Fréttablaðið - 20.12.2005, Blaðsíða 32

20. desember 2005 ÞRIÐJUDAGUR
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRI: Arndís Þorgeirsdóttir VARAFRÉTTASTJÓRI:
Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI:
550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Komdu í spennandi heim
afþreyingar og upplýsinga
Smelltu þér á www.ogvodafone.is, farðu í næstu verslun Og Vodafone
eða hringdu í 1414 fyrir nánari upplýsingar.
24.900 kr.
MOTOROLA V3 RAZR
SÍMI
Bráðum koma jólin. Það er góður
siður hér í svartnættinu að kveikja
sem mest af jólaljósum og láta þau
lýsa sem lengst. Jólalög finnst mér
mega hafa uppi í hillu eða í hljóm-
plötusafni útvarpsstöðvanna eitt-
hvað fram í desember. Kannski
væri sniðugt að byrja að spila þau
þegar fyrsti jólasveinninn kemur
í bæinn, af rausn minni við jóla-
lagaútgefendur miða ég þessa
uppástungu við að jólasveinarnir
séu þréttan. Mér finnst gaman um
jólin og hef að ég held alltaf hlakk-
að til þeirra þó vissulega hafi sum
jól verið skemmtilegri en önnur.
Jólaundirbúningur er ábyggi-
lega meiri á flestum heimilum
en mínu. Þegar börnin voru lítil
var samt eitthvað um bakstur og
einu sinni gerðum við mikið klíst-
urkonfekt - það var nú bragðbetra
en það var lystaukandi á að horfa.
Í Belgíu þar sem ég bjó um langt
árabil hefðu jólin fyrstu árin hæg-
lega getað farið fram hjá manni
ef maður gætti ekki vel að sér og
ekki hefði verið jólafrí í skólanum.
Börnin fengu leikfanga-jólapakka
6. desember þegar sánkti Nikulás
hélt sína hátíð og eftir það var ekki
leikfang að finna í búðum fyrr en
í janúar að allt var sett á útsölu
og jólagjöfin sem sonurinn hafði
fengið kostaði nú helmingi minna
en mánuði fyrr. Sumir voru svo
klókir að þeir keyptu jólagjafirnar
í janúar. Tískan í leikfangabrans-
anum er hins vegar svo mikil að
ég gæti trúað að það væri stund-
um svona eins og að vera áskrif-
andi að blaðinu í gær að fá jólagjöf
sem keypt var í fyrra.
En það var svo sem ekki langt
að sækja jólastemningu. Bara
bregða sér í tveggja tíma bíltúr
til Þýskalands þar sem allt iðaði
í jólabösurum, kókó, heitu víni,
kringlum og pylsum. Svo fjölg-
aði Þjóðverjum í Brussel þegar
undirbúningur að innri markaði
Evrópusambandsins fór á fulla
ferð og reyndar alls konar útlend-
ingum sem vildu gera meira úr
jólunum en Belgarnar sjálfir.
Það varð mikil breyting á, fyrst
frétti maður af litlum jólamark-
aði einhvers staðar í bænum og
á nokkrum árum varð óþarfi að
leggja upp í bíltúra til að sækja
sér jólastemmningu.
Mig rekur varla minni til ann-
ars en að fyrir jólin sé fólk alltaf
að býsnast yfir kaupæðinu, pen-
ingaeyðslunni, jólahlaðborðun-
um og svo fylgir þessu að menn
hafi gleymt boðskapi jólanna.
Kannski er það vegna þess að
það er ekkert annað í fréttum því
fréttaþættir eru fullir af þessu
rausi. Hvers vegna í ósköpunum
má fólk ekki halda sér veislu,
borða góðan mat, gefa fallegar
gjafir og jafnvel dýrar ef fólk á
fyrir þeim ? Getur verið að þessi
umvöndunartónn sem fylgir
fréttaflutningum af jólunum og
undirbúningi þeirra sé hluti af
því, sem stundum er sagt, að fjöl-
miðlar flytji frekar neikvæðar en
jákvæðar fréttir.
Í spurningaþætti eins dag-
blaðanna var spurt fyrir nokkru:
Hvað finnst þér leiðinlegast við
jólin? Ég held að allir nema einn
hafi svarað að það væri stress-
ið, eða eitthvað í þá áttina. Þessi
eini, sem mig minnir reyndar að
hafi verið hún, sagði að sér þætti
ekkert leiðinlegt við jólin. Mikið
var ég ljómandi ánægð með þessa
manneskju. Það þarf ákveðni til
að svara spurningu sem orðuð er
á þennan hátt með jákvæðu svari.
Því spurningin gerir ráð fyrir að
eitthvað sé leiðinlegt við jólin.
Ég vil leggja til að við látum
af amsturstali um jólin og und-
irbúning þeirra. Hreingerning-
ar eru heilsársverkefni en ekki
bundnar jólunum. Þeir sem ekki
nenna að baka smákökur geta
keypt þær úti í búð, ef þá langar
í þær. Öllum finnst okkur gaman
að fá gjafir og öllum finnst líka
gaman að gefa gjafir. Það veit-
ir ekki af ljósunum í svartasta
skammdeginu. Jólaskraut er fal-
legt og skemmtilegt á að horfa,
það eru til mörg skemmtileg
jólalög. Þeir sem vilja kyrrð fari
í kirkju. Njótum þess að vera
með þeim sem okkur þykir vænt,
etum, drekkum og eigum gleði-
leg jól. ■
Blessuð jólin
Í DAG
JÓL
VALGERÐUR
BJARNADÓTTIR
Getur verið að þessi umvönd-
unartónn sem fylgir frétta-
flutningum af jólunum og
undirbúningi þeirra sé hluti af
því, sem stundum er sagt, að
fjölmiðlar flytji frekar neikvæð-
ar en jákvæðar fréttir.
FRÁ DEGI TIL DAGS
Nýr vefur
Stofnun stjórnsýslufræða og
stjórnmála við Háskóla Íslands, sem
Margrét S. Björnsdóttir stýrir, hleypti
í síðustu viku af stokkunum nýju
vefriti. Er hugmyndin að þetta verði
að hluta til fræðitímarit um stjórnmál
og stjórnsýslu, en fram að þessu
hafa stjórnmálafræðingar ekki átt
sér sérstakan fræðilegan vettvang.
Þessi hluti verður ritrýndur eins og
það heitir, en það þýðir að greinar
eru ekki birtar nema eftir umsögn og
samþykki sérfræðinga.
Fræðigreinar
Auk fræðiritgerða birtir vefritið ýmsar
greinar almenns eðlis, bókadóma,
útdrætti úr háskólaritgerðum og
fleira. Er aðgangur að öllu efninu
öllum opinn á slóðinni stjornma-
logstjornsysla.is. Nú þegar er þarna
fjölbreytt efni að finna. Ómar H.
Kristmundsson lektor skrifar til
dæmis um bakgrunn aðstoðarmanna
ráðherra, Þorsteinn Magnússon ræðir
hvort löggjafarvaldið og framkvæmd-
arvaldið hafi runnið saman í einn
valdþátt er lúti forustu ríkisstjórn-
arinnar, og Ólafur Þ. Harðarsson
prófessor og Indriði H. Indriðason
lektor fjalla um tengslin milli
atkvæðahlutfalls og stjórnarmeiri-
hluta í skoðanakönnunum og í bæj-
arstjórnarkosningum 1930-2002. Þá
hafa háskólakennarar gefið sér tíma
til að lesa jólabækur sem fjalla um
sögu og stjórnmál og birta um þær
vandaðar og ítarlegar umsagnir.
Með himinskautum
Á bloggi Össurar Skarphéðinssonar
má lesa að fyrrverandi formanni
Samfylkingarinnar þykir meira koma
til hins nýja formanns breska Íhalds-
flokksins en Blair leiðtoga Verka-
mannaflokksins: „Mikil tíðindi kunna
að vera í uppsiglingu í breskum
stjórnmálum,“ skrifar Össur. „Hinn
nýi formaður breska Íhaldsflokks-
ins fer með himinskautum þessa
dagana. Hann virðist vera að rústa
Verkamannaflokknum. Íhaldsmenn
undir forystu David Camerons, sem
hefur verið formaður í aðeins hálfan
mánuð, er með 9% forskot á Verka-
mannaflokkinn í könnunum.“
gm@frettabladid.is
Ný skýrsla mannréttindastjóra Evrópuráðsins um íslensk málefni geymir ýmsar skynsamlegar tillögur sem Alþingi og ríkisstjórn ættu að taka til gaumgæfilegrar skoðunar.
Þetta á ekki síst við um aðferðir við val á dómurum í hæstarétt og
um mikilvægi þess að ríkisvaldið styðji við bakið á óháðum mann-
réttindasamtökum.
Í skýrslunni kemur fram að mannréttindaskrifstofa Evrópu-
ráðsins hefur veitt athygli þeim miklu umræðum og deilum sem
hér hafa orðið í framhaldi af skipun tveggja hæstaréttardómara á
síðasta ári. Mannréttindastjórinn tekur eðlilega ekki afstöðu til ein-
stakra mála en mælir með því að endurskoðaðar verði þær aðferð-
ir sem notaðar eru til að velja dómara í hæstarétt í því skyni að
tryggja betur sjálfstæði réttarins. Er í því sambandi bent á hvernig
mál hafa þróast á Norðurlöndum undanfarin ár. Þótt ríkisstjórnir
hafi hinn formlega skipunarrétt dómara með höndum segir mann-
réttindastjórinn að vandað, lögbundið ráðningarferli tryggi að ekki
sé gengið gegn faglegum sjónarmiðum.
Dómstólar, dómarar og dómar eru meira í sviðsljósinu en nokkru
sinni fyrr. Sú tíð er liðin að það var talið óviðeigandi að gagnrýna
niðurstöður dómstóla á opinberum vettvangi. Gerðar eru meiri
kröfur en áður til menntunar og þekkingar dómara. Það sjónar-
mið er ríkjandi í þjóðfélaginu að dómara beri eingöngu að velja á
grundvelli hæfni og faglegs mats. Það skapar tortryggni og skaðar
réttarkerfið þegar ráðherrar fara aðrir leiðir og telja eigið mat mik-
ilvægara en faglegt ráðningarferli. Þetta er stundum klætt í þann
búning að „pólitísk ábyrgð“ þurfi að búa að baki skipun dómara í
embætti. Veruleikinn er hins vegar sá að hér á landi hefur gengið
afleitlega að koma fram pólitískri ábyrgð ráðherra. Ráðherrar sitja
að auki skamman tíma að völdum en embættismenn um langt ára-
bil. Þetta er því marklítil viðbára.
Sorglegt er að sjá hvernig fjárveitingar til Mannréttindaskrif-
stofu Íslands hafa verið afgreiddar á Alþingi. Yfir því máli öllu er
lítil reisn. Það er rétt hjá mannréttindastjóra Evrópuráðsins að
óháð mannréttindasamtök, sem hafa fjárhagslegt bolmagn til að
beita sér, eru mikilvæg í sérhverju lýðræðisríki. Ef ríkisstjórnin
hefur af einhverjum ástæðum efasemdir um núverandi Mannrétt-
indaskrifstofu gæti hún beitt sér fyrir nýjum samtökum á þessu
sviði sem sátt mundi ríkja um. Hafa ber í huga að togstreitan á
milli Mannréttindaskrifstofunnar og dómsmálaráðuneytisins í
þessu máli hefur fyrst og fremst skaðað ráðuneytið og viðkomandi
ráðherra.
Gott er að vita til þess að erlendir aðilar, sem njóta tiltrúar, fylgj-
ast með stjórnsýslu á Íslandi. Aðhaldið sem af slíku leiðir hefur
áður leitt af sér framfarir og umbætur. Vonandi verður skýrsla
mannréttindastjóra Evrópuráðsins einnig lóð á þær vogarskálar.
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Stjórnvöld þurfa að hlusta á mannréttindastjóra
Evrópuráðsins:
Skynsamlegar
tillögur
AUGL†SINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA
Mest lesna
vi›skiptabla›i›
G
al
lu
p
kö
nn
un
f
yr
ir
36
5
pr
en
tm
i›
la
m
aí
2
00
5.
AUGL†SINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA
Mest lesna
vi›skiptabla›i›
G
al
lu
p
kö
nn
un
f
yr
ir
36
5
pr
en
tm
i›
la
m
aí
2
00
5.
Gott er að vita til þess að erlendir aðilar, sem njóta
tiltrúar, fylgjast með stjórnsýslu á Íslandi. Aðhaldið
sem af slíku leiðir hefur áður leitt af sér framfarir og
umbætur. Vonandi verður skýrsla mannréttindastjóra
Evrópuráðsins einnig lóð á þær vogarskálar.