Morgunblaðið - 15.12.2004, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í DÁLKINUM „Viðhorfi“ í
Morgunblaðinu föstudaginn 10.
desember birti blaðamaður tilfinn-
ingaþrungnar skoðanir sínar á
blaðagrein undirritaðs þar sem
rætt var meðal annars um þá litlu
umfjöllun sem
byggðamál fá í fjöl-
miðlum landsins. Það
sem fór einkum fyrir
brjóstið á blaðamann-
inum var að ég benti
réttilega á að í ít-
arlegri umfjöllun
Morgunblaðsins um
byggðamál í Norð-
vesturkjördæminu
væri forðast eins og
heitan eldinn að tala
um augljósa orsök
fólksfækkunarinnar í
sjávarbyggðunum,
þ.e. kvótakerfið í sjávarútvegi.
Rétt er að það kom fram ítrekað í
stuttum viðtölum við íbúa að þeir
kenndu kvótakerfinu um fólks-
fækkunina en í öllum efnistökum
blaðsins var sjónum beint í aðrar
áttir.
Í sjálfu sér er það eflaust gott
og hollt að fólk opni sig og láti til-
finningaþrungnar skoðanir flæða á
síður blaðanna um menn og mál-
efni. Ég tel engu að síður að það
verði að varast að fullyrða eitt-
hvað út í loftið um hvað hinn eða
þessi hafi lesið og hvað ekki. Fram
kom hjá blaðamanninum sú ein-
kennilega mótsögn í umræddum
dálki, annars vegar að ég hefði
ekki lesið skrif hans og hins vegar
sú skoðun að ég hefði ekki kynnt
mér umfjöllun blaðsins. Hið rétta
er að ég las umfjöllun blaðsins ít-
arlega og vil nota tækifærið og
þakka fyrir hana þó
svo ég telji að sjónum
hafi ekki verið beint
að rótum vandans.
Halldór Hall-
dórsson lifir í
blekkingu
Í pistlinum kom fram
að undirritaður mætti
taka til sín einhver
orð Halldórs Hall-
dórssonar, bæj-
arstjóra á Ísafirði, um
að ekki þýddi að
standa á torgum og
skammast út í kvótakerfið og að
Vestfirðingar væru nú bjartsýnir
og farnir að taka þátt í kvóta-
leiknum. Þess ber að geta að þetta
er ekki fyrsta skipti sem Morg-
unblaðið lyftir Halldóri á stall en
lesa mátti mikið hrós um þennan
ágæta mann í leiðaraskrifum
blaðsins nú í sumar. Það sem hann
hefur unnið sér mest til ágætis að
mati blaðsins er að hann hvetur til
þess að hætt sé að ræða kvóta-
kerfið og talar af bjartsýni um ein-
hver önnur atvinnumál. Ég hef
mikinn skilning á því að sjálfstæð-
ismenn á Ísafirði vilji fyrir alla
muni tala sem minnst um kvóta-
kerfið og reyni jafnvel að sverta
þá sem benda á hið augljósa að
kerfið hafi leikið Ísafjörð grátt.
Auðvitað skil ég líka Morg-
unblaðið sem fylgjandi kerfinu að
það vilji hampa þeim manni sem
forðast að ræða um kerfið og talar
um að þeir sem hefji þá umræðu
séu að viðhafa eitthvert bölmóðs-
tal.
Hvernig er raunveruleikinn á
Ísafirði, í stjórnartíð bjartsýna
bæjastjórans sem hefur setið að
völdum síðustu sex ár og spilað
með kerfinu? Staðan er einfald-
lega sú að íbúum hefur fækkað um
8% í sveitarfélaginu, sem er nán-
ast sama fækkun og síðustu sex ár
þaðan á undan á sama svæði. Stað-
an er sem sagt óbreytt þrátt fyrir
að menn séu byrjaðir að spila með
kerfinu eins og það er kallað og
þrátt fyrir allt bjartsýnishjalið.
Staðan er óbreytt þrátt fyrir að
ýmislegt mjög jákvætt hafi gerst,
s.s. sameining sveitarfélaga og
miklar samgöngubætur. Ástæðan
fyrir áframhaldandi fækkun þrátt
fyrir áðurgreindar umbætur er
einkum sú að kvótaflokkarnir
Sjálfstæðis- og Framsókn-
arflokkur hafa stöðugt verið að
leggja stein í götu sjávarbyggð-
anna með því að herða á snöru
kvótakerfisins s.s. með því að setja
fleiri fisktegundir smábáta í kvóta
og leggja af sóknardagakerfið.
Nú ætla ég að vona að bæjar-
stjórinn á Ísafirði sjái að sér og
taki þá frekar þátt í því með okkur
í Frjálslynda flokknum að berjast
gegn kvótakerfinu og þess vegna
að standa á kassa á torgum og
hrópa kerfið niður. Það væri mun
meiri sómi að því í stað þess að
róa með kerfi sem er á að leggja
Ísafjörð og sjávarbyggðirnar í
rúst.
Hér að framan hefur komið
fram skilningur á ýmsum skrifum
og þögnum Morgunblaðsins í ljósi
afstöðu þess með kvótakerfinu en
hins vegar er ómögulegt að átta
sig á hvers vegna tekin er afstaða
með þessari vitleysu. Það má
furðu sæta að það sé ekki búið að
henda kvótakerfinu fyrir löngu
þar sem sýnt er að það er al-
gjörlega misheppnað til þess að
stjórna fiskveiðum. Þegar farið
var af stað með kerfið var ætlunin
að þorskaflinn yrði að meðaltali
450 þúsund tonn en eftir tuttugu
ára kvóta er veiðin rúmlega helm-
ingi minni. Meðfylgjandi línurit
sýna árangursleysið í hnotskurn,
þar sem eftir tuttugu ára óstjórn
eru bæði afli og fiskistofnar mun
minni en fyrir daga kerfisins. Nú
hefur verið sýnt fram á að næstu
nágrönnum okkar í Færeyjum
hefur tekist mun betur upp með
stjórn fiskveiða. Hvað er þá í vegi
fyrir því að skoða þeirra kerfi með
opnum hug?
Blaðamaður ber tilfinningar sínar á torg
Sigurjón Þórðarson
svarar Viðhorfi ’Nú hefur verið sýntfram á að næstu ná-
grönnum okkar í Fær-
eyjum hefur tekist mun
betur upp með stjórn
fiskveiða. Hvað er þá
í vegi fyrir því að
skoða þeirra kerfi með
opnum hug?‘
Sigurjón Þórðarson
Höfundur er þingmaður
Frjálslynda flokksins.



 
 
 
 

 



 
 
 
 

 
     

%&  "#$
 3)

( & 0"-" 
 "
 4 

0"-" 
  "4

5 67


    
)*
& #* +& , &-$ 
3)

( &
Í laugardagsblaði
Morgunblaðsins var
frétt um nýfallna úr-
skurði óbyggðanefnd-
ar í Rangárvallasýslu
og Vestur-Skaftafells-
sýslu. Fyrirsögnin var
„kröfum ríkisins hafn-
að að stórum hluta“.
Rétt er að skoða nán-
ar hvort þessi fyrir-
sögn geti verið rétt
miðað við efni úr-
skurðanna.
Í þjóðlendumálum
er tekist á um hvar
séu mörk eignarlanda
og þess hluta Íslands,
sem íslenska þjóðin á.
Í þessum tveimur
sýslum var tekist á
um landrétt í níu mál-
um og er rétt að fara
yfir lyktir þeirra mála.
Fyrsta málið snerist um Holta-
mannaafrétt. Ríkið taldi hann þjóð-
lendu, en bændur eignarland. Allt
svæðið var úrskurðað þjóðlenda.
Næsta mál snerist um Land-
mannaafrétt. Ríkið taldi svæðið
þjóðlendu, en bændur eignarland.
Óbyggðanefnd úrskurðaði eftir
kröfum ríkisins. Þriðja málið snerist
um Rangárvelli. Ríkið taldi allt
kröfusvæðið þjóðlendu, en bændur
eignarland. Óbyggðanefnd sam-
þykkti kröfur ríkisins, en úrskurð-
aði þó meira land þjóðlendu en ríkið
hafði krafist. Fjórða málið snerist
um Fljótshlíðarsvæðið. Ríkið gerði
kröfu til þess að kröfusvæðið væri
þjóðlenda, en bændur gerðu önd-
verða kröfu um eignarrétt. Fallist
var á kröfur ríkisins að undanskil-
inni sneið við Tindfjallajökul.
Fimmta málið snerist um Þórs-
merkursvæðið og Eyjafjöll. Ríkið
gerði þjóðlendukröfu til
Þórsmerkursvæðisins, en bændur
eignarréttarkröfu. Fallist var á
kröfu ríkisins. Varðandi efri mörk
jarða við Eyjafjallajökul dró ríkið
kröfulínu sína ekki í jökul, heldur
rétt neðan jökuls, og munaði ekki
miklu á kröfum. Óbyggðanefnd úr-
skurðaði eignarrétt að jökulsporði
eins og hann var 1998, en ekki eins
og hann var rétt um 1882, þegar
landamerkjabréf voru rituð, en þá
lá jökull miklu neðar.
Sjötta málið var Mýr-
dalshreppur. Þar gerði
ríkið kröfu til ákveð-
inna afréttarsvæða sem
þjóðlendu og helm-
ingur þeirra var úr-
skurðaður þjóðlenda.
Þess var krafist að
mörk jarða næðu ekki
nema í u.þ.b. 700 til 800
m hæðar, en óbyggða-
nefnd úrskurðaði eign-
arlöndin í jökul eins og
hann var 1998. Sjöunda
málið var um Álftaver
og Skaftártungu. Ríkið
gerði kröfu til þess að
allt kröfusvæðið væri
þjóðlenda, en bændur
töldu það allt eign-
arland. Óbyggðanefnd
fór að kröfum ríkisins.
Áttunda málið var um
Síðuna. Bændur töldu allt kröfu-
svæðið eignarland, en ríkið gerði
kröfu til að afrétturinn væri
þjóðlenda og efsti hluti ákveðinnar
jarðar, sem óglöggt merkjabréf var
fyrir um, væri einnig þjóðlenda.
Fallist var á kröfu ríkisins um af-
rétt og hluti af jörðinni Mörtungu
var úrskurðaður þjóðlenda. Var
þannig nánast að öllu leyti fallist á
kröfur ríkisins. Níunda málið
fjallaði um jarðir í Fljótshverfi og
mörk þeirra. Bændur gerðu kröfu
um eignarland allt til jökuls eins og
hann er nú, en ríkið fór með kröfu-
línu sína í samræmi við það, sem
ráða mátti af eldri heimildum að til-
heyrt hafði jörðunum. Þarna í þessu
eina máli fór ríkið halloka því allt
kröfusvæðið var úrskurðað þjóð-
lenda.
Af þessari samantekt má sjá að í
flestum málunum var úrskurðað í
samræmi við kröfur ríkis. Í einu
máli fer ríkið halloka og á tveimur
svæðum, sem liggja að jökli, er farið
með eignarlöndin í jökulbrún og
munaði þar ekki miklu á kröfulín-
um. Dæmi svo hver fyrir sig hvort
fréttafyrirsögnin fær staðist.
Fréttafyrirsögn af
þjóðlenduúrskurðum
Ólafur Sigurgeirsson
fjallar um þjóðlendumál
Ólafur Sigurgeirsson
’… í flestummálunum var
úrskurðað í
samræmi við
kröfur ríkis.‘
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.
NÚ STENDUR yfir
á vegum Þjóðarhreyf-
ingarinnar – með lýð-
ræði fjársöfnun til að
birta yfirlýsinguna
„Innrásin í Írak – ekki
í okkar nafni“ í banda-
ríska stórblaðinu The
New York Times í jan-
úar. Í auglýsingunni
verður nefndur fjöldi
þeirra Íslendinga sem
kostuðu birtinguna.
Ástæða þessarar
söfnunar er að tveir
ráðherrar lögðu nafn
Íslendinga – okkar
allra – við aðgerðir
innrásarhersins í Írak,
þrátt fyrir eindregna
andstöðu þjóðarinnar.
Með þeirri ákvörðun
voru brotin íslensk
lög, alþjóðalög – og íslensk lýðræð-
ishefð. Yfirlýsingunni má líkja við
mótmælastöðu.
Stuðningur Íslands við innrásina
í Írak hefur vakið mikla athygli á
alþjóðavettvangi. Á þeim sama
vettvangi er því nauðsynlegt að
leiðrétta þessi mistök ráðherranna
– og jafnframt að biðja Íraka af-
sökunar á þeim. Í skoðanakönn-
unum hafa fjórir af hverjum fimm
Íslendingum lýst sig andsnúna ein-
hliða ákvörðun ráðherranna.
Tökum því höndum saman um
að birta yfirlýsinguna í The New
York Times. Hringið í síma
90-20000 og leggið þannig fram
1.000 kr. (eitt þúsund krónur) til
að kosta birtingu yfirlýsingarinnar.
Einnig má leggja frjáls framlög á
bankareikning nr. 833 í SPRON
(Þjóðarhreyfingin: kt. 640604-
2390).
Verði afgangur af söfnuninni
rennur hann til Rauða kross Ís-
lands til hjálpar stríðshrjáðum í
Írak.
Yfirlýsinguna og upplýsingar
henni tengdar er auðvelt að nálg-
ast á vef Þjóðarhreyfingarinnar:
www.thjodarhreyfingin.is.
Þjóðarhreyfingin – með lýðræði
er grasrótarhreyfing áhugafólks
um lýðræði. Hreyfingin heldur
enga félagaskrá og er þverpólitísk.
Höfundar greinarinnar eru
ábyrgðarmenn söfnunarinnar. Við
höfum það hlutverk að rétt verði
farið með fé það sem safnast.
Innrásin í Írak –
ekki í okkar nafni
Valgerður Bjarna-
dóttir, Valgarður
Egilsson, Ólafur
Hannibalsson og
Hans Kristján Árna-
son skrifa um söfn-
un Þjóðarhreyfing-
arinnar
Ólafur
Hannibalsson
Hans Kristján
Árnason
Valgerður
Bjarnadóttir
Valgarður
Egilsson
’Ástæða þessarar söfn-unar er að tveir ráð-
herrar lögðu nafn Ís-
lendinga – okkar allra –
við aðgerðir innrás-
arhersins í Írak, þrátt
fyrir eindregna and-
stöðu þjóðarinnar.‘
Valgerður er viðskiptafræðingur,
Valgarður er prófessor, Ólafur er
rithöfundur og Hans Kristján er
viðskiptafræðingur.
Höfundar eru ábyrgðarmenn söfn-
unarinnar.