Morgunblaðið - 15.12.2004, Qupperneq 16

16 MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
MAHMUD Abbas, leiðtogi Palest-
ínumanna, sagði í viðtali sem birtist
í gær að binda bæri enda á hina
vopnuðu uppreisn gegn hernámi
Ísraela. Uppreisnin væri mistök,
andóf án vopnavalds væri hin lög-
mæta aðferð og sú sem heppilegust
myndi reynast.
Nánast öruggt þykir að Mahmud
Abbas verði kjörinn forseti í kosn-
ingum Palestínumanna sem fram
fara 9. næsta mánaðar. Hann tekur
við embættinu af Yasser Arafat sem
lést í nóvembermánuði.
Er Arafat var á lífi tjáði Abbas
oft samstarfsmönnum sínum þá
skoðun sína að uppreisn með vopna-
skaki væri mistök. Hann opinberaði
þá afstöðu hins vegar ekki opinber-
lega. Yfirlýsing hans í viðtalinu í
gær þykir því til marks um þá
stefnubreytingu sem hann hafi af-
ráðið að knýja fram nú þegar Arafat
er allur.
Abbas lét þessi orð falla í samtali
við arabíska dagblaðið Aharq al-
Awsat, sem gefið er út í Lundúnum.
„Það er mikilvægt að skilja á milli
uppreisnarinnar og vopnanna, því
uppreisnin er réttmætur réttur
fólksins til að koma andstöðu sinni
við hernámið á framfæri,“ sagði
hann. „Það skaðar okkur að beita
vopnum og því verður að linna,“
bætti hann við og vísaði til árása
palestínskra vígamanna sem drepið
hafa hundruð Ísraela frá því að
vopnuð uppreisn hófst í september-
mánuði árið 2000.
Ræðir við fulltrúa
herskárra samtaka
Ráðamenn í Ísrael hafa sagt að
Palestínumenn verði að láta af slík-
um ofbeldisverkum áður en friðar-
viðræður geti hafist. Ísraelar hafa
jafnframt sagt að takist nýrri for-
ustusveit Palestínumanna að hefta
aðgerðir vígahópa komi til greina að
eiga samstarf við stjórn Palestínu-
manna þegar að því kemur að fram-
kvæma áætlun Ariels Sharons, for-
sætisráðherra Ísraels, um brott-
flutning ísraelskra landtökumanna
frá Gaza-svæðinu. Þetta felur í sér
nokkra breytingu en Sharon hafn-
aði öllum viðræðum við Arafat og
sakaði hann um að hvetja til ofbeld-
isverka.
Í viðtalinu við Abbas kom fram að
hann ætti nú í viðræðum við fulltrúa
Hamas og Íslamska Jíhad, her-
skárra, íslamskra samtaka Palest-
ínumanna. Vonin væri sú að takast
mætti að fá hópa þessa til samstarfs
innan Frelsissamtaka Palestínu,
PLO, regnhlífarsamtaka hinna
ýmsu flokka og fylkinga sem starfa í
Palestínu. Viðleitni Abbas til að fá
vígahópa til að hætta árásum á Ísr-
aela varð fyrir áfalli á sunnudag
þegar fimm ísraelskir hermenn
voru drepnir í árás á varðstöð nærri
landamærum Gaza og Egyptalands.
Athygli hefur vakið að viðbrögð Ísr-
aela við þessari árás hafa verið hóf-
stillt borið saman við það sem áður
þekktist. Er það hald sérfróðra að
Ísraelar vilji forðast stórfelldar
hernaðaraðgerðir. Það gæti orðið til
þess að spilla kosningum Palestínu-
manna og ísraelskir ráðamenn vilji
ekki verða gerðir ábyrgir fyrir
slíkri rás atburða.
Palestínumenn hætti
vopnaðri uppreisn
Yfirlýsing Mahmuds Abbas höfð til marks um að hann
hyggist hverfa frá stefnu Yassers Arafats
Jerúsalem. AP.
LIÐSMENN indverska hersins
leita að líkum í braki lestarvagns í
þorpinu Mansar, um 120 km norð-
austur af borginni Amritsar í
norðurhluta Indlands í gær. Tvær
farþegalestir lentu í hörðum
árekstri á þessum slóðum og
sögðu embættismenn við AFP-
fréttastofuna að a.m.k. 38 manns
hefðu beðið bana í slysinu og 50
slasast. Virðist sem mannleg mis-
tök hafi orðið til þess að lestirnar
voru á sama spori. „Ég lít ekki á
þetta sem slys heldur morð. Hér
var um beina vanrækslu að ræða
af hálfu hlutaðeigandi embættis-
manna,“ sagði Laloo Prasad
Yadav, ráðherra lestamála, eftir
að hafa heimsótt fólk sem slas-
aðist í gær.
Reuters
Tugir fórust í hörðum
árekstri tveggja lesta
Mannréttindasamtök biðla til hæstaréttar Írans
eftir dauðadóm yfir nítján ára stúlku
Neydd út í vændi
aðeins átta ára gömul
NÍTJÁN ára írönsk stúlka, sem sögð er hafa andlegan
þroska á við átta ára barn, var nýverið dæmd til dauða
af dómstóli í borginni Arak í Mið-Íran vegna „siðgæð-
isafbrota“. Hafa samtökin Amnesty International í
Bretlandi nú hafið herferð sem miðar að því að fá
hæstarétt í Íran til að snúa þessum dómi við.
Stúlkan er kölluð Leyla M og segir í frétt frá
Amnesty að hún hafi verið svívirt á ýmsa vegu.
Amnesty byggir málatilbúnað sinn á frétt sem birtist í
dagblaði í Teheran en þar var sagt frá máli stúlk-
unnar. Er hún sögð hafa verið dæmd til dauða en að
hún skuli fyrst vera hýdd.
Dómstóllinn mun hafa dæmt Leylu M fyrir að hafa
starfrækt vændishús, fyrir að hafa haft samræði við
ættmenni sín og fyrir að hafa fætt í heim þennan óskil-
getið barn.
Nauðgað og seld
Saga Leylu er mikil sorgarsaga. Móðir hennar mun
hafa neytt hana út í vændi þegar hún var aðeins átta
ára gömul og var henni nauðgað ítrekað í kjölfarið.
Hún ól sitt fyrsta barn aðeins níu ára og um það leyti
var hún dæmd til 100 svipuhögga fyrir vændi. Þegar
hún var tólf ára seldi fjölskylda hennar hana afgönsk-
um manni og varð hún það sem kallað er eiginkona
hans „tímabundið“. Tók móðir mannsins þá að sér að
vera vændisdólgur hennar og „seldi líkama hennar án
hennar samþykkis“.
Fjórtán ára gömul ól Leyla tvíbura og var enn
dæmd til 100 svipuhögga. Seldi fjölskylda hennar hana
nú aftur í „tímabundið“ hjónaband en hinn nýi eig-
inmaður, sem var 55 ára gamall, neyddi eiginkonuna
til að taka á móti viðskiptavinum á heimili þeirra.
Fram kemur að dómstóllinn í Arak hafi byggt
dauðadóm sinn á játningu Leylu. Þó mun starfsfólk fé-
lagsþjónustunnar ítrekað hafa komist að þeirri nið-
urstöðu að Leyla hefði andlegan þroska átta ára
barns. Ennfremur bendir Amnesty á að Íran hafi full-
gilt Alþjóðasamninginn um borgaraleg og pólitísk
réttindi en hann felur í sér skuldbindingu um að taka
engan af lífi fyrir glæpi sem framdir voru áður en við-
komandi varð átján ára gamall.
 Meira á mbl.is/ítarefni
JACQUES Chirac, forseti Frakk-
lands, vígði í gær hæstu bílabrú
heims, Millau-brúna í sunnanverðu
landinu. Brúin verður opnuð fyrir
almennri umferð á fimmtudag, en
hún er um 2,5 km að lengd og 340
metra há þar sem hún er hæst, eða
sextán metrum hærri en Eiffel-
turninn í París.
Brúin er talin vera mikið verk-
fræðiafrek. Hún þykir hreint lista-
verk og talað hefur verið um hana
sem nýtt þjóðarstolt Frakka.
Breski arkitektinn Norman Foster
hannaði brúna og sagði að hún
ætti að minna á „fínleika fiðrild-
isins“.
„Verk mannanna og náttúran
þurfa að renna saman í eitt,“ sagði
hann. „Stöplarnir þurftu að virðast
nánast lífrænir, eins og þeir hefðu
vaxið upp úr jörðinni.“
Þeir sem aka yfir brúna verða í
270 m hæð, en ofan á stöplunum
eru sjö 87 m háir turnar. Royal
Gorge-brúin yfir Arkansas-fljót í
Colorado er hæsta hengibrú heims,
331 metra há, en var hönnuð fyrir
gangandi vegfarendur.
Reuters
Hæsta
bílabrú
heims vígð
RÉTTARHÖLD yfir
æðstu embættismönn-
unum í stjórn Saddams
Husseins, fyrrverandi
forseta Íraks, munu að
öllum líkindum hefjast í
næstu viku. Iyad All-
awi, forsætisráðherra
Íraks, tilkynnti þetta í
ræðu sem hann hélt í
gær.
Allawi gaf ekki upp
nákvæma dagsetningu
á fyrirhuguðum réttar-
höldum en sagði að
réttað yrði yfir hverj-
um fyrir sig. Ellefu
háttsettir, fyrrverandi
embættismenn úr
stjórninni eru í haldi Bandríkja-
manna auk Saddams. Þ.á m. eru
Tariq Aziz, fyrrverandi aðstoðarfor-
sætisráðherra, og Ali Hassan al-
Majid, sem stundum hefur verið
nefndur „Efnavopna-Ali“ vegna þess
hlutverks sem hann
gegndi í aðgerðum
gegn Kúrdum árið
1987.
Lögfræðingar sak-
borninganna segja að
skjólstæðingar þeirra
muni ekki viðurkenna
lögmæti dómstóls sem
settur verði á stofn
undir hernámi Banda-
ríkjamanna.
Réttarhalda yfir
Saddam beðið
Ár er nú liðið síðan
Saddam var handsam-
aður af bandarískum
hermönnum nærri fæð-
ingarborg hans, Tikrit. Hann kom
fyrst fyrir dómara í júlí á þessu ári
en þess er enn beðið að réttarhöld yf-
ir honum hefjist fyrir alvöru. Allawi
gaf ekkert upp um það í gær hvenær
réttað yrði yfir Saddam sjálfum.
Réttarhöld yfir helstu ráðgjöfum
Saddams Husseins
Eiga að hefjast
í næstu viku
Saddam er hann kom
fyrir dómara 1. júlí sl.
BANDARÍSKA varnarmálaráðu-
neytið skýrði frá því á mánudag að
átta fangar hefðu látið lífið í haldi
Bandaríkjamanna í Afganistan. Áð-
ur hafði það gengist við því að sex
fangar hefðu dáið í fangelsum þar frá
því að stjórn talibana var steypt.
Ráðuneytið birti lista þar sem rak-
in voru þau dauðsföll sem verið væri
að rannsaka í Afganistan eftir að
mannréttindasamtökin Human
Rights Watch birtu opið bréf til Don-
alds Rumsfelds varnarmálaráðherra
þar sem þess var krafist að hann léti
færa fyrir rétt „fólk sem tengist
dauða fanga og misþyrmingum“.
Samtökin sögðust hafa sannanir fyr-
ir því að tveir fangar til viðbótar
hefðu dáið í haldi í Afganistan án
þess að frá því hefði verið greint.
Afganistan
Viðurkenna
dauða fanga
Washington. AFP.