Fréttablaðið - 17.11.2005, Qupperneq 57

FIMMTUDAGUR 17. nóvember 2005
UMRÆÐAN
LAUNAMUNUR
KYNJANNA
BJÖRGVIN GUÐMUNDSSON
VIÐSKIPTAFRÆÐINGUR
��������������� ������
�������� ��������� �������
�������� ��������� ��������
������������
��������������������� ��������������������
���������������������������������������������������������������������
����������������������������������������� ���������������������������
������������������
�����������������
���� ������� ��������� ��� ������� ��������� ����� �� ���� ��
������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������
������������������ ������������������� �������������� ���������
���������� ��� ������� ������ �������� ������������� ����� �� ����
��������� ���
����������������
��������������������������������������������������������
������������������������������������������������������
�� ������ ������� ��������� ����������������� ����� �� ����
������������������
����������������
��������������������������������������������������������
������������������������������������������������������
�� ������ ������� ��������� ����������������� ����� �� ����
������������������
�����������
���������������������������������������
���������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������
��������� ���
�������������������������
��� ���������������������������������������������������
���������������������������������������������������������
�����������������������������������������

Í sambandi við 30 ára afmæli
kvennafrídagsins hefur verið bent
á að sorglega lítið hafi miðað í bar-
áttunni fyrir auknu launajafnrétti.
Mikill munur sé enn á launum karla
og kvenna enda þótt skýrt standi
í lögum að laun eigi að vera jöfn
fyrir sambærilega vinnu. Fulltrúar
kvenna sögðu fyrir 30 ára afmæli
kvennafrídagsins, að heildarat-
vinnutekjur kvenna á Íslandi væru í
dag aðeins 64,5 prósent af heildarat-
vinnutekjum karla.Og að kynbund-
inn launamunur væri 14-18 prósent.
Hvernig má þetta vera, þegar það
er lögbundið að laun kvenna eigi að
vera jöfn launum karla, þegar um
sömu vinnu er að ræða?
Það var upplýst nú rétt fyrir 30 ára
afmæli kvennafrídagsins, að meira
segja í jafnréttisráðuneytinu, félags-
málaráðuneytinu væru laun kvenna
lægri en laun karla fyrir sambærileg
störf. Félagsmálaráðherra ætlaði að
ganga í málið og leiðrétta misréttið
í hans eigin ráðuneyti. En það þurfti
nýjan kvennafrídag til þess að jafn-
réttismálaráðherrann rumskaði í
þessu efni. Og hvað þá með önnur
ráðuneyti og ríkisstofnanir? Ljóst
er að aðgerðarleysi stjórnvalda á
stóran þátt í því að launajafnrétti
hefur ekki komist á. Konur hafa
bent á að launaleynd eigi stóran þátt
í launamisréttinu. Rétt væri því að
setja lög sem skylda atvinnurek-
endur til þess að aflétta launaleynd-
inni og upplýsa hver laun karla og
kvenna eru í hverju fyrirtæki svo
sjá megi muninn og leiðrétta hann.
Síðan þarf að íhuga hvaða leiðir á að
fara til þess að stöðva brot atvinnu-
rekenda á launajafnréttislögunum.
Sennilega þarf að fá Vinnueftirliti
ríkisins víðtækt vald til þess að
fylgjast með launum í fyrirtækjum
og líklega verður að taka upp há við-
urlög við því að lög um launajafn-
rétti séu brotin. Á meðan stjórnvöld
horfa aðgerðarlaus á launamuninn
þá gera atvinnurekendur ekkert til
þess að leiðrétta hann.
Nú er komið að því að stjórnvöld
framkvæmi lögin í landinu um
launajafnrétti kynjanna. Allir flokk-
ar segjast vilja launajafnrétti. Það
ætti því að vera auðvelt að setja
strax lög sem afnema launaleynd.
Og síðan þarf að taka einstök fyrir-
tæki og athuga hvort mismunað er
í launum eftir kynjum, þegar um
sambærilega vinnu er að ræða. Með
þessum aðferðum ætti ekki að taka
nema eitt ár að koma algeru launa-
jafnrétti á. En að sjálfsögðu verður
almenningur, fólkið í landinu, að
standa með stjórnvöldum í málinu.
Það þarf einnig viðhorfsbreytingu í
janfréttismálum. ■
Launajafnrétti á einu ári