Morgunblaðið - 18.12.2005, Síða 45

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. DESEMBER 2005 45
UMRÆÐAN
Suðurveri • Glæsibæ • Húsgagnahöllinni
Mjódd • Smáratorgi
Suðurveri • Glæsibæ • Húsgagnahöllinni
Mjódd • Smáratorgi
Suðurveri • Glæsibæ • Húsgagnahöllinni
Mjódd • Smáratorgi
Skáldsaga
Ninnataka tvö
JónínaBenediktsdóttir
N
innataka
t
ö
"Lífið sjálft er gróft og miskunnarlaust og mér finnst bókin neyða fólk
til að líta inn í raunveruleikann." - Alexía Nótt
Mögnuð bók!
MANNRÉTTINDAFULLTRÚI
Evrópuráðsins birti nýlega skýrslu
sína um stöðu mannréttindamála á
Íslandi. Í skýrslunni
eru tilmæli til stjórn-
valda um að afnema
hina svokölluðu 24 ára
reglu í útlend-
ingalögum en fulltrú-
inn segir regluna
skerða réttindi útlend-
inga. Í ágúst mæltist
nefnd Sameinuðu þjóð-
anna um afnám kyn-
þáttamisréttis til þess
sama. Í stuttu máli
kveður reglan á um að
giftist útlendingur Ís-
lendingi geti hann ekki
fengi dvalarleyfi á
grundvelli fjölskyldu-
tengsla sé útlending-
urinn yngri en 25 ára.
Fyrir ári gagnrýndi
mannréttindafulltrúi
Evrópuráðsins sam-
svarandi 24 ára aldurs-
takmark dönsku lag-
anna,. Hann sagði það
brjóta gegn mannrétt-
indum, þ.á m. rétti til
einka- og fjölskyldulífs.
Ljóst er að 24 ára regl-
an getur leitt til mis-
réttis og nauðsynlegt
er fyrir okkur Íslend-
inga að fara að til-
mælum alþjóðlegra eft-
irlitsstofnana og
endurskoða þetta
ákvæði.
Í viðtali við Mbl. 15. des. sagði
dómsmálaráðherra að reglan hefði
reynst vel hérlendis, án frekari út-
skýringa. Því er ítrekað haldið fram
að 24 ára reglan virki til þess að
stöðva málamynda- og nauðung-
arhjónabönd. Mig langar því enn einu
sinni að spyrja tveggja einfaldra
spurninga sem ég hef áður reynt að
fá svör við í tengslum við þessa um-
deildu reglu.
1) Hvaða beinu tengsl eru á milli
aldurstakmarksins og málamynda-
hjónabanda?
2) Hvers vegna er aldurstakmarkið
24 ár, en ekki 30 ár eða 60 ár?
,,Málamyndahjónaband er hjú-
skapur sem til er stofnað eingöngu til
þess að öðlast dvalarleyfi,“ sam-
kvæmt útskýringu dómsmálaráð-
herra. Samkvæmt upplýsingum sem
voru formlega gefnar af ráðuneytinu
í umræðunum um löggjöfina á Al-
þingi árið 2004, voru 50–60 ein-
staklingar grunaðir um að hafa geng-
ið í málamyndahjónaband á árunum
þremur á undan (helmingur þeirra
var líklegast Íslendingar eða fólk sem
var búsett hérlendis) en lögreglu-
yfirvöld gátu ekki rannsakað málin
þar sem þau vantaði lögfræðilegar
forsendur til þess. Lögunum var
breytt og núna er hægt
að rannsaka mál ,,ef
rökstuddur grunur leik-
ur á að til hjúskapar hafi
verið stofnað í þeim til-
gangi einum að afla
dvalarleyfis eða ekki
með vilja beggja“
(Útl.lög, 29. gr.). Mér
virðist þetta lagaákvæði
nægilega víðtækt til
þess að freista þess að
stöðva meint umfang
þeirra málamynda-
hjónabanda sem hér
gætu verið að eiga sér
stað og er spurn: Hvað
kemur þá 24 ára aldurs-
takmark málamynda-
hjónaböndum við? Svo
framarlega sem ég
skildi, höfum við hingað
til ekki verið upplýst um
aldur þeirra sem hafa
verið grunaðir um að
ganga í málamynda-
hjónabönd. Er hann í
flestum tilvikum lægri
en 25 ár eða hvað?
Það má færa rök fyrir
því að forsendur fyrir 24
ára aldurstakmarki séu
til staðar í Danmörku.
Þar giftist sumt fólk af
erlendum uppruna mjög
ungt og fær maka sína
frá upprunalöndum sín-
um, stundum við að-
stæður sem kenna má við „nauðung-
arhjónaband“. Hér á landi er aðeins
grunur um að EITT slíkt tilfelli.
Samkvæmt upplýsingum dóms-
málaráðuneytisins fengu 152 ein-
staklingar, yngri en 24 ára, dval-
arleyfi sem makar Íslendinga á
árunum 2001–2003, og því stofna um
50 erlendir einstaklingar, yngri en 24
ára, á ári hverju til fjölskyldu með Ís-
lendingi. Var tilgangurinn virkilega
að koma í veg fyrir hjónabönd Íslend-
inga og ungra útlendinga, sem hugs-
anlega færi fjölgandi? Ég óska eftir
skýringum frá viðkomandi stjórn-
völdum um það hvernig 24 ára reglan
virkar ,,jákvætt“ til að koma í veg
fyrir málamynda- og nauðung-
arhjónabönd á Íslandi. Eins og stað-
an er í dag tel ég fórnarkostnaðinn
alltof mikinn vegna þess unga fólks
sem giftist í góðri trú en er meinað að
búa saman á Íslandi.
Þörf á endurskoð-
un 24 ára reglu
Toshiki Toma fjallar
um mannréttindamál
Toshiki Toma
’Ég óska eftirskýringum frá
viðkomandi
stjórnvöldum
um það hvernig
24 ára reglan
virkar
,,jákvætt“ til að
koma í veg fyrir
málamynda-
og nauðung-
arhjónabönd
á Íslandi.‘
Höfundur er prestur innflytjenda.
Fréttir í tölvupósti