum
barnamisnotkun. Fræðimenn hafa þá einnig
bent á rangfærslur í sumum atriðum bók-
arinnar, en þó að þær hugmyndir sem þar komi
fram virðist nýjar af nálinni í augum hins al-
menna lesanda hefur rökræða fræðimanna um
mörg þessara mála staðið áratugum saman.
Hvað sem hugleiðingum um áhrif Da Vinci-
lykilsins á kristna trú annars líður er ljóst að
bókin nýtur enn mikilla vinsælda meðal al-
mennings því um 80–90.000 eintök seljast að
sögn Boston Globe í viku hverri í Bandaríkj-
unum einum saman og kvikmyndaleikstjórinn
Ron Howard, er sagður hafa kvikmynd byggða
á bókinni í undirbúningi.
Það er sömuleiðis erfitt að neita því aðlesning bókarinnar veki upp marg-víslegar spurningar tengdar trú-málum. Rob Bellinger, sem alinn var
upp í kaþólskri trú og hlaut síðar menntun sína
í skólum jesúíta í New York, segir margar
spurningar vakna. „Ég trúi því ekki að bókin sé
hundrað prósent rétt, en hún fékk mig til að
velta mörgu fyrir mér,“ hefur New York Times
eftir Bellinger. „Ef maður horfir á kirkjuna í
dag er erfitt að velta því ekki fyrir sér af hverju
það séu engar konur meðal prestanna?“
Michael S. Martin, menntaskólakennari í
Burlington í Vermont í Bandaríkjunum, tekur í
sama streng en hann ákvað að lesa bókina er
hann sá nemendur sína taka henni af ekki
minni áhuga en Harry Potter-bókunum. „Við
erum hrifin af samsæriskenningum og hvort
sem þær snúast um John F. Kennedy eða Jesú
þá vill fólk gjarnan trúa því að það búi eitthvað
meira að baki en okkur er sagt,“ segir Martin.
„Sagan af tilraunum kirkjunnar til að bæla nið-
ur hið kvenlega og heiðna er löng og vel skráð,
og því held ég að erfitt sé að mótmæla.“
Þar sem fæstar bókanna eru komnar íverslanir ennþá, er enn of snemmt aðsegja til um hver viðbrögð almenningsverða, en ljóst er að útgefendur vonast
til að salan eigi eftir að njóta góðs af vinsæld-
um Da Vinci-lykilsins. Séra Garlow virðist
a.m.k. vera þess sinnis og lítur Da Vinci-
lykilinn því ekki eingöngu neikvæðum augum.
„Vonandi hefur hann gert okkur stóran greiða.
Umræða um guðdómleika Jesú og sannleiks-
gildi texta Nýja testamentisins hefur aukist
heilmikið. Og ef fólk er hvatt til ítarlegri rann-
sókna nú þá mun það sannarlega leiða til meiri
trúarvissu,“ hefur breska dagblaðið Daily
Telegraph eftir Garlow.
Dan Brown, höfundur Da Vinci-lykilsins,
hefur hins vegar neitað öllum viðtölum vegna
útkomu þessara nýju bóka, en á vefsíðu sinni
kveðst hann fagna fræðilegri umræðu um bók
sína og þó að hún sé vissulega skáldsaga, „þá
er það persónuleg trú mín að hugmyndirnar
sem þar eru ræddar af sögupersónunum hafi
sitt hvað til síns máls“. Deilan um Da Vinci-
lykilinn heldur hins vegar áfram og síðasta
framlag kom frá Brown sjálfum, er hann lét
dagblaðið Los Angeles Times hafa eftir sér sl.
fimmtudag að hann hafi undanskilið í bók sinni
mikilvægar vísbendingar sem sanni enn frekar
réttmæti trúarhugmyndanna sem þar koma
fram.
AF LISTUM
Eftir Önnu Sig-
ríði Einarsdóttur
annaei@mbl.is
Deilt um Da Vinci-lykilinn
TENGLAR
...........................................................
www.opusdei.com
www.danbrown.com
María mey eða Jóhannes skírari? Það er
óneitanlega kvenlegur svipur á þessum læri-
sveini.
Síðasta kvöldmáltíðin. Mynd Leonardo da Vincis er notuð til að kalla fram margvíslegar spurningar í bókinni.
,,ÞAÐ er alltaf gaman að sýna verk í
Manitoba,“ segir Ríkey Ingimund-
ardóttir, en sýning á rúmlega 50 verkum
hennar var opnuð í Winnipeg í liðinni
viku.
Ríkey Ingimundar, eins og hún kallar
sig hér vestra, var með sýningar í Gimli
og Winnipeg síðsumars í fyrra. Að þeim
loknum buðu eigendur Birchwood Art
Gallery í Winnipeg, systurnar Carole Sol-
mundson og Lyn Chercoe, listakonunni
að sýna verkin í safni sínu og geyma þau
síðan þar til annað yrði ákveðið. Í kjölfar-
ið var ákveðið að setja nú upp sýningu í
safninu og stendur hún yfir í mánuð eða
til 19. júní.
Á sýningunni eru meðal annars olíu-
málverk, glerverk, höggmyndir, lág-
myndir, leir- og postulínsmunir auk sér-
stakra hamingjueggja. ,,Eins og sjá má
eru engin tvö egg eins, segir Ríkey og
bætir við að saga sé á bak við hverja
mynd. ,,Ég nota blandaða tækni og það er
algjör tryllingur í sumu. Maður er aldrei
eins heldur breytist dag frá degi.“
Ríkey Ingimundardóttir með
málverkasýningu í Winnipeg
Morgunblaðið/Steinþór
Ríkey Ingimundardóttir með systrunum Carole Solmundson og Lyn Chercoe við opn-
um sýningarinnar í Winnipeg. Þremenningarnir halda á hamingjueggjum.
Winnipeg. Morgunblaðið.
DANSKA dúóið Saxopran heldur tónleika í Norræna húsinu
kl. 14 í dag. Dúóið skipa Rebecca Persson sópransöngkona og
saxófón- og píanóleikarinn Per Egholm.
Dúettinn er þekkur í Danmörku ekki síst fyrir þá viðleitni
að kynna börnum klassíska tónlist en Per Egholm hefur verið
brautryðjandi í því að kynna leikskólabörnum klassíska tón-
list.
M.a. munu þau frumflytja lög fyrir sópran og saxófón eftir
danska tónskáldið Birgitte Alsted við texta Halfdan Rasm-
ussen og verk sem færeyska tónskáldið og djassistinn Edv-
ard Nyholm Debess samdi sérstaklega fyrir þau.
Hlaut hæstu einkunn á inntökuprófum
Rebecca Persson er ein af efnilegri upprennandi sópran-
söngkonum Dana en hún mun innan tíðar hefja söngnám við
Det kongelige Danske Musikkonservatorium. Þess má geta
að hún hlaut hæstu einkunn á inntökuprófunum í söngdeild-
ina. Þrátt fyrir að vera enn í námi hefur Persson haldið fjölda
einsöngstónleika. Hún hefur einkum sérhæft sig í dönskum
sönglögum og sálmasöng. Nánari upplýsingar um söngkon-
una er að finna á heimasíðunni www.dendanskesang.dk.
Per Egholm er þekktur saxófón- og píanóleikari í Dan-
mörku og nam við Det kongelige Danske Musikkonservatori-
um. Hann hefur komið víða við; spilað með sinfóníuhljóm-
sveitum í Danmörku, gefið út hljómdiska og kennt við marga
tónlistarskóla. Hann stofnaði m.a. Dansk Saxofon Kvartet og
er einn af frumherjunum í klassískum saxófónleik.
Danskt dúó í
Norræna húsinu