Réttur


Réttur - 01.06.1943, Page 12

Réttur - 01.06.1943, Page 12
88 RÉTTUR t>eir voru háðir höfðingjunum, þeir voru viljalaust verkfæri í höndum þeirra. Og þeir þáðu engar mútur af Noregskonungi. Höfðlngjar landsins eiga þar alla sök; fyrsta auðmannakynslóðin hér, sem var alvöld yfir fjöldanum, seldi frelsi sitt og þjóðarinnar fyrir lítilfjörlegan stundarhagnað. Eflir 1854 tók að myndast hér kaupmannastétt, vel efnuð á íslen/.ka vísu, og hefur gengi hennar farið vaxandi. En fremur er lítið um þjóðþrifaverkin .... Þessi stétt á fáar bjartar endurminningar í liuga þjóðarinnar. En hún er kunn fyrir harðvítug skipti við landsfólkið, fyrir að hafa verið Þrándur í Götu flestra framfara, fyrir að liafa stutt af alefli danska kúgun í stjórnmál- um, siglingum, fjárskiptum og menningu og fyrir að hafa flokkazt í óvina- land okkar til að eyða þar á elliárunum misjafnlega fengnum fjármuniim.“.. Síðan athugar greinarhöfundur „auðvald erlendis" -—- eins og næsti kaflinn í greininni heitir. Þar segir: „Nú er að víkja til annarra þjóða og Icita þar að Iiollri forpiennsku auð- mannanna. Mesta böl og mesli blettur á siðmenningu núlíinans er hinn gífurlegi lier- búnaður og styrjaldirnar.... Hverjir valda þessum ófögnuði? Ekki fátæklingarnir. Verkamenn í öllum víglöndum styðja friðarhreyfinguna og standa á móti herbúnaði og styrjöld- um. Þeir hafa ekkert að vinna við stríðin, nema að verða fallbyssumatiir eða drepa saklausa, óþekkta menn. Nei, stríSin og untlirbúningur jx’irrn cr jyrir auðmennina, svo að ]>eir gcti grœtt sem mest. Þessu er svo farið, að iðnaðarkóngarnir framleiða æ meir og meir, ekki sízt af bómuRardúkum og járnvörum.... En þar sem nýjar þjóðir bætast alltaf við í iðnaðarsamkeppninni, verðtir framleíðslan meir en markaðurinn, og getur það leitt til hruns í peningaheiminum. Þess vegna reyna iðnaðar- höfðingjarnir að opna ný lönd, bæði til að fá þaðan óunnin efni, einkum járn og bómull, og markað fyrir tilbúinn varning. Þetta leiðir iðnaðarþjóð- irnar út í nýlendu- og landvinningabrask, en það aftur til keppni og styrj- alda. Má því segja, að nú snúist heimspólitíkin eftir óskum og þörfum hinna miklti framleiðenda, og herhúnaðurinn og stríðin séu í þeirra þágu.“ Síðatt nefnir höfundur nokkur vel valin dæmi um ásælni stór- veldanna fyrir hönd auðmannanna og heldur svo áfram: „Stjórnir landanna eru alls staðar hlynntar þeim, sem féð liafa, og má því segja, að utanríkismálin snúist eingöngu um gróðakeppni. Og fjandskapur- inn milli stórveldanna er ekki milli þjóðanna sjálfra, heldur einstakra manna, sem halda við æsingablöðum og ala á og margfahla hvert deilumál til að vinna ný lönd og opna markaði."

x

Réttur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.