Morgunblaðið - 23.05.2004, Blaðsíða 21

ólíkum valkostum, á grundvelli bestu
líkana sem til eru á hverju sviði.
Svo er það hlutverk stjórnmála-
manna að taka ákvarðanir um hvort
fara eigi eftir tillögunum, og þar
koma gildismat og siðfræði inn í
myndina.
Í dag þurfa stjórnmálamenn að
taka afstöðu til þess hvaða verkefnum
eigi að sinna án þess að vera nógu vel
upplýstir um hvað þau kosti og hvaða
árangri þau muni skila. Það má líkja
því við að þeir hafi fyrir framan sig
matseðil þar sem ekki kemur fram
hvað réttirnir kosta. Hagfræðingarn-
ir reyna að gefa okkur hugmynd um
það, gefa stjórnmálamönnum færi á
að taka upplýstari ákvarðanir.“
Hvetja til upplýstari ákvarðanatöku
Hvernig ætlið þið að fara að því að
sannfæra ráðamenn um að fylgja ráð-
leggingum ykkar?
„Ég ætla ekki að reyna að sann-
færa neinn um að fara eftir þessum
tillögum! Fyrir mér vakir fyrst og
fremst að vekja fólk til umhugsunar.
Markmiðið með Copenhagen Con-
sensus er að fá ráðamenn og allan al-
menning til að horfast í augu við að
við neyðumst til að forgangsraða, og
gerum það í raun og veru nú þegar.
Það ætti að leggja fyrst til atlögu við
alvarlegustu vandamálin, með að-
gerðum sem koma sem flestum til
góða. Stjórnmálamenn munu auðvit-
að ekki fara eftir listanum okkar í
einu og öllu, en þeir þurfa þá kannski
að útskýra af hverju þeir gera það
ekki. Fyrir því geta vitaskuld verið
gild pólitísk eða siðferðileg rök, en
þau koma þá að minnsta kosti upp á
yfirborðið. Verkefnið verður því von-
andi til þess að örva umræðu og
hvetja til upplýstari ákvarðanatöku.
Þá er tilganginum náð.
Við stefnum að því að ráðstefnan
verði reglulegur viðburður, og það
væri ánægjulegt ef starf okkar yrði til
þess að vandamálalistinn hafi tekið
breytingum að fjórum árum liðnum.
En einnig má geta þess að víða eru
gloppur í vísindalegri þekkingu og
mörg svið hafa verið vanrækt. Sem
dæmi má nefna að er loftslagsráð
Sameinuðu þjóðanna sendi frá sér
sína fyrstu skýrslu 1990 kom víða
fram að um ákveðna þætti lægi ekki
fyrir næg vitneskja. En það varð
hvati til frekari rannsókna og er
næsta skýrsla kom út 1995 var búið að
stoppa í mörg göt, og enn fleiri 2001.
Ég vona að Copenhagen Consensus
muni á sama hátt leiða í ljós hvaða
upplýsingar skorti um ákveðin svið og
virka sem hvati til frekari þekking-
aröflunar og rannsókna.
Við bindum því vonir við að verk-
efnið muni annarsvegar gefa skýrari
mynd af því hvernig alþjóðasamfélag-
ið ætti að fjárfesta,og hins vegar af
því hvað við vitum og hvað ekki.“
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. MAÍ 2004 21
andmælendur fengnir til að gagnrýna
hverja ritgerð, til að tryggja að öll
helstu sjónarmið kæmu fram.
Í þessari viku munu síðan hagfræð-
ingarnir níu ræða hvert viðfangsefni
fyrir sig, á grundvelli ritgerða sér-
fræðinganna og athugasemda and-
mælendanna, og reyna að komast að
niðurstöðu um hvaða aðgerðir skuli
hafa forgang. Munu þeir taka saman
lista þar sem 30 til 50 valkostum, sem
nefndir eru til sögunnar í ritgerðum
sérfræðinganna, er skipað í númera-
röð. Vinna þeir út frá því sem fram-
kvæma megi fyrir þá fjárhæð sem al-
þjóðasamfélagið leggur árlega til
þróunarmála, um 50 milljarða doll-
ara.
Niðurstöðurnar kynntar
stefnumótunaraðilum
Fundir hagfræðinganna verða lok-
aðir, og Lomborg segir það hafa verið
ákveðið í því skyni að örva óhindraðar
umræður og skoðanaskipti þeirra á
milli. Niðurstöðurnar verða hins veg-
ar kynntar almenningi að ráðstefn-
unni lokinni, næstkomandi laugar-
dag. The Economist mun fjalla
ítarlega um verkefnið og Cambridge-
háskólaforlagið mun síðar á árinu
gefa niðurstöðurnar út á bók, ásamt
ritgerðum sérfræðinganna. Þá verða
tillögur hagfræðinga hópsins kynntar
fyrir viðeigandi stefnumótunaraðilum
og sendar til helstu alþjóðastofnana
og samtaka sem vinna að umhverfis-,
þróunar- og mannúðarmálum.
Að sögn Lomborgs vildu aðstand-
endur verkefnisins einnig skapa vett-
vang þar sem viðfangsefnin væru
rædd fyrir opnum dyrum, og því hafi
80 ungir háskólanemar af ólíkum
uppruna og víðs vegar að úr heim-
inum verið fengnir til að koma saman
samhliða ráðstefnunni, fara yfir sömu
gögn og hagfræðingarnir og komast
að sínum eigin niðurstöðum.
Stefnt er að því að Copenhagen
Consensus verði reglulegur viðburð-
ur, hugsanlega á fjögurra ára fresti.
Fjórir
nóbelsverðlaunahafar
Í hagfræðingahópnum eru fjórir
nóbelsverðlaunahafar: Robert W.
Fogel og James J. Heckman við Chic-
ago-háskóla, Douglass C. North við
Washington-háskóla í St. Louis, og
Vernon L. Smith við George Mason-
háskóla. Hinir hagfræðingarnir fimm
eru Jagdish Bhagwati við Columbia-
háskóla, Bruno S. Frey við háskólann
í Zürich, Justin Yifu Lin við Vísinda-
og tækniháskólann í Hong Kong,
Thomas C. Schelling við Maryland-
háskóla, og Nancy L. Stokey við
Chicago-háskóla.
Reuters
adalheidur@mbl.is
Smitsjúkdómar eru með alvarlegri ógnum. Hér bera
taívanskir námsmenn grímur til að forðast HABL-smit.
Sérfræðingar dönsku Umhverfismats-
stofnunarinnar völdu tíu málaflokka til
umfjöllunar á grundvelli gagna frá Sam-
einuðu þjóðunum um alvarlegustu
vandamálin sem heimsbyggðin ætti við
að etja.
Fjárhagslegur óstöðugleiki
Ófullnægjandi hagtölur, leyndir veik-
leikar í fjármálalífi og óskýr stefnumörk-
un ógna ekki aðeins stöðugleika ein-
stakra hagkerfa, heldur efnahagslífi
heimsins alls.
Fólksflutningar
Fólksflutningar eru enn mestir á milli
nágrannaríkja, en fólksflutningar á milli
heimshluta fara vaxandi, einkum frá
vanþróuðum svæðum til iðnríkja. Talið
er að fjöldi fyrstu kynslóðar-innflytjenda
í heiminum sé yfir 125 milljónum, að
flóttamönnum meðtöldum.
Hreinlætismál og drykkjarvatn
Yfir ein milljón jarðarbúa hefur ekki
aðgang að hreinu drykkjarvatni og 2,4
milljarðar njóta ekki fullnægjandi hrein-
lætisaðstöðu.
Loftslagsbreytingar
Flestir loftslagssérfræðingar telja að
losun gróðurhúsalofttegunda, einkum
með bruna jarðefnaeldsneytis eins og
kola og olíu, valdi hækkandi hitastigi og
öðrum loftslagsbreytingum. Það gæti
haft mikil áhrif á umhverfið og samfélög
manna um allan heim.
Menntun
Góð og almenn menntun hefur
reynst einn mikilvægasti þátturinn í við-
leitni til að bæta lífskjör í þróunarlönd-
um, byggja upp lýðræðisleg stjórnkerfi
og stuðla að friðsamlegum samfélags-
háttum. Samkvæmt UNESCO var nær
fimmtungur jarðarbúa ólæs árið 2000,
og þar af voru tveir þriðju hlutar konur.
Niðurgreiðslur og tollmúrar
Niðurgreiðslur og tollmúrar skekkja
markaði og koma illa niður á skattgreið-
endum og neytendum. Samkvæmt mati
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins myndi ávinn-
ingurinn af afnámi allra viðskiptahindr-
ana nema milli 250 og 680 milljörðum
dollara á ári.
Smitsjúkdómar
Smitsjúkdómar hamla hagvexti og
framþróun í mörgum ríkjum heims. Víða
er enn barist við malaríu, kóleru og aðra
sjúkdóma sem legið hafa í dvala, auk
þess sem nýir sjúkdómar s.s. alnæmi og
HABL hafa komið fram á sjónarsviðið.
Stjórnarfar og spilling
Spilling og óstjórn grefur undan hag-
vexti. Alþjóðabankinn telur spillingu
vera stærstu hindrunina í vegi efna-
hags- og samfélagslegrar framþróunar.
Vannæring og hungur
800 milljónir manna líða hungur á
dag hvern. Vannæring og hungursneyð
minnka lífsgæði og hamla hagvexti.
Vopnuð átök
Á síðasta áratug fjölgaði staðbundn-
um átökum í heiminum. Talið er að
kostnaður alþjóðasamfélagsins af inn-
gripum í átök á Balkanskaga, í Sómalíu,
Rúanda, Haítí, Persaflóa, Kambódíu og
El Salvador hafi numið um 200 millj-
örðum dollara á árunum 1990–2000.
Viðfangsefnin tíu
Nám
semnýtist
Nám við Hólaskóla, háskólann á Hólum
Menntun á sviði ört vaxandi atvinnugreina
FERÐAMÁLAFRÆÐI
•Diplóma í ferðamálafræði, landvörður og staðarvörður
•BA í ferðamálafræði
Áhersla er á ferðaþjónustu og uppbyggingu afþreyingar sem tengist menningu
og náttúru Íslands. Markmiðið er að veita hagnýtt og vandað starfsnám á
háskólastigi þar sem fræði og framkvæmd eru vel samþætt.
Diplómanámið er einnig boðið í fjarnámi.
FISKELDI OG FISKALÍFFRÆÐI
•Diplóma í fiskeldi
•BS í fiskeldi og fiskalíffræði
Sérstaða námsins mótast af áherslu á líffræði fiska og tæknilegar hliðar
fiskeldis. Markmiðið með náminu er að mennta einstaklinga sem eru færir
um að sinna fjölbreyttum störfum á þessu sviði.
HESTAFRÆÐI
•Hestafræðingur og leiðbeinandi
•Tamningamaður
•Þjálfari og reiðkennari
Markmið með náminu er að mennta fólk sem getur haslað sér völl á ýmsum
sviðum atvinnugreinarinnar og með því stuðlað að framförum og aukinni
arðsemi í hrossarækt, betri tamningum og reiðmennsku.
Boðið er upp á undirbúningsnám fyrir ferðamálafræði
og fiskeldisfræði við frumgreinadeild Hólaskóla í samvinnu við
Fjölbrautaskóla Norðurlands vestra.
Sérhæft nám – náin tengsl við atvinnulífið – alþjóðlegur skóli – samstarf við aðra
háskóla – ný reiðhöll – nýir nemendagarðar – aðstaða til kennslu og rannsókna
í fiskeldi á heimsmælikvarða – sérmenntaðir kennarar – sveigjanlegt og fjölbreytt
nám – leikskóli – grunnskóli –fallegt umhverfi – sundlaug – íþróttaaðstaða.
Umsóknarfrestur er til 10. júní
Nánari upplýsingar og umsóknareyðublöð eru á vef skólans www.holar.is
Einnig eru veittar upplýsingar á skrifstofu skólans í síma 455-6300
w w w . h o l a r . i s
H
V
ÍT
T
&
S
V
A
R
T